DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0029
DE BENEFICIIS LIBER III. i;
conspiratiom inimicorum potentium eripiat: vt alterum illi conhilatum, ac tertium, aliosque
honores etiam co:isLilaribusco!icu.piscendoscongerat,vrpauperiraptas belli iure opes tradat,
& quod cA militaribus viris speciosiilimu, diuitem liium ipoiiis etiam hoslilibus faciat. Si adhuc
parum ch, adiiccvt prouiticias & extraordinaria imperia continuet: adiice vt dirutis maximis
vrbibus, Romani imperijiinetemuioadortus occaiuiqucvcnturi defensor& conditor, maio-
rem nobiiitatemnobiiiviroadiiciat. Dic Scipionis patrem :hauddubium esl, quin generandi
vulgare beneheium vicerit eximia pietas & virtus, ipsivrbinesciovtrum maius prtesidium affe-
rens, an decus.
C A r. xxx 1111. DEINDE, si hoc parum e A, finge aliquem rormenta patris diAuAhle, hnge
io insetranhuhsle. Licet tibi inquantum velis extendere beneficia hlq, cum paternum munus &
hmnlex sir, & facile,nec dantivoluntarium. Quid neceile es! multis ? Dedit etiam quibus dcdisle -j'
ie neseit. rn quo consortem habet,in quo spe&auit legem patriam, prtemia patrum, domus ac fa-
milia: peroctuiratcm, omnia potius quam cum cui dabat. Quidsi quis (apientiam consccutus,
hanc patri tradiderit, etiam nunc dictitabimus,an maius aliqtud dederit qua acceperat : cum vi-
tam beatam patri reddiderit, acceperit tantum vitam/ Sed patris, inquit, beneficium eA, quic-
quid facis, quicqnid pratslareiili potes. Et praeceptoris mei, quod i niti rutis liberalibus profeci,
lesos tamen qui tradiderunt illa, transeendimus, vtiqueeos qui prima elementa docuerunt. Et
quamuis hncillis nemo quicquam ailequiposlet, non tamen quantumcunque quis ailccutus esl,
infraiilos eA. Multum inter prima ac maxima interet!. Nec ideo prima maximorum msfar tunc,
io quia tine primis maxima esle non poliunt.
CAP. xxxv. iAAi tempus estqu.edam ex noArasvt ita dicam .) moneta proferri. Qni id be-
neficium dedir, quo clf aliquid melius, potesf vinci. Pater dedit filio vitam; et! autem aliquid vita
melius: ita pater vinci pote A,quia dedit benchcmm.quo cs! ali quid melius. Etiam num qui dedit
alicui vitam, hieme! & iterum liberatus et! mortis periculo, maius accepit beneficium, quam
dedit. Pater autem vitam dedit. PoteAergo,si ttepius periculo mortis liberatus a filio fuerit, ma-
ius beneficium accipere, quam dedit. Qui beneficium accipit,maius accipit, quo magis eo indi-
get. Magis autem indiget vita qui viuit,qttim qui natus non e(I,vt qui ne indigere quidem omni-
no pobic. Maius ergo beneficium accipit pater, si vitam a filio accepit, quam filius a patre, quod
natus ei!. Patris beneficia vinci a filii beneficiis non poshmr. Quare / quia vitam accepit a patre:
30 qu^mnisiaccepiilet, nulladarcbcneficiaporuislet. Hoccommuneesspatricumomnibus, qui
vitam dederunt alicui. Non potuislenr enim referregratiam, nisi vitam accepislenr. Ergo nec
medico ni maius gratia referri potes!; iolet enim & medicus vitam dare:nec nauta?, si naufragum
suhulit. Atqui & horum & aliorum,qui aliquo modo nobis vitam dederunt, beneficia vinci pos-
hms: ergo & patrum poilunt.Si quis mihi beneficium dedir. quod multorum beneficiis adiuuan-
dum esser, ego aurem beneficium illi dedi, quod nulliusadiutorio egeret,maius dedi qua accepi*
Patet fihovitam dedit perituram, nisimu!taacceAiiIenr,quxil!am tuerentur. Filius patri si de-
dit vitam, dedit eam qme nullius desideraret auxilium, in hoc, vt permaneret. Ergo maius bene-
ficium accepit a silio pater, qui vitam accepit, quam ilii dederat.
C A p. xx xvi. H 7E c non desiruurit parentum venerationem, nec deteriores illis liberosfa-
q.o ciu nr, immo etiam meliores. Natura enim gloriola est virtus, & anteire priores cupir. Alacrior
erit pictas,si ad reddenda benesicia cum vincendi spe venerit. Id si patribus idem volentibus con-
tigerit (quoniam pleraque sunt, m quibus uosfro bono vincimur) vnde certamen tam optabile,
vnderantamfchcitatemparentibus, vt fateantur seipsos fiiiorum beneficiis impares? Nisihoc
itaiudicam-is, excusitionemdamus liberis: & illos Agiliores ad referendam gratiam facimus,
qmous slimulos adiiceredebcmus,&dicere, Hocagiteoptimiiuuenes, propositaeAinterpa-
rentes ac liberos honesfa contentio,dederint maiora,an rccepcrinr. Non ideo vicerunr.quia oc-
cupauerunt. Sumite modo animum, qualem decet,& deheere uolite:vt vincatis optate. Nec de-
sunt tam pulchro certamini duces, qui ad si milia vos cohortentur, ac per vesligiasua iread vidfo-
riam hepeiam partam ex parentibus,iubeant.
CAP.xxxvn. ViciT Aeneaspatrem.ipseeinsininfintialeuetutumquegeAanien, gra-
uemAnio, per media hoAium agmina, & per cadentis circa sevrbis ruinas ferens, cum com-
plexus Aera ac penates deos rcligiosus senex non simplici vadentem sarcina premeret: tulit illum
per ignes, & quid non pietas potes! ? pertulit, coleudumquc inter conditores Romani imperij
potuit.Vicere Sicnhiuuenes,cum Aetna maiore vi peragitata,in vrbes, in agros, in magna insulae
partem effudislct incendium,vexerunt parentes suos. Disledisle creditum csl ignes, &vrrinque
Aammarecedente limite adapertum, per que tran'currerent iuuenes dignisEmi, qui magna tuto
audet enr.Vicit Antigonus: qui cu ingenti proelio superasAt hoAe, pr^mium belli ad patre trans-
tu;n,& mperiudii Cyprirradidit.Hoc ess regnu, nolle regnare,cu poAis, Vicir patrem Imperio-
sum T. Manlius: qui cum ad tempus relegatus esseta patre, ob adolescentia brutam ac hebetem ^
<?o ad tiiounum plebis, qui patri suo dixerat die. venit: petitoq; tempore quod ille dederat, sperans
fot e piomtoie parentisinuifi.& bene meruisle Ade luuene, cuius exilium prograuiAimo crimi-
ne intei ana Manlio ooiiciebat: nadtus adolescens secretum,Aringit occultatum sinu ferrum,
conspiratiom inimicorum potentium eripiat: vt alterum illi conhilatum, ac tertium, aliosque
honores etiam co:isLilaribusco!icu.piscendoscongerat,vrpauperiraptas belli iure opes tradat,
& quod cA militaribus viris speciosiilimu, diuitem liium ipoiiis etiam hoslilibus faciat. Si adhuc
parum ch, adiiccvt prouiticias & extraordinaria imperia continuet: adiice vt dirutis maximis
vrbibus, Romani imperijiinetemuioadortus occaiuiqucvcnturi defensor& conditor, maio-
rem nobiiitatemnobiiiviroadiiciat. Dic Scipionis patrem :hauddubium esl, quin generandi
vulgare beneheium vicerit eximia pietas & virtus, ipsivrbinesciovtrum maius prtesidium affe-
rens, an decus.
C A r. xxx 1111. DEINDE, si hoc parum e A, finge aliquem rormenta patris diAuAhle, hnge
io insetranhuhsle. Licet tibi inquantum velis extendere beneficia hlq, cum paternum munus &
hmnlex sir, & facile,nec dantivoluntarium. Quid neceile es! multis ? Dedit etiam quibus dcdisle -j'
ie neseit. rn quo consortem habet,in quo spe&auit legem patriam, prtemia patrum, domus ac fa-
milia: peroctuiratcm, omnia potius quam cum cui dabat. Quidsi quis (apientiam consccutus,
hanc patri tradiderit, etiam nunc dictitabimus,an maius aliqtud dederit qua acceperat : cum vi-
tam beatam patri reddiderit, acceperit tantum vitam/ Sed patris, inquit, beneficium eA, quic-
quid facis, quicqnid pratslareiili potes. Et praeceptoris mei, quod i niti rutis liberalibus profeci,
lesos tamen qui tradiderunt illa, transeendimus, vtiqueeos qui prima elementa docuerunt. Et
quamuis hncillis nemo quicquam ailequiposlet, non tamen quantumcunque quis ailccutus esl,
infraiilos eA. Multum inter prima ac maxima interet!. Nec ideo prima maximorum msfar tunc,
io quia tine primis maxima esle non poliunt.
CAP. xxxv. iAAi tempus estqu.edam ex noArasvt ita dicam .) moneta proferri. Qni id be-
neficium dedir, quo clf aliquid melius, potesf vinci. Pater dedit filio vitam; et! autem aliquid vita
melius: ita pater vinci pote A,quia dedit benchcmm.quo cs! ali quid melius. Etiam num qui dedit
alicui vitam, hieme! & iterum liberatus et! mortis periculo, maius accepit beneficium, quam
dedit. Pater autem vitam dedit. PoteAergo,si ttepius periculo mortis liberatus a filio fuerit, ma-
ius beneficium accipere, quam dedit. Qui beneficium accipit,maius accipit, quo magis eo indi-
get. Magis autem indiget vita qui viuit,qttim qui natus non e(I,vt qui ne indigere quidem omni-
no pobic. Maius ergo beneficium accipit pater, si vitam a filio accepit, quam filius a patre, quod
natus ei!. Patris beneficia vinci a filii beneficiis non poshmr. Quare / quia vitam accepit a patre:
30 qu^mnisiaccepiilet, nulladarcbcneficiaporuislet. Hoccommuneesspatricumomnibus, qui
vitam dederunt alicui. Non potuislenr enim referregratiam, nisi vitam accepislenr. Ergo nec
medico ni maius gratia referri potes!; iolet enim & medicus vitam dare:nec nauta?, si naufragum
suhulit. Atqui & horum & aliorum,qui aliquo modo nobis vitam dederunt, beneficia vinci pos-
hms: ergo & patrum poilunt.Si quis mihi beneficium dedir. quod multorum beneficiis adiuuan-
dum esser, ego aurem beneficium illi dedi, quod nulliusadiutorio egeret,maius dedi qua accepi*
Patet fihovitam dedit perituram, nisimu!taacceAiiIenr,quxil!am tuerentur. Filius patri si de-
dit vitam, dedit eam qme nullius desideraret auxilium, in hoc, vt permaneret. Ergo maius bene-
ficium accepit a silio pater, qui vitam accepit, quam ilii dederat.
C A p. xx xvi. H 7E c non desiruurit parentum venerationem, nec deteriores illis liberosfa-
q.o ciu nr, immo etiam meliores. Natura enim gloriola est virtus, & anteire priores cupir. Alacrior
erit pictas,si ad reddenda benesicia cum vincendi spe venerit. Id si patribus idem volentibus con-
tigerit (quoniam pleraque sunt, m quibus uosfro bono vincimur) vnde certamen tam optabile,
vnderantamfchcitatemparentibus, vt fateantur seipsos fiiiorum beneficiis impares? Nisihoc
itaiudicam-is, excusitionemdamus liberis: & illos Agiliores ad referendam gratiam facimus,
qmous slimulos adiiceredebcmus,&dicere, Hocagiteoptimiiuuenes, propositaeAinterpa-
rentes ac liberos honesfa contentio,dederint maiora,an rccepcrinr. Non ideo vicerunr.quia oc-
cupauerunt. Sumite modo animum, qualem decet,& deheere uolite:vt vincatis optate. Nec de-
sunt tam pulchro certamini duces, qui ad si milia vos cohortentur, ac per vesligiasua iread vidfo-
riam hepeiam partam ex parentibus,iubeant.
CAP.xxxvn. ViciT Aeneaspatrem.ipseeinsininfintialeuetutumquegeAanien, gra-
uemAnio, per media hoAium agmina, & per cadentis circa sevrbis ruinas ferens, cum com-
plexus Aera ac penates deos rcligiosus senex non simplici vadentem sarcina premeret: tulit illum
per ignes, & quid non pietas potes! ? pertulit, coleudumquc inter conditores Romani imperij
potuit.Vicere Sicnhiuuenes,cum Aetna maiore vi peragitata,in vrbes, in agros, in magna insulae
partem effudislct incendium,vexerunt parentes suos. Disledisle creditum csl ignes, &vrrinque
Aammarecedente limite adapertum, per que tran'currerent iuuenes dignisEmi, qui magna tuto
audet enr.Vicit Antigonus: qui cu ingenti proelio superasAt hoAe, pr^mium belli ad patre trans-
tu;n,& mperiudii Cyprirradidit.Hoc ess regnu, nolle regnare,cu poAis, Vicir patrem Imperio-
sum T. Manlius: qui cum ad tempus relegatus esseta patre, ob adolescentia brutam ac hebetem ^
<?o ad tiiounum plebis, qui patri suo dixerat die. venit: petitoq; tempore quod ille dederat, sperans
fot e piomtoie parentisinuifi.& bene meruisle Ade luuene, cuius exilium prograuiAimo crimi-
ne intei ana Manlio ooiiciebat: nadtus adolescens secretum,Aringit occultatum sinu ferrum,