DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0046
38 L. A N N A? I S E N E C ^
occidhoonedbenedcium, quamuis illedicatede, &gaudeat. InddiodsUmenocet, cui gratia
aguntur pto iniuria. Video.Prodcsf aliqua res,& ideo beneficium ed:nocct,& ideo non esi bene-
ficium. Ecce, quod nec prodt, nec nocear, dabo: & tamen beneficium ed. Patrem alicuius inso-
iitudine exanimem inueni, corpus eiussepcliui. nec illi profui (quid enim illius intererat, quo
genere dilaberetur?^ nec filro.quid enim per hoc commodi accedit illi? Dicam quid consecutus
Et: ossicio sollemni & necedano per me fundtus esf. Prosliti patri eius,quod ipse prxdare voluis-
set, necnon & debuillet. Hoc tamen ita beneficium ed, sinon misericordix& humanitati dedb
vt quodlibet cadauer abseonderem: sed si corpus agnoui, si dlio tunc hoc prxsiare me cogitaui.
At si terram ignoto mortuo inieci, nullum habeo huius ofhcij debitorem, in publicum huma-
nus. Dicet aliquis, Quid tantopere quatris,cuidederis beneficium ,tanquarepetiturusaliquan- 10
do? Sunt qui nunquam indicant esle repetendum, & has caulas asferunt: Indignus etiam repe-
tenti non reddetidignus etiam per se referet. Praeterea si bono viro dedidi, cxpeCfa: ne iniuriam
illi facias appellando, tanquam non fuidet sua sponte redditurus. Si malo viro dedidi: fer. Bene-
ficium verbo ne corruperis,creditum faciendo.Praeterea lex quod non ludit repeti, vetuit. Vera
suntida. quam diu me nihil vrget, quam diu fortuna nihil cogit,peram potius beneficium quam
repetam: sed si desalute liberorum agitur,si in periculum vxor deducitur, si patria: (alus ac liber-
tas mittit mc etiam quo ire nollem, imperabo pudori meo, & tesfabor omnia me fecisle, ne opus
esset mihi auxilio hominis ingrari. Notiissime recipiendi benehcij neceditas, repetendi verecun-
diam vincet. Deinde cum bono viro beneficium do, hc do, tanquam nunquam repetiturus, nid
neeeile fuerit. Sed lex,inquit,non permittendo exigere, vetuit.
C AP. xxi. M VLT A legem non habent, nec atdioncm: ad quarconsuetudo vita: humana:,
lege omni valentior, dat aditum. Nulla iexiubet amicorum lecretanon eloqui, nulla lex fidem
etiam inimico pradfarc. Quxlex ad id prxdandnm nos quod alicui promidmus, alligat? Querar
qq tamen cum eo, qui arcanum sermonem non continuerit,& fidem datam, nec seruatam, indigna-
bor.Sed ex beneficio, inquit, creditum facis. Minime. Non enim exigo, sed repeto: & ne repeto
quidem, sed admoneo. Ne viti ma quidem neceditas in hoc aget, vt ad eum veniam, cum quo diu
mihi ludandum dt. Qui tam ingratus esi.vt illi non dt satis admoneri,eum rrandbo,nec dignum
iudicabo, qui gratus ede cogatur. Quomodo fenerator quosdam debitores non appellat, quos
scit decoxiise, &in quorum pudorem nihil supcred, quod pereat: dc ego quosdam ingratos pa-
lam ac pertinaciter prxteribo,nec ab vllo beneficium repetam, nid a quo non ablaturus ero, sed 30
recepturus.
CAP. xxn. MvLTi sunt,quinecnegarcsciant,quodacccperunr,necreferre: quinecram
boni sunt quam grati, nectam mali quam ingrati, segnes & tardi, lenta nomina, non mala. Hos
ego non appellabo, led commonefaciam , &adodicium aliud agentes educam, qui slarim mihi
licrespondebunt: Ignosce, noti mehercute sciui hoc tededderarc: alioquin vitro obtulidem.
Rogo nemeingrattimexidimes. memini quid mihi pr^diteris. Hos ego quare dubitem, & dbi
meliores & mihi facere? Quemcunque potuero peccare prohibeo,multo magis amicum, & ne
peccer,& ne in me potiilimum peccet. Alterum illi beneficium do, d illum ingratum ede non pa-
tior: nec dure illi exprobrabo qua: prasliti.sed quam potero mol!idimc:vr poteslarem referenda:
gratia: faciam, renouabo memoriam eius,& petam beneficium: ipse me repetere intelliger. Ali- 40
quando vtar verbis durioribus,si emendari ilium speraucro pode. Nam deploratum propter hoc
quoque non exagitabo,ne ex ingrato inimicum faciam. Quod d admonitionis quoque diggilla-
tiouem ingratis remittimus, segniores ad reddenda beneficia faciemus. Quosdam vero sanabdes
&quideribonipodinr,iiquidiHos remorderet, perire patiemuradmonitione sublata, qua&
pater filium aliquando correxit, & vxor maritum aberrantem ad se reduxit, & amicus languen^
tem amici fidem erexit.
CAP. xx t n. Qv m AM vtexpergiscantur non feriendi, sed commouendi dmr. Eodemodo
quorundam ad referendam gratiam fides non cedat,sed languet. Hanc peruellamus. Noli munus
tuum in iniuriam vertere. Iniuriaesf enim, d in hoc non repetis, vt ingratus dm. Quid dignoro,
quid dedderes ? Quid d occupationibus didridtus, & in alia vocatus,occasionem non obseruaui? jo
Odendc mihi quid posdm, quid velis. Quare desperas, antequam tentas? Qiiare properas & be-
neficium & amicum perdere? Vnde Icis nolim,an ignorem,an animus,an facultas desit mihi? Ex-
perire. Admonebo ergo, non amare, non palam: dne conuicio: dc,vr(e redide in memoriam, no
reduciputet.
C AP. xxmi. C Avs AM dicebar apud diuum Iulium exveteranis quidam paulo violentior
aduerdis vicinos dios, &causa premebatur. Meminidi, inquit, Imperator ,in Hispania talum te
tordde circa Sucronem?cum Ca: sar meminisse sedixidet: Meminidi quoque, inquit,sub quadam
arbore minimu vmbrae spargente, cum velles reddere feruentidimo sole, & edet aiperrimus lo-
cus.in quo ex rupibus acutis,vnica illa arbor eruperat,quendam ex commilitonibus penulam di%
dibdrauisle? Cum dixiiset Cacsar: Quid ni meminerim? & quidem dti confedus, quia impeditus 63
ire ad fontem proximum non potera, repere manibus volebam, nid commilito, homo fortis ac
drennuus,aqua mihi in galea sua attulisset.Potes ergo,inquit, Imperator,agnoscereillu homine.
occidhoonedbenedcium, quamuis illedicatede, &gaudeat. InddiodsUmenocet, cui gratia
aguntur pto iniuria. Video.Prodcsf aliqua res,& ideo beneficium ed:nocct,& ideo non esi bene-
ficium. Ecce, quod nec prodt, nec nocear, dabo: & tamen beneficium ed. Patrem alicuius inso-
iitudine exanimem inueni, corpus eiussepcliui. nec illi profui (quid enim illius intererat, quo
genere dilaberetur?^ nec filro.quid enim per hoc commodi accedit illi? Dicam quid consecutus
Et: ossicio sollemni & necedano per me fundtus esf. Prosliti patri eius,quod ipse prxdare voluis-
set, necnon & debuillet. Hoc tamen ita beneficium ed, sinon misericordix& humanitati dedb
vt quodlibet cadauer abseonderem: sed si corpus agnoui, si dlio tunc hoc prxsiare me cogitaui.
At si terram ignoto mortuo inieci, nullum habeo huius ofhcij debitorem, in publicum huma-
nus. Dicet aliquis, Quid tantopere quatris,cuidederis beneficium ,tanquarepetiturusaliquan- 10
do? Sunt qui nunquam indicant esle repetendum, & has caulas asferunt: Indignus etiam repe-
tenti non reddetidignus etiam per se referet. Praeterea si bono viro dedidi, cxpeCfa: ne iniuriam
illi facias appellando, tanquam non fuidet sua sponte redditurus. Si malo viro dedidi: fer. Bene-
ficium verbo ne corruperis,creditum faciendo.Praeterea lex quod non ludit repeti, vetuit. Vera
suntida. quam diu me nihil vrget, quam diu fortuna nihil cogit,peram potius beneficium quam
repetam: sed si desalute liberorum agitur,si in periculum vxor deducitur, si patria: (alus ac liber-
tas mittit mc etiam quo ire nollem, imperabo pudori meo, & tesfabor omnia me fecisle, ne opus
esset mihi auxilio hominis ingrari. Notiissime recipiendi benehcij neceditas, repetendi verecun-
diam vincet. Deinde cum bono viro beneficium do, hc do, tanquam nunquam repetiturus, nid
neeeile fuerit. Sed lex,inquit,non permittendo exigere, vetuit.
C AP. xxi. M VLT A legem non habent, nec atdioncm: ad quarconsuetudo vita: humana:,
lege omni valentior, dat aditum. Nulla iexiubet amicorum lecretanon eloqui, nulla lex fidem
etiam inimico pradfarc. Quxlex ad id prxdandnm nos quod alicui promidmus, alligat? Querar
qq tamen cum eo, qui arcanum sermonem non continuerit,& fidem datam, nec seruatam, indigna-
bor.Sed ex beneficio, inquit, creditum facis. Minime. Non enim exigo, sed repeto: & ne repeto
quidem, sed admoneo. Ne viti ma quidem neceditas in hoc aget, vt ad eum veniam, cum quo diu
mihi ludandum dt. Qui tam ingratus esi.vt illi non dt satis admoneri,eum rrandbo,nec dignum
iudicabo, qui gratus ede cogatur. Quomodo fenerator quosdam debitores non appellat, quos
scit decoxiise, &in quorum pudorem nihil supcred, quod pereat: dc ego quosdam ingratos pa-
lam ac pertinaciter prxteribo,nec ab vllo beneficium repetam, nid a quo non ablaturus ero, sed 30
recepturus.
CAP. xxn. MvLTi sunt,quinecnegarcsciant,quodacccperunr,necreferre: quinecram
boni sunt quam grati, nectam mali quam ingrati, segnes & tardi, lenta nomina, non mala. Hos
ego non appellabo, led commonefaciam , &adodicium aliud agentes educam, qui slarim mihi
licrespondebunt: Ignosce, noti mehercute sciui hoc tededderarc: alioquin vitro obtulidem.
Rogo nemeingrattimexidimes. memini quid mihi pr^diteris. Hos ego quare dubitem, & dbi
meliores & mihi facere? Quemcunque potuero peccare prohibeo,multo magis amicum, & ne
peccer,& ne in me potiilimum peccet. Alterum illi beneficium do, d illum ingratum ede non pa-
tior: nec dure illi exprobrabo qua: prasliti.sed quam potero mol!idimc:vr poteslarem referenda:
gratia: faciam, renouabo memoriam eius,& petam beneficium: ipse me repetere intelliger. Ali- 40
quando vtar verbis durioribus,si emendari ilium speraucro pode. Nam deploratum propter hoc
quoque non exagitabo,ne ex ingrato inimicum faciam. Quod d admonitionis quoque diggilla-
tiouem ingratis remittimus, segniores ad reddenda beneficia faciemus. Quosdam vero sanabdes
&quideribonipodinr,iiquidiHos remorderet, perire patiemuradmonitione sublata, qua&
pater filium aliquando correxit, & vxor maritum aberrantem ad se reduxit, & amicus languen^
tem amici fidem erexit.
CAP. xx t n. Qv m AM vtexpergiscantur non feriendi, sed commouendi dmr. Eodemodo
quorundam ad referendam gratiam fides non cedat,sed languet. Hanc peruellamus. Noli munus
tuum in iniuriam vertere. Iniuriaesf enim, d in hoc non repetis, vt ingratus dm. Quid dignoro,
quid dedderes ? Quid d occupationibus didridtus, & in alia vocatus,occasionem non obseruaui? jo
Odendc mihi quid posdm, quid velis. Quare desperas, antequam tentas? Qiiare properas & be-
neficium & amicum perdere? Vnde Icis nolim,an ignorem,an animus,an facultas desit mihi? Ex-
perire. Admonebo ergo, non amare, non palam: dne conuicio: dc,vr(e redide in memoriam, no
reduciputet.
C AP. xxmi. C Avs AM dicebar apud diuum Iulium exveteranis quidam paulo violentior
aduerdis vicinos dios, &causa premebatur. Meminidi, inquit, Imperator ,in Hispania talum te
tordde circa Sucronem?cum Ca: sar meminisse sedixidet: Meminidi quoque, inquit,sub quadam
arbore minimu vmbrae spargente, cum velles reddere feruentidimo sole, & edet aiperrimus lo-
cus.in quo ex rupibus acutis,vnica illa arbor eruperat,quendam ex commilitonibus penulam di%
dibdrauisle? Cum dixiiset Cacsar: Quid ni meminerim? & quidem dti confedus, quia impeditus 63
ire ad fontem proximum non potera, repere manibus volebam, nid commilito, homo fortis ac
drennuus,aqua mihi in galea sua attulisset.Potes ergo,inquit, Imperator,agnoscereillu homine.