DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0323
IO
NATVRALIVM (^V/ESTIONVM LIB. II.
bono malouciigniHcat.Stams eR.vbi quietis necagenribus quicquam, nec cogitantibus quidem
fuimen interuenit.Hocauttnmatur.aut promittit,aut monet.Hoc monitorium vocathed neicio
quate non idem iit quod conhharium. Nam & qm monet , conhimm dat: ied iiabet aiiquam di-
ihndboneni.Ideoque ieparatur aconhiiarioiquiatiiud luadet dihuadetque,hoc soiam impendcn-
tts pertctdi cui rationem continet. Vt cum thnemus ignem aut fraudem a proximis, aut mhdias a
ieruis.EtiamnnmtamenaiiamdiRindtionemvtrnisquevideo. Consiiiarium eR , quod cogitanti
fadum esEmonitotuum.quodniiu! cogitantt.Habet antem vtraque res tuam proprietatem. Sua-
detur deliberantibus, at vitro monentur.
CAP. XL. pRixto omnium non iuntfuiminum genera, Ied hgnihcationum. Namsui-
minum genera Rnitiha, quod terebrat, quod dilcntit, quodvrit. Quod terebrat , lubtiie eR&
Rammeum.cui per anguRnhtnum fugaeR,ob imccram & puram Hammae tenuitatem. QuoddR-
iipat, congiobatutn ett, & habet admixtam vim ipiritus coacli & proceiioii. itaque iiiud tulmen
pcrid foramen quodmgreRum eR,redit & euadit.Huius iate spariavis, rumpte nha,non per-
iorat. Teniumihud genus,quod vnt, multum terreni habet, & igneum magis eil quam Rarn-
meum. Itaque reitnqnit magnas ignium notas, quar percuiilsmhtEreant. Nudum quidem !i-
nc igni fulmen venit: ied hoc proprie igneum dicimus, quod manifcRa ardoris veRigia impri-
mit. Quod aut vrtt, aut fuseat, tribus modis vrit:aut enim asflat, &!eui iniuriai:edit,aut co n-
burit.autacccndit. OmniaiRavrunt,iedgenere& mododiiferunt. Qriodcunque combuiturn
eR,vtique & vttum eit.Ac non omne quod vstum.vtique & combuRum eit.item quodacccnRim ,
10 eit.PoteR em niiindipio transitu ignis vRisR.Quis nescttqmrdamvri quidem nec arde: c ? NihR
autem poteRatdete.quod non vratur.Vnurn hoc adiictam. PoteR aiiquid esle combuRum,quod
non iicaccenium: PotcRaccensum csie,nee combuRum.
CAP. xn. N vNcadidtranieo genus fuiminis, quoiiRaluscantur. Hoc aut decolorat, an*:
colorat. VcriquediRuiciionem iuam reddam. Decoloratur id, cuitN eoior vitiatur, non muratur
Coloratur, id cuius aha ht quam fuit facies: tanquam cieruiea, ve! nigra, vei pahida. Harc adime
Etruscis & phdotophis communia sunt. In ilio dhiennunt, qnod fuitnina dicunt a loue mittisdd
tres lih manubias dant. Prima fvt aiuntjmonet & piacara cR, & iphus conhlio Ionis mittitur. Se-
cundam mittit quidem iupiter,ied cxconhiiiiententia. Duodecim ennn deos aduocar. Eioc ful-
men boni aiiqmd aliquando facit : ied tunc quoque non aiiter, quam vt noceat. Ne prodeR
30 quidem impune. Tertiam manubiam idem Iupitermittit: iedadhibitisin conhs umebis,quos
iuperiorcs& inuolutos vocant. QLue vaRat & inciudit, & mutat Ratum priuatum vtique & pubii-
CLim.qucm muenit.ignis enim mini ehe,qnod hr,patitur.
CAP. XL 11. i N his prima ipecicRi mi neri veiis, errat antiquitas. Quid enim tam imperitum
e R quam credere fui mina e nubibus soud mittere, coiu mnas,arbores, {Et tu as Rus nonnuninam
petere,vt.impunitis iacniegis, percuiRs ombus.incenhs aris. pecudes innoxias feriat, & ad suum
conciiiumaiouc deos, quah in ipso parum, conhiii ht, aduocari: dia lieta & piacata eRe suimina.
qus ioius excutiatipermciosa,quibus mittendis maior numinum turba intersuit.^ Si quarris a me
quid {entiam,non exiRimo tam hebetes fuiRe.vt crederent louetmaut non ,eqna: voiuntatis, au
certe minus paratum eRe.vtrum enim cum emiht ignes, quibus innt^xia capita percuteret, Eu.
40 rata tranhret.aut noiuit luRius mittere,aut r.ion EicccRiCQuid ergo secuti sunt.cum hoc dicen n-: '
Ad coercendos animos imperitorum -lapientiRimi viri iudicauerunt incuitabiiem metum , vt iu
pra nos aliquid timeremus. Vtiiceratin tanta audacia sceicrum aiiquid etse, aduerhim quod ne
mo hbi latis potens videretur. Ad conterrendos itaque eos quibus innocentia nih metu non pia-
cct.potuere iuper caput vindicem & quidem armatum.
H AP. x n 11. Qv A R E ergo id fuime n quod Ioius Iupitermittit, piacabiie eRipernicioRim id,
de quo deiibetauit,& quod aliis quoquo diis atnRoribus misit?Quia tonem,id eR regem,prodessd
etiam soium oportet,nocere non,nih cum pluribus visum cR. Dhcant hoc ii quicunque magnam
potentiam inter homines adepti sunt.hncconhlio nec fuimen quidem m;tti:aduocenr, conhde-
rent muitorum sentemias,placita temperent,&hoc hbi proponant,vbi aiiquid percuti debet, ne
Ioni quidem luum latis eRe conhiium,
CAP. xmn. lN hocquoquetamimperitinonfucre,vtIouemexiRimarenttclamut3rc.
poeticam iRaiicentiam decent.
Illos^eroaltiRimosvitoserroriilenon tenuit, vt exiRimarentlouem modo ieuioribus sulmini-
btv & iuiorus vtiised voluerunt admonere eos quibus aduersiis peccata hominum Eliminandum
en,non eodem modo omnia eRe percutienda: quxdam frangi debere, quatdam elidi & diRringi,
qua?dam admoneri. °
60 CAP. xLv. EJ E hoc quidem crediderunt, Io uem qualem in Capitoiio& in ceteris xdib. co-
ii mus, mu te re manu mi mina,Ied eundem quem nos Iouem inteliigunt,cuRodem recforemq.vni-
uerh,animum ac ipiritum,mundani huius opens dominu& artihcem, cui nomen omne couenir.
Dd i *
67
NATVRALIVM (^V/ESTIONVM LIB. II.
bono malouciigniHcat.Stams eR.vbi quietis necagenribus quicquam, nec cogitantibus quidem
fuimen interuenit.Hocauttnmatur.aut promittit,aut monet.Hoc monitorium vocathed neicio
quate non idem iit quod conhharium. Nam & qm monet , conhimm dat: ied iiabet aiiquam di-
ihndboneni.Ideoque ieparatur aconhiiarioiquiatiiud luadet dihuadetque,hoc soiam impendcn-
tts pertctdi cui rationem continet. Vt cum thnemus ignem aut fraudem a proximis, aut mhdias a
ieruis.EtiamnnmtamenaiiamdiRindtionemvtrnisquevideo. Consiiiarium eR , quod cogitanti
fadum esEmonitotuum.quodniiu! cogitantt.Habet antem vtraque res tuam proprietatem. Sua-
detur deliberantibus, at vitro monentur.
CAP. XL. pRixto omnium non iuntfuiminum genera, Ied hgnihcationum. Namsui-
minum genera Rnitiha, quod terebrat, quod dilcntit, quodvrit. Quod terebrat , lubtiie eR&
Rammeum.cui per anguRnhtnum fugaeR,ob imccram & puram Hammae tenuitatem. QuoddR-
iipat, congiobatutn ett, & habet admixtam vim ipiritus coacli & proceiioii. itaque iiiud tulmen
pcrid foramen quodmgreRum eR,redit & euadit.Huius iate spariavis, rumpte nha,non per-
iorat. Teniumihud genus,quod vnt, multum terreni habet, & igneum magis eil quam Rarn-
meum. Itaque reitnqnit magnas ignium notas, quar percuiilsmhtEreant. Nudum quidem !i-
nc igni fulmen venit: ied hoc proprie igneum dicimus, quod manifcRa ardoris veRigia impri-
mit. Quod aut vrtt, aut fuseat, tribus modis vrit:aut enim asflat, &!eui iniuriai:edit,aut co n-
burit.autacccndit. OmniaiRavrunt,iedgenere& mododiiferunt. Qriodcunque combuiturn
eR,vtique & vttum eit.Ac non omne quod vstum.vtique & combuRum eit.item quodacccnRim ,
10 eit.PoteR em niiindipio transitu ignis vRisR.Quis nescttqmrdamvri quidem nec arde: c ? NihR
autem poteRatdete.quod non vratur.Vnurn hoc adiictam. PoteR aiiquid esle combuRum,quod
non iicaccenium: PotcRaccensum csie,nee combuRum.
CAP. xn. N vNcadidtranieo genus fuiminis, quoiiRaluscantur. Hoc aut decolorat, an*:
colorat. VcriquediRuiciionem iuam reddam. Decoloratur id, cuitN eoior vitiatur, non muratur
Coloratur, id cuius aha ht quam fuit facies: tanquam cieruiea, ve! nigra, vei pahida. Harc adime
Etruscis & phdotophis communia sunt. In ilio dhiennunt, qnod fuitnina dicunt a loue mittisdd
tres lih manubias dant. Prima fvt aiuntjmonet & piacara cR, & iphus conhlio Ionis mittitur. Se-
cundam mittit quidem iupiter,ied cxconhiiiiententia. Duodecim ennn deos aduocar. Eioc ful-
men boni aiiqmd aliquando facit : ied tunc quoque non aiiter, quam vt noceat. Ne prodeR
30 quidem impune. Tertiam manubiam idem Iupitermittit: iedadhibitisin conhs umebis,quos
iuperiorcs& inuolutos vocant. QLue vaRat & inciudit, & mutat Ratum priuatum vtique & pubii-
CLim.qucm muenit.ignis enim mini ehe,qnod hr,patitur.
CAP. XL 11. i N his prima ipecicRi mi neri veiis, errat antiquitas. Quid enim tam imperitum
e R quam credere fui mina e nubibus soud mittere, coiu mnas,arbores, {Et tu as Rus nonnuninam
petere,vt.impunitis iacniegis, percuiRs ombus.incenhs aris. pecudes innoxias feriat, & ad suum
conciiiumaiouc deos, quah in ipso parum, conhiii ht, aduocari: dia lieta & piacata eRe suimina.
qus ioius excutiatipermciosa,quibus mittendis maior numinum turba intersuit.^ Si quarris a me
quid {entiam,non exiRimo tam hebetes fuiRe.vt crederent louetmaut non ,eqna: voiuntatis, au
certe minus paratum eRe.vtrum enim cum emiht ignes, quibus innt^xia capita percuteret, Eu.
40 rata tranhret.aut noiuit luRius mittere,aut r.ion EicccRiCQuid ergo secuti sunt.cum hoc dicen n-: '
Ad coercendos animos imperitorum -lapientiRimi viri iudicauerunt incuitabiiem metum , vt iu
pra nos aliquid timeremus. Vtiiceratin tanta audacia sceicrum aiiquid etse, aduerhim quod ne
mo hbi latis potens videretur. Ad conterrendos itaque eos quibus innocentia nih metu non pia-
cct.potuere iuper caput vindicem & quidem armatum.
H AP. x n 11. Qv A R E ergo id fuime n quod Ioius Iupitermittit, piacabiie eRipernicioRim id,
de quo deiibetauit,& quod aliis quoquo diis atnRoribus misit?Quia tonem,id eR regem,prodessd
etiam soium oportet,nocere non,nih cum pluribus visum cR. Dhcant hoc ii quicunque magnam
potentiam inter homines adepti sunt.hncconhlio nec fuimen quidem m;tti:aduocenr, conhde-
rent muitorum sentemias,placita temperent,&hoc hbi proponant,vbi aiiquid percuti debet, ne
Ioni quidem luum latis eRe conhiium,
CAP. xmn. lN hocquoquetamimperitinonfucre,vtIouemexiRimarenttclamut3rc.
poeticam iRaiicentiam decent.
Illos^eroaltiRimosvitoserroriilenon tenuit, vt exiRimarentlouem modo ieuioribus sulmini-
btv & iuiorus vtiised voluerunt admonere eos quibus aduersiis peccata hominum Eliminandum
en,non eodem modo omnia eRe percutienda: quxdam frangi debere, quatdam elidi & diRringi,
qua?dam admoneri. °
60 CAP. xLv. EJ E hoc quidem crediderunt, Io uem qualem in Capitoiio& in ceteris xdib. co-
ii mus, mu te re manu mi mina,Ied eundem quem nos Iouem inteliigunt,cuRodem recforemq.vni-
uerh,animum ac ipiritum,mundani huius opens dominu& artihcem, cui nomen omne couenir.
Dd i *
67