DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0363
NATVRALIVM Q^VJES TIONVM LIB. VII. 3^
vnam natura formam opus suum. prteAat,sed ipsa varietate se iadat.Alia maiora,alia velociora a-
Itis fecit.-aliavahdiora,alia temperatiora:qua:dam autem eduxira turba,vtAnguta & conspicua
procederet:qu^dam in gregem miAt. Ignorat natura: potentiam,qui illi non putat aliquando li-
cere,nili quod sepiusfacit.Cometasnon frequenter osfendit,attribuit illis alium locum , alia
tempora,diAimAes ceteris motus, voluit & his magnitudinem operis Iui colere, quoru formo-
hor facies eli,quam vt fortuitam putes,Aueamplitudinem eorum conAderes,Aue fulgorem, qui
maior eAardentior que quam ceteris.Facics vero habet inhgne quiddam & lingulare, nom an-
gussum conieda & arcfata,sed dimilla liberius,& multarum Aellarum amplexa regionem.
CAP. xxvm. ARiSTOTELES air,CometasAgniAcarerempeAatem,&ventorum
jo intemperantiam atque imbrium. Quid ergo.? no niudicas hdus eAe quod futura denuntiat? Non
emm AchoctempcAatis Agnum eA.quomodofuturxphiuiae,
aut quomodo indicium ess Ia:uituri maris,h marins
A;A, : 409
sed Ac, quomodo a:quinodium in calorem frigusqueAcdentisanni.quomodoillaqua: Chal-
d^i canunt,quid Aeila naArentibustriAelartum ve conhituat.Hoc vtsciasita eAe, noAatim Co-
metes ortus, ventos & pluuias minatur,vt Arisioteles ait, (ed annum totum Aispedum facit. Ex
quo apparet,illum non cx proximo,qua:iis proximum daret signa traxiAeJed habere repolica &
comprelsalegibus mundi.Fecit is Cometes,qui Paterculo & Vopisco consiilibus apparuit, quas
loab AriAoteleTheophrasfoque simt prxdida. Fuerunt enim maxima & continuae tempehates
vbique.Arin Achaia M.icedoniaque,vrbes terrarum motibus proruta: sunt. Tarditas, inquit, il-
lorum argumentum etf,grauiores eAe,multumque in se habere terreni:iph praeterea cursus:fcrc
enim compelluntur in cardines.
CAP. xxix. VrRVMQq/E falAimeA.Deprioredicamprius.Quarequ^tardiusserun-
tur.grauia sunt?Quid ergo?Stella Saturni,quie cx omnibus iter suum lenti Alme eAicit,grauiseA?
Atqui leuitatis argumentum habet,quod super ceteras eA.Sed maiore,inquam, ambitucircuit,
nec tardius it quam cetera, sed longius.Succurrat tibi,idem me de Cometis posle dicere, etiam
Aseguiorillis cursus At.Sed mendacium esf,ire eos tardius.Nam intra sextum mensem dunidia
cteli partem transeurrit hic proximus. Prior intra pauciores menlcs recepit se. Sed quia graucs
^osunt.inferiusdefermitur.Prinmmnon defertur, quod circumfertur. Deinde hic proximus a Se-
ptemtrione motus sui initium fecit,& per Occidentem in Meridiana peruenit,erigcnsque suum
curAnn oblituit.Alter ille Claudianus a Septemtrione pnmtim visusmon deAit in redum asEdue
celAorferri,donecexcesAt.FIa:c Aint quasautalios mouere ad Cometas pertinentia,aut me Quq
an vera Ant, dij sciunt, quibus e A (cientia veri. Nobis rimari illa & coniedurare in occulto tan-
tum licet,nec cum Aducia inueniendi.ncc Ane spe.
CAP xxx. EGREGIE ArtAoteies ait, nunquam nos verecundiores ede debere, quam
cum de dtis agitur.Si intramus templa compoAti,Aad sacriucium acceUuri vultum Aibmittimus,
togam adducimus.A in omne argumentum mode(fia:Angimur:quanto hoc magis facere debe-
mus,cum de Aderibus,de Aellis,de deorum naturadisputamus.nc quid temere,ne qmdimpude-
40 ter,aut ignorantes aAicniemus,aut Azientes mentiamur.? Nec miremur tam tarde erui, qua: tam
aheiacent.Pana:tio,& his qui videri volunt Cometen non ede ordinarium Adus,sedfA(am Ade-
ris faciem,diligenter tradandu eA,anteque omnis pars anni edendis Cometis satis apta At.-an o-
mnis cteli regio idoneain quacrectur: an quacunque ire,ibi etiam concipi podint:&cerera,qmc
vniuerAi tollutur,cum dico illos fortuitos non esse ignes,sed intextos mundo,quos non freque-
ter educit,sed in occulto mouet.Quam multa praeter hospet* secretum eunt,nunquam humanis
oculis orientia?Ncque enim omnia Deus humanis oculis nota fecit.Quota pars operis tanti no-
Aris oculis committitur? Ipse qui ea tradat,qui condidit,qui totum hoc fundauit deditque circa
se, maiorque esf pars operis sui, ac melior,effugit oculos,cogitatione vjscndus esf.
CAP. xxxi. MvLTA prastereacognatanummiAjmmo,&vicmamsortirapotentiam,
jo obscurasunt.Autfbttasse,quocsmagismireris,ocusosnoAros&imp!ent& esdigiunt: AueiPis
tanta subtihtas eA.quantamconsequi acies humana non podit:Auem smdioresecedsi maieAas
tantadc!ituit,& regnum Aium,ideAse,regit,nec vili aditu dat,niAanimo. Quid Athoc, Ane quo
ni! eA,Cire non poAumus.Et miramur, Aquos igniculos parum nouimus.cum maxima pars mu-
di Deus lateat.?Quam multa animalia hoc primum cognouimus soculo .?& quidem multa veni-
entis aeui populus ignota nobis sciet.Muha seculis tunc futuris cum memoria no Ari exolcuerit,
reseruantur. PuAHa res mundus eA;niA in illo quod qua:rat omnis mundus habeat. Non semet
quaedam sacta traduntur.EleuAs seruat quod oAendat reuisentibus.Rerum natura,sacra sua noti
simu! tradit. Initiatos nos credimus, in veAibulo eius h^remus. Illa arcana non promiseue nec
omnibus patcnt:reduda &in iiiteriore sacrario clausa sunt. Ex quibiis aliud hrec astas, aliud quas
%0 poAnos subibic.aspiciet.Quando ergo i Aa in notitiam no Aram perducetur.? Tarde magna pro-
ueniunt,vtique A labor ceAat.Idquod vnum toto agimus animo,nondum perfecimus,vt peslimi
eAemus. Adhuc in proceAti vitiaAint.Inuenitluxuriaaliquid nout,inquodinsaniat. Inuenic
Cg 4 *
vnam natura formam opus suum. prteAat,sed ipsa varietate se iadat.Alia maiora,alia velociora a-
Itis fecit.-aliavahdiora,alia temperatiora:qua:dam autem eduxira turba,vtAnguta & conspicua
procederet:qu^dam in gregem miAt. Ignorat natura: potentiam,qui illi non putat aliquando li-
cere,nili quod sepiusfacit.Cometasnon frequenter osfendit,attribuit illis alium locum , alia
tempora,diAimAes ceteris motus, voluit & his magnitudinem operis Iui colere, quoru formo-
hor facies eli,quam vt fortuitam putes,Aueamplitudinem eorum conAderes,Aue fulgorem, qui
maior eAardentior que quam ceteris.Facics vero habet inhgne quiddam & lingulare, nom an-
gussum conieda & arcfata,sed dimilla liberius,& multarum Aellarum amplexa regionem.
CAP. xxvm. ARiSTOTELES air,CometasAgniAcarerempeAatem,&ventorum
jo intemperantiam atque imbrium. Quid ergo.? no niudicas hdus eAe quod futura denuntiat? Non
emm AchoctempcAatis Agnum eA.quomodofuturxphiuiae,
aut quomodo indicium ess Ia:uituri maris,h marins
A;A, : 409
sed Ac, quomodo a:quinodium in calorem frigusqueAcdentisanni.quomodoillaqua: Chal-
d^i canunt,quid Aeila naArentibustriAelartum ve conhituat.Hoc vtsciasita eAe, noAatim Co-
metes ortus, ventos & pluuias minatur,vt Arisioteles ait, (ed annum totum Aispedum facit. Ex
quo apparet,illum non cx proximo,qua:iis proximum daret signa traxiAeJed habere repolica &
comprelsalegibus mundi.Fecit is Cometes,qui Paterculo & Vopisco consiilibus apparuit, quas
loab AriAoteleTheophrasfoque simt prxdida. Fuerunt enim maxima & continuae tempehates
vbique.Arin Achaia M.icedoniaque,vrbes terrarum motibus proruta: sunt. Tarditas, inquit, il-
lorum argumentum etf,grauiores eAe,multumque in se habere terreni:iph praeterea cursus:fcrc
enim compelluntur in cardines.
CAP. xxix. VrRVMQq/E falAimeA.Deprioredicamprius.Quarequ^tardiusserun-
tur.grauia sunt?Quid ergo?Stella Saturni,quie cx omnibus iter suum lenti Alme eAicit,grauiseA?
Atqui leuitatis argumentum habet,quod super ceteras eA.Sed maiore,inquam, ambitucircuit,
nec tardius it quam cetera, sed longius.Succurrat tibi,idem me de Cometis posle dicere, etiam
Aseguiorillis cursus At.Sed mendacium esf,ire eos tardius.Nam intra sextum mensem dunidia
cteli partem transeurrit hic proximus. Prior intra pauciores menlcs recepit se. Sed quia graucs
^osunt.inferiusdefermitur.Prinmmnon defertur, quod circumfertur. Deinde hic proximus a Se-
ptemtrione motus sui initium fecit,& per Occidentem in Meridiana peruenit,erigcnsque suum
curAnn oblituit.Alter ille Claudianus a Septemtrione pnmtim visusmon deAit in redum asEdue
celAorferri,donecexcesAt.FIa:c Aint quasautalios mouere ad Cometas pertinentia,aut me Quq
an vera Ant, dij sciunt, quibus e A (cientia veri. Nobis rimari illa & coniedurare in occulto tan-
tum licet,nec cum Aducia inueniendi.ncc Ane spe.
CAP xxx. EGREGIE ArtAoteies ait, nunquam nos verecundiores ede debere, quam
cum de dtis agitur.Si intramus templa compoAti,Aad sacriucium acceUuri vultum Aibmittimus,
togam adducimus.A in omne argumentum mode(fia:Angimur:quanto hoc magis facere debe-
mus,cum de Aderibus,de Aellis,de deorum naturadisputamus.nc quid temere,ne qmdimpude-
40 ter,aut ignorantes aAicniemus,aut Azientes mentiamur.? Nec miremur tam tarde erui, qua: tam
aheiacent.Pana:tio,& his qui videri volunt Cometen non ede ordinarium Adus,sedfA(am Ade-
ris faciem,diligenter tradandu eA,anteque omnis pars anni edendis Cometis satis apta At.-an o-
mnis cteli regio idoneain quacrectur: an quacunque ire,ibi etiam concipi podint:&cerera,qmc
vniuerAi tollutur,cum dico illos fortuitos non esse ignes,sed intextos mundo,quos non freque-
ter educit,sed in occulto mouet.Quam multa praeter hospet* secretum eunt,nunquam humanis
oculis orientia?Ncque enim omnia Deus humanis oculis nota fecit.Quota pars operis tanti no-
Aris oculis committitur? Ipse qui ea tradat,qui condidit,qui totum hoc fundauit deditque circa
se, maiorque esf pars operis sui, ac melior,effugit oculos,cogitatione vjscndus esf.
CAP. xxxi. MvLTA prastereacognatanummiAjmmo,&vicmamsortirapotentiam,
jo obscurasunt.Autfbttasse,quocsmagismireris,ocusosnoAros&imp!ent& esdigiunt: AueiPis
tanta subtihtas eA.quantamconsequi acies humana non podit:Auem smdioresecedsi maieAas
tantadc!ituit,& regnum Aium,ideAse,regit,nec vili aditu dat,niAanimo. Quid Athoc, Ane quo
ni! eA,Cire non poAumus.Et miramur, Aquos igniculos parum nouimus.cum maxima pars mu-
di Deus lateat.?Quam multa animalia hoc primum cognouimus soculo .?& quidem multa veni-
entis aeui populus ignota nobis sciet.Muha seculis tunc futuris cum memoria no Ari exolcuerit,
reseruantur. PuAHa res mundus eA;niA in illo quod qua:rat omnis mundus habeat. Non semet
quaedam sacta traduntur.EleuAs seruat quod oAendat reuisentibus.Rerum natura,sacra sua noti
simu! tradit. Initiatos nos credimus, in veAibulo eius h^remus. Illa arcana non promiseue nec
omnibus patcnt:reduda &in iiiteriore sacrario clausa sunt. Ex quibiis aliud hrec astas, aliud quas
%0 poAnos subibic.aspiciet.Quando ergo i Aa in notitiam no Aram perducetur.? Tarde magna pro-
ueniunt,vtique A labor ceAat.Idquod vnum toto agimus animo,nondum perfecimus,vt peslimi
eAemus. Adhuc in proceAti vitiaAint.Inuenitluxuriaaliquid nout,inquodinsaniat. Inuenic
Cg 4 *