DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.35559#0406
39S M. A N N iE I S E N E C ^
Sine commentario nunquam dixit: nec hoc commentario contentus erat, in quo nuda: res po-
nuntur.Exmaximapartepericdbebaturadtio.nia quoque qua: fallodici potergnt,annotaban-
tur :sed cum procedere nollet nih inhrudrus, libenter ab inllrumenris recedebat. Ex tempore
coadhis dicere,infinito seantecedebat.Nunquam non vtilius erat illi deprehendi quam pratpa-
rarhsed magis illum iuipiceres, quod diligentiam non rciinquebat, cum dii tam bene temeritas
cederet.Omnia ergo habebat,qua: illum vt bene declamaret,inltruerent.-phrahn ncc vulgarem
nec sbrdidam,sed ledfam: genus dicendi non remissum aut ianguidum, sedardens & cogitatum:
nec lentas, ncc vacuas explicationes, sed pius icnluum quam verborum habentes: diligentiam,
maximum etiam mediocris ingenij subsidium.Tamen non tantum infra sc,cum declamaret, ied
^tiam infra muitos erat. Itaque raro declamabat, & non nih ab amicis coachis. Sed quaerenti i o
mihi,quare in declamationibus impar edet hbi,hoc aiebat: Quod in me mirans, pasne omnibus
cuenit.Magna quoque ingenia,a quibus muitum abeffe me scio, quando pius quam in vno emi-
nuerunt operefVirgiiium illa felicitas ingenij,m oratione sbluta reliquit. Ciceronem eloquen-
tia sua in carminibus dehituit. Orationes Salluhij in honorem hiltoriarum leguntur. Eloquen-
tisEmi viri Platonis oratio,qua: pro Socrate seripra est,nec patrono,nec reo digna cst. Hoc non
ingeniis tantum,sed corporibus videmus accidere:quorum vires non ad omnia, qute viribus ef-
ficiuntur,apta: sunt.Illi nemo luctando paresblilead tollendam magni ponderis iarcinam pra:-
ualct.-iilequicquid apprehendit, non remittit, sed in procliue nitentibus vehiculis, moraturas
manus inlicit. Ad animalia venio:alij ad aprum,alij ad ceruum canes faciunt.Equorum no omni-
um,quamuis celerrimi iint, idonea curriculis velocitas eh. quidam melius equitem patiuntur, iO
quidam iugum.Et vt ad morbu te meum vocem,Pylades in comccdia, Batyilus in tragtedia, mui-
tum a se aberant.Numenio cum velocitas pedum non concedatur tarum, sed oblidatur, lentio-
res manus sunt.Quidam cum hoplomachis,quidam cum Threcibus optime pugnant.Er quidam
siccum scaenacomponi cupiunt, quomodoaiteriest.In ipla orationequamuis vnamateriaiit,
tamen ille qui optime argumentatur,uegligentius narrat.Iile non tam bene implet, quam prte-
parat. Paslicnus noher cum ccepit dicere, secundum principium statim fuga ht, ad epilogum o-
mncsreuertuntur. Media tantum quibus necesleesf,audiunt. Miraris eundem non a-que bene
declamare quam caulas agere? Aiunt eundem non tam bene suasonas , qnamiud^d3^csco^^^ro--
^ uerhas dicere. sedcns.cum facundus & litteratus & diserrus haberetur, ha procla-
mante dimitteret,declamabat tam male,vt videar belle optaile cum dixi:Nunquam iurgas. Ma- ^
gna & varia res eh cloquentiamcc adhuc vili hc indniht,vt tota cotingeret: latis felix cst qui in a-
liquam eius partem elt receptus.Ego tamen & propriam causam videor poisc redderc:ahucui no
auditorem spedare,sed iudicem:alsueui non mihi respondere, ied aduersario. Non minus deui-
tosiiperuacua dicere,quam contraria.ln Icholaihcaquid non iuperuacuum esf.cum ipsahiper-
uacuaht?Indicabo tibiaffedfum meum.cum in foro dico,aliquid ago:cum declamo,id quod bei-
lisltmeCenloriusaicbat, dehis qui honores in municipiis ambitiose peterent,vidcormihi in
somnis laborare.Deinde res ipsidiuerla elt tota. Ahud eh.pt:gnarc:a!iud, ventilare. Hocitasem-
per arbitratum eh, scholam quali ludum esse, forum harena.Et ideo ille in foro primu diditurus,
tiro diAuselEAgedumilfos declamatores produc insimatum,in forum.cum loco mutabantur,
velut in aisueta claslc,& dileda vmbra corpora siib dio Pare non poihmt.Non imbrem ferre.no 40
solem lciunt:vix se inueniunt. Alsueucrunt enim srio arbitrio diserti eisc.Non esf quod oratorem
in hac puerili exercitatione spcdHs.Qmd h velis gubernatorem in piscina ^Rimare / Diligentih-
sime tibi me excularem,tanquam huic rei non ellem natusmih scirem & Pollionem Alinium, &
Melsallam Coruinum,& Pailicnnm.qui nuc primo loco liat,minus bene videri quam Caihium,
autLatronem.Vtrum ergo putas hoc dicenriumvitiumeiIe,anaudientium?Noniilipeius di-
cun^scd hi corruptius iudicant.Pueri fere,aut iuueues, icholas frequentant. Hi non tantum di-
sertilrimis viris,quos paulo ante retuli,ied etiam Ciceroni Cqssium luum praTerrcnt, nih lapides
timerent.Quo tamen vno modo poliunt,pta:ferunr. Huius enim declamationes cdiicum: hhus
orationes non legunt,nih eas quibus ^leA.'/jrescripiit. Memini me intrare icholas,cum recitatu-
rus ellet in Milonem plcT/w.- exconhietudinesua miratus,diccbat:Si Thrax ehem.FtihtisclDm^
si Pantomimus ellem,Pantilius eHem:h eques, Melhon. Non continui bilem, cxciamam: Et h
cloaca ehes,magna elses.Ristis omnium ingens.scholalHciintueri me.quis ellem qui tam eradas
ceruices haberem.Ciceroni relponiurus, mihi quid reiponderee, noti inucnit, ied nega-
uitse exeeutumm, nih exirem de domo. Ego negaui me de balneo pubheo exiturum, nin lotus
ellem.Deinde libuit Ciceroni de Ctehio in foro satisfacere.siibinde nadfus eum, in ms ad prasto-
remvoco:& cum,quantumvolebam,locorum conuicion.imquc esiudihcm,pohnlaui vt prx-
tor nomen eius reciperet legeinscriptimalehcij. Tanta illi perturbatio fuit,vt aduocationcm
peteret. Deinde ad alterum prtetorem eduxi, & ingrati pofsulaui. lam apud pr^torem vr-
banum curatorem ei petebam.interuenientibusamicis,qui ad hoc specsaculum concurrerant,
& rogantibus,dixi molchum me amplius non futurum, li iuraslct disertiorem ehe Cicero- ^
nem, quam se. verum nec vt hoc faceret, vel ioco, velierio effici potuit. Hanc, inquit, tibi fa-
bulam retuli, vt scires in declamationibus in tantum aliud genus hominum eiac. Si com-
Sine commentario nunquam dixit: nec hoc commentario contentus erat, in quo nuda: res po-
nuntur.Exmaximapartepericdbebaturadtio.nia quoque qua: fallodici potergnt,annotaban-
tur :sed cum procedere nollet nih inhrudrus, libenter ab inllrumenris recedebat. Ex tempore
coadhis dicere,infinito seantecedebat.Nunquam non vtilius erat illi deprehendi quam pratpa-
rarhsed magis illum iuipiceres, quod diligentiam non rciinquebat, cum dii tam bene temeritas
cederet.Omnia ergo habebat,qua: illum vt bene declamaret,inltruerent.-phrahn ncc vulgarem
nec sbrdidam,sed ledfam: genus dicendi non remissum aut ianguidum, sedardens & cogitatum:
nec lentas, ncc vacuas explicationes, sed pius icnluum quam verborum habentes: diligentiam,
maximum etiam mediocris ingenij subsidium.Tamen non tantum infra sc,cum declamaret, ied
^tiam infra muitos erat. Itaque raro declamabat, & non nih ab amicis coachis. Sed quaerenti i o
mihi,quare in declamationibus impar edet hbi,hoc aiebat: Quod in me mirans, pasne omnibus
cuenit.Magna quoque ingenia,a quibus muitum abeffe me scio, quando pius quam in vno emi-
nuerunt operefVirgiiium illa felicitas ingenij,m oratione sbluta reliquit. Ciceronem eloquen-
tia sua in carminibus dehituit. Orationes Salluhij in honorem hiltoriarum leguntur. Eloquen-
tisEmi viri Platonis oratio,qua: pro Socrate seripra est,nec patrono,nec reo digna cst. Hoc non
ingeniis tantum,sed corporibus videmus accidere:quorum vires non ad omnia, qute viribus ef-
ficiuntur,apta: sunt.Illi nemo luctando paresblilead tollendam magni ponderis iarcinam pra:-
ualct.-iilequicquid apprehendit, non remittit, sed in procliue nitentibus vehiculis, moraturas
manus inlicit. Ad animalia venio:alij ad aprum,alij ad ceruum canes faciunt.Equorum no omni-
um,quamuis celerrimi iint, idonea curriculis velocitas eh. quidam melius equitem patiuntur, iO
quidam iugum.Et vt ad morbu te meum vocem,Pylades in comccdia, Batyilus in tragtedia, mui-
tum a se aberant.Numenio cum velocitas pedum non concedatur tarum, sed oblidatur, lentio-
res manus sunt.Quidam cum hoplomachis,quidam cum Threcibus optime pugnant.Er quidam
siccum scaenacomponi cupiunt, quomodoaiteriest.In ipla orationequamuis vnamateriaiit,
tamen ille qui optime argumentatur,uegligentius narrat.Iile non tam bene implet, quam prte-
parat. Paslicnus noher cum ccepit dicere, secundum principium statim fuga ht, ad epilogum o-
mncsreuertuntur. Media tantum quibus necesleesf,audiunt. Miraris eundem non a-que bene
declamare quam caulas agere? Aiunt eundem non tam bene suasonas , qnamiud^d3^csco^^^ro--
^ uerhas dicere. sedcns.cum facundus & litteratus & diserrus haberetur, ha procla-
mante dimitteret,declamabat tam male,vt videar belle optaile cum dixi:Nunquam iurgas. Ma- ^
gna & varia res eh cloquentiamcc adhuc vili hc indniht,vt tota cotingeret: latis felix cst qui in a-
liquam eius partem elt receptus.Ego tamen & propriam causam videor poisc redderc:ahucui no
auditorem spedare,sed iudicem:alsueui non mihi respondere, ied aduersario. Non minus deui-
tosiiperuacua dicere,quam contraria.ln Icholaihcaquid non iuperuacuum esf.cum ipsahiper-
uacuaht?Indicabo tibiaffedfum meum.cum in foro dico,aliquid ago:cum declamo,id quod bei-
lisltmeCenloriusaicbat, dehis qui honores in municipiis ambitiose peterent,vidcormihi in
somnis laborare.Deinde res ipsidiuerla elt tota. Ahud eh.pt:gnarc:a!iud, ventilare. Hocitasem-
per arbitratum eh, scholam quali ludum esse, forum harena.Et ideo ille in foro primu diditurus,
tiro diAuselEAgedumilfos declamatores produc insimatum,in forum.cum loco mutabantur,
velut in aisueta claslc,& dileda vmbra corpora siib dio Pare non poihmt.Non imbrem ferre.no 40
solem lciunt:vix se inueniunt. Alsueucrunt enim srio arbitrio diserti eisc.Non esf quod oratorem
in hac puerili exercitatione spcdHs.Qmd h velis gubernatorem in piscina ^Rimare / Diligentih-
sime tibi me excularem,tanquam huic rei non ellem natusmih scirem & Pollionem Alinium, &
Melsallam Coruinum,& Pailicnnm.qui nuc primo loco liat,minus bene videri quam Caihium,
autLatronem.Vtrum ergo putas hoc dicenriumvitiumeiIe,anaudientium?Noniilipeius di-
cun^scd hi corruptius iudicant.Pueri fere,aut iuueues, icholas frequentant. Hi non tantum di-
sertilrimis viris,quos paulo ante retuli,ied etiam Ciceroni Cqssium luum praTerrcnt, nih lapides
timerent.Quo tamen vno modo poliunt,pta:ferunr. Huius enim declamationes cdiicum: hhus
orationes non legunt,nih eas quibus ^leA.'/jrescripiit. Memini me intrare icholas,cum recitatu-
rus ellet in Milonem plcT/w.- exconhietudinesua miratus,diccbat:Si Thrax ehem.FtihtisclDm^
si Pantomimus ellem,Pantilius eHem:h eques, Melhon. Non continui bilem, cxciamam: Et h
cloaca ehes,magna elses.Ristis omnium ingens.scholalHciintueri me.quis ellem qui tam eradas
ceruices haberem.Ciceroni relponiurus, mihi quid reiponderee, noti inucnit, ied nega-
uitse exeeutumm, nih exirem de domo. Ego negaui me de balneo pubheo exiturum, nin lotus
ellem.Deinde libuit Ciceroni de Ctehio in foro satisfacere.siibinde nadfus eum, in ms ad prasto-
remvoco:& cum,quantumvolebam,locorum conuicion.imquc esiudihcm,pohnlaui vt prx-
tor nomen eius reciperet legeinscriptimalehcij. Tanta illi perturbatio fuit,vt aduocationcm
peteret. Deinde ad alterum prtetorem eduxi, & ingrati pofsulaui. lam apud pr^torem vr-
banum curatorem ei petebam.interuenientibusamicis,qui ad hoc specsaculum concurrerant,
& rogantibus,dixi molchum me amplius non futurum, li iuraslct disertiorem ehe Cicero- ^
nem, quam se. verum nec vt hoc faceret, vel ioco, velierio effici potuit. Hanc, inquit, tibi fa-
bulam retuli, vt scires in declamationibus in tantum aliud genus hominum eiac. Si com-