Ostrowski, Jan K.: Kresy: bliskie i dalekie (Kraków, 1998)

59. Podkamień, dawny cmentarz

mień zażądał ewakuacji obrońców pod groźbą bombardowania. Wśród
setek zdezorientowanych uchodźców wybuchła panika. Uciekający
z klasztoru stali się łatwym celem dla banderowców. Rzeź trwała kil-
ka dni. Szacunkowe dane mówią o ponad 300 zamordowanych. Kie-
dy 18 marca 1944 do Podkamienia ponownie wkroczyła Armia Czer-
wona, „problem polski” był już w miasteczku rozwiązany. Trudno się
też było łudzić, by mógł się odrodzić klasztor na Górze Różańcowej.
Obraz Matki Boskiej z Podkamienia odbył w latach wojennych i po-
wojennych skomplikowaną wędrówkę. Początkowo trafił do Krzemień-
ca, następnie do Lwowa, wreszcie w r. 1946 do Krakowa. Od r. 1957
cieszy się kultem w kościele Dominikanów pw. Sw. Wojciecha we
Wrocławiu. Pozostałe ruchomości kościelne uległy w większości zagła-
dzie, jedynie część archiwum trafiła do klasztoru Dominikanów w Kra-
kowie.
Puste zabudowania klasztorne władze sowieckie potraktowały ze
swoistym, wybiórczym pragmatyzmem. W klasztorze urządzono istnie-
jący do dziś szpital dla psychicznie chorych kobiet. Stan ten ma się
w niedalekiej przyszłości zmienić. Nowe władze ukraińskie formalnie
przekazały już klasztor greckokatolickiemu zgromadzeniu zakonnemu
Studytów. Mimo to trudno sobie wyobrazić, by proces zniszczenia
udało się odwrócić. Los kościoła wydaje się przypieczętowany. Odar-
ty ze wspaniałego wyposażenia służył jako magazyn dopóty, dopóki
pozbawiony jakiejkolwiek opieki nie zaczął się walić. Obecny stan da-
leko posuniętej ruiny nie stwarza nadziei na ratunek zabytku.

110