DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.31449#0025
BUCZACZ
Kraj obraz Podola jest swoistym przeciwieństwem tego, do które-
go przywykliśmy w zachodniej części Galicji. Pozornie jednostajną
równinę dawnego stepu, dziś zajętą przez ogromne połacie pól, prze-
cinają głębokie, zadrzewione jary. Jadąc przez Podole widzimy las nie
na wzniesieniach, ale w dole. W dole trzeba też szukać wielu histo-
rycznych osiedli, ukrywających się w jarach przed okiem tatarskich
najeźdźców. Jeden z takich jarów, wyżłobiony przez rzekę Strypę, był
niegdyś ważną granicą. Przez wieki rozdzielał dawną ziemię halicką
i województwo podolskie, a przez pewien czas nawet Rzeczpospolitą
od części Podola okupowanego przez Turcję. W jarze Strypy rozło-
żył się Buczacz, uważany za jedno z najpiękniejszych miasteczek podol-
skich. Jego początki sięgają w. XIV, kiedy osiedliła się tu odnoga ry-
cerskiego rodu Abdanków, która z czasem przybrała nazwisko Buczac-
kich. Polskie rycerstwo przynosiło ze sobą na Ruś własny język, reli-
gię i obyczaje oraz ukształtowany na Zachodzie system prawny. Bu-
czaccy niemal dziedzicznie sprawowali urząd wojewody podolskiego.
W każdym pokoleniu przynajmniej jeden z nich kładł głowę w wal-
kach z Tatarami. Już w r. 1379 Michał Abdank, piszący się z Bucza-
cza, ufundował tu parafię rzymskokatolicką, jedną z najstarszych w ca-
łej archidiecezji lwowskiej. W dokumencie fundacyjnym wzmiankowa-
ny jest zamek buczacki, nieodzowny element władzy feudała. W dru-
giej połowie w-. XVI Buczacz otrzymał drugi zamek położony na te-
renie dzisiejszej wsi Podzameczek, w odległości kilku kilometrów na
północny wschód od centrum miasta.
Na początku w. XVI wymarli Abdankowie Buczaccy w linii mę-
skiej, a miasto przeszło drogą małżeństwa z ostatnią z rodu na Two-
rowskich h. Pilawa, którzy początkowo też przybrali nazwisko Buczac-
kich. Na początku w. XVII Buczacz znalazł się na prawie trzysta lat
w rękach Potockich.
Kolejni właściciele rozbudowywali i unowocześniali zamek buczac-
ki. Jego najstarsza, północna część powstała w wiekach XIV do XVI.
W terenie widać zaledwie nieregularny zarys murów, dostosowany do
kształtu wzgórza, z którego rozciąga się wspaniały widok na leżące
w dole miasto. W pierwszej ćwierci w. XVII rozbudowano fortecę
21
Kraj obraz Podola jest swoistym przeciwieństwem tego, do które-
go przywykliśmy w zachodniej części Galicji. Pozornie jednostajną
równinę dawnego stepu, dziś zajętą przez ogromne połacie pól, prze-
cinają głębokie, zadrzewione jary. Jadąc przez Podole widzimy las nie
na wzniesieniach, ale w dole. W dole trzeba też szukać wielu histo-
rycznych osiedli, ukrywających się w jarach przed okiem tatarskich
najeźdźców. Jeden z takich jarów, wyżłobiony przez rzekę Strypę, był
niegdyś ważną granicą. Przez wieki rozdzielał dawną ziemię halicką
i województwo podolskie, a przez pewien czas nawet Rzeczpospolitą
od części Podola okupowanego przez Turcję. W jarze Strypy rozło-
żył się Buczacz, uważany za jedno z najpiękniejszych miasteczek podol-
skich. Jego początki sięgają w. XIV, kiedy osiedliła się tu odnoga ry-
cerskiego rodu Abdanków, która z czasem przybrała nazwisko Buczac-
kich. Polskie rycerstwo przynosiło ze sobą na Ruś własny język, reli-
gię i obyczaje oraz ukształtowany na Zachodzie system prawny. Bu-
czaccy niemal dziedzicznie sprawowali urząd wojewody podolskiego.
W każdym pokoleniu przynajmniej jeden z nich kładł głowę w wal-
kach z Tatarami. Już w r. 1379 Michał Abdank, piszący się z Bucza-
cza, ufundował tu parafię rzymskokatolicką, jedną z najstarszych w ca-
łej archidiecezji lwowskiej. W dokumencie fundacyjnym wzmiankowa-
ny jest zamek buczacki, nieodzowny element władzy feudała. W dru-
giej połowie w-. XVI Buczacz otrzymał drugi zamek położony na te-
renie dzisiejszej wsi Podzameczek, w odległości kilku kilometrów na
północny wschód od centrum miasta.
Na początku w. XVI wymarli Abdankowie Buczaccy w linii mę-
skiej, a miasto przeszło drogą małżeństwa z ostatnią z rodu na Two-
rowskich h. Pilawa, którzy początkowo też przybrali nazwisko Buczac-
kich. Na początku w. XVII Buczacz znalazł się na prawie trzysta lat
w rękach Potockich.
Kolejni właściciele rozbudowywali i unowocześniali zamek buczac-
ki. Jego najstarsza, północna część powstała w wiekach XIV do XVI.
W terenie widać zaledwie nieregularny zarys murów, dostosowany do
kształtu wzgórza, z którego rozciąga się wspaniały widok na leżące
w dole miasto. W pierwszej ćwierci w. XVII rozbudowano fortecę
21