Ostrowski, Jan K.: Kresy: bliskie i dalekie (Kraków, 1998)

nowy murowany zamek, wzniesiony za czasów starosty Aleksandra
Bałabana, ukończony w r. 1631. Prezentuje on charakterystyczne ce-
chy zamków podolskich w. XVI i XVII. Zbudowany na szczycie wzgó-
rza ma nieregularny plan czworoboku. Bardzo obszerny dziedziniec
był pomyślany jako miejsce schronienia dla okolicznej ludności i jej
dobytku. Potężny, ale prymitywny w konstrukcji mur wzmocniony jest
dwiema basztami i wieżą bramną. Twierdza tego rodzaju skutecznie
broniła przed Tatarami, którzy nie dysponowali artylerią i nie stoso-
wali techniki oblężniczej, nie mogła jednak osłonić leżącego w dole


73. Trembowla, kościół Karmelitóiu

miasta. Ciężkie ciosy spadły na Trembowlę w czasie powstania Chmiel-
nickiego. Po splądrowaniu miasta przez Kozaków i Tatarów przyszedł
katastrofalny głód i zaraza. W r. 1664 z ok. 250 domów pozostało
zaledwie ok. 25. Miarą wyludnienia jest wiadomość, że wmieście nie
było żadnego z 26 piekarzy pracujących tu przed wojną domową,
podobnie ani jednego balwierza, miecznika, ślusarza i bednarza.
W r. 1672, w czasie wielkiej inwazji Turków na Podole, Trembow-

133