Ostrowski, Jan K.: Kresy: bliskie i dalekie (Kraków, 1998)

79. Złoczóiu, cerkiew
Zmartwychwstania
(d. kościół parafialny)

rzymskokatolicki kościół parafialny, wzniesiony dzięki fundacji Jaku-
ba Sobieskiego w latach 1624-1626. Reprezentuje on rozpowszech-
niony na terenie ziem Rusi Koronnej typ świątyni o części wschodniej
w kształcie trójliścia. W kopule zachowały się wykonane w stiuku
monumentalne płaskorzeźby przedstawiające świętych. W r. 1838 na
mocy ugody pomiędzy parafianami obydwu obrządków kościół został
przekazany wspólnocie unickiej, a parafię rzymskokatolicką przenie-
siono do kościoła popijarskiego. Ten ostatni powstał wraz z kolegium
Pijarów dzięki fundacji królewicza Jakuba ok. r. 1730. Ma charaktery-
styczny plan, ze wschodnimi partiami naw bocznych miękko otaczają-
cymi apsydę ołtarzową. Obecny stan fasady jest w znacznym stopniu
wynikiem przebudowy w r. 1878, w której starano się nawiązać do ar-
chitektury w. XVIII. W wyniku tej przebudowy do kościoła dostawiono
od frontu wieżę, tworząc charakterystyczny, asymetryczny układ. Kole-
gium pijarskie zostało skasowane przez Austriaków w r. 1788, a kościół
zamieniono na magazyn. Do swych właściwych funkcji powrócił on w
r. 1838 i pełni je nieprzerwanie do dziś. Fakt ten sprawił, że w koście-
le zachował się komplet zabytkowego wyposażenia. Trzecia świątynia
Złoczowa to XVI-wieczna cerkiew Św. Mikołaja, o prostym rzucie,
oszkarpowanej bryle i dekoracyjnej barokowej fasadzie z r. 1765. Jej
forma dowodzi daleko posuniętej integracji architektury Kościołów
wschodniego i zachodniego na terenie Rzeczypospolitej.

144