DOI Artikel:
Jurkowlaniec, Tadeusz: "Jaki sens mają te śmieszne potworności?"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0061
„JAKI SENS MAJĄ TE ŚMIESZNE POTWORNOŚCI?"
57
3. Toruń, kościół Św. Jana, kapitel z hybrydami,
ptak z głową Żyda (1) i ptak z głową mnicha (2)
nie tylko znał dobrze fakturę i strukturę ptasich piór, wężowej skóry, sierści czy rybich łusek, lecz
reprezentował również wysoki poziom rzemiosła kamieniarskiego4.
Postacie ukazane w rozmaitych pozach i ujęciach, swobodnie komponowane na licach zworników
czy trzonach kapitela, wykazują cechy charakterystyczne dla rzeźby niemieckiej początków XIV w.
Łatwo je zwłaszcza uchwycić w figurze anioła na zworniku. Reprezentuje ona ten sam nurt stylowy
co posągi w chórze katedry kolońskiej5. Najbliższych analogii do zabytków toruńskich zdają się
dostarczać dzieła rzeźby lubeckiej z pierwszych dziesięcioleci XIV stulecia, m. in. płaskorzeźby
ołtarza w Cismarze (ok. 1310 — 1320)6. Należy jednak podreślić, że płaskorzeźby cismarskie nie
4 Z taką samą precyzją wykonano geometryczne konsole na zamku w Radzyniu Chełmińskim; Jurkowlaniec,
op. cit., s. 113.
5 H. Rode, Plastik des Kôlner Doms in der zweiten Hàlfte des 13. Jahrhunderts. Das Hochstaden-Grabmal und die
Chorpfeilerskulpturen, [w:] Rhein und Maas, Kunst und Kultur 800—1400, Bd. 2: Berichte, Beitràge und Forschungen zum
Themenkreis der Ausstellung und des Katalogs, Kôln 1973, 429—444; R. Suckale, Die Kôlner Domchorstatuen. Kôlner
und Pariser Skulptur in der zweiten Hàlfte des 13. Jahrhunderts. ..Kôlner Domblatt. Jahrbuch des Zentral-Dombau-
-Vereins", 44/45 (1979/1980): 1980, s. 224-254.
6 Podobny jest sposób potraktowania szat oraz kształt i układ piór skrzydeł aniołów (symbol św. Mateusza, Toruń;
scena Zwiastowania, Cismar); bez mała identyczne są fryzury anioła toruńskiego i św. Józefa w cismarskiej scenie Bożego
Narodzenia czy wyobrażenia symboli św. Łukasza. Zob. H. Wentzel, Liibecker Plastik bis zur Mitte des 14. Jahrhunderts,
Berlin 1938, s. 93-105; Jurkowlaniec, op. cit., s. 95, 96.
8 - Rocznik Historii Sztuki, t. XVII
57
3. Toruń, kościół Św. Jana, kapitel z hybrydami,
ptak z głową Żyda (1) i ptak z głową mnicha (2)
nie tylko znał dobrze fakturę i strukturę ptasich piór, wężowej skóry, sierści czy rybich łusek, lecz
reprezentował również wysoki poziom rzemiosła kamieniarskiego4.
Postacie ukazane w rozmaitych pozach i ujęciach, swobodnie komponowane na licach zworników
czy trzonach kapitela, wykazują cechy charakterystyczne dla rzeźby niemieckiej początków XIV w.
Łatwo je zwłaszcza uchwycić w figurze anioła na zworniku. Reprezentuje ona ten sam nurt stylowy
co posągi w chórze katedry kolońskiej5. Najbliższych analogii do zabytków toruńskich zdają się
dostarczać dzieła rzeźby lubeckiej z pierwszych dziesięcioleci XIV stulecia, m. in. płaskorzeźby
ołtarza w Cismarze (ok. 1310 — 1320)6. Należy jednak podreślić, że płaskorzeźby cismarskie nie
4 Z taką samą precyzją wykonano geometryczne konsole na zamku w Radzyniu Chełmińskim; Jurkowlaniec,
op. cit., s. 113.
5 H. Rode, Plastik des Kôlner Doms in der zweiten Hàlfte des 13. Jahrhunderts. Das Hochstaden-Grabmal und die
Chorpfeilerskulpturen, [w:] Rhein und Maas, Kunst und Kultur 800—1400, Bd. 2: Berichte, Beitràge und Forschungen zum
Themenkreis der Ausstellung und des Katalogs, Kôln 1973, 429—444; R. Suckale, Die Kôlner Domchorstatuen. Kôlner
und Pariser Skulptur in der zweiten Hàlfte des 13. Jahrhunderts. ..Kôlner Domblatt. Jahrbuch des Zentral-Dombau-
-Vereins", 44/45 (1979/1980): 1980, s. 224-254.
6 Podobny jest sposób potraktowania szat oraz kształt i układ piór skrzydeł aniołów (symbol św. Mateusza, Toruń;
scena Zwiastowania, Cismar); bez mała identyczne są fryzury anioła toruńskiego i św. Józefa w cismarskiej scenie Bożego
Narodzenia czy wyobrażenia symboli św. Łukasza. Zob. H. Wentzel, Liibecker Plastik bis zur Mitte des 14. Jahrhunderts,
Berlin 1938, s. 93-105; Jurkowlaniec, op. cit., s. 95, 96.
8 - Rocznik Historii Sztuki, t. XVII