DOI Artikel:
Galicka, Izabella; Sygietyńska-kwoczyńksa, Hanna: "Rękoymie dwie mosiężne" w Miszewie Murowanym
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0097
„RĘKOYMIE DWIE..." W MISZEWIE MUROWANYM
93
14. Eutin, lew z podstawy lichtarza, 1444. Wg Falke-Meyer
(il. 13), a także lichtarza z Eutin (il. 14) z 1444 r.)25. Cechą znamienną wszystkich omawianych
antab jest ich silna stylizacja, charakterystyczna dla sztuki romańskiej, abstrakcjonizm, odejście
od natury, co niejednokrotnie powodowało mylne określenie czasu ich powstania (np. datowanie
antab w Gdańsku, Braunau, Pradze, Innichen). To samo dotyczy grupy antab „angielskich",
łącznie z Luborzycą, uważanych za romańskie, przekonywająco przedatowanych przez E. Meyera
i U. Mendę na ok. 1400 r.26
Obie antaby miszewskie (a zapewne i trzecia — nie zachowana) wykonane zostały techniką
traconego wosku, z użyciem jednego modelu, powielonego przez zastosowanie negatywu pomocniczego.
Różnice w potraktowaniu szczegółów (umiejscowienie konch usznych, różnice kształtu lustra nozdrzy,
„niedopracowanie" kącików gałek ocznych) wyniknęły bądź z niedokładności odcisku w procesie
powielania, bądź też z indywidualnej obróbki cyzelatorskiej (różnice w „grafice" kudłów, ilości rzęs,
w zaznaczeniu siekaczy i kłów). Technika powielania za pomocą jednego modelu przy użyciu
negatywu pomocniczego, znana już w antyku, stosowana była w obiektach z brązu pochodzących
z Bizancjum, naśladowanych później w południowych Włoszech. Na północ od Alp, poza nielicznymi
wcześniejszymi przykładami (Akwizgran) metoda ta występowała dopiero w późnym średniowieczu,
a i tu bywała rzedko stosowana. Jednym z najstarszych przykładów jest para antab z domu gildii
w Rewalu z 1436 r.27 Technikę tę stosowano również w niektórych warsztatach południowoniemiec-
kich u schyłku XV w. Poświadcza to zachowana para antab z Augsburga oraz antaba z Innichen,
której odpowiednik znajduje się w kolekcji Scholtza w Nowym Jorku.
Jak już wspomniałyśmy na początku, w kącikach gałek ocznych lwów — antab miszewskich
znajdują się drobiny czerwonej farby, jak również niebieskiej i beżowej. Te dwie warstwy wierzchnie
odpowiadają kolejnym warstwom malatury drzwi, czerwona może być warstwą pierwotną. Jak sądzi
25 Falkę, Meyer, op. cit., s. 77, fig. 456; s. 81, fig. 475; Mendę, op. cit., s. 102, 103, 105, 107.
26 E. Meyer, Deutschordenskunst im mittelalterlichen England, [w:] Anzeiger des Germanischen Nationalmuseums,
Nurnberg 1963, s. 28-34; Mendę, op. cit., s. 102, 103, 107, 277, 278.
27 Mendę, op. cit., s. 275.
93
14. Eutin, lew z podstawy lichtarza, 1444. Wg Falke-Meyer
(il. 13), a także lichtarza z Eutin (il. 14) z 1444 r.)25. Cechą znamienną wszystkich omawianych
antab jest ich silna stylizacja, charakterystyczna dla sztuki romańskiej, abstrakcjonizm, odejście
od natury, co niejednokrotnie powodowało mylne określenie czasu ich powstania (np. datowanie
antab w Gdańsku, Braunau, Pradze, Innichen). To samo dotyczy grupy antab „angielskich",
łącznie z Luborzycą, uważanych za romańskie, przekonywająco przedatowanych przez E. Meyera
i U. Mendę na ok. 1400 r.26
Obie antaby miszewskie (a zapewne i trzecia — nie zachowana) wykonane zostały techniką
traconego wosku, z użyciem jednego modelu, powielonego przez zastosowanie negatywu pomocniczego.
Różnice w potraktowaniu szczegółów (umiejscowienie konch usznych, różnice kształtu lustra nozdrzy,
„niedopracowanie" kącików gałek ocznych) wyniknęły bądź z niedokładności odcisku w procesie
powielania, bądź też z indywidualnej obróbki cyzelatorskiej (różnice w „grafice" kudłów, ilości rzęs,
w zaznaczeniu siekaczy i kłów). Technika powielania za pomocą jednego modelu przy użyciu
negatywu pomocniczego, znana już w antyku, stosowana była w obiektach z brązu pochodzących
z Bizancjum, naśladowanych później w południowych Włoszech. Na północ od Alp, poza nielicznymi
wcześniejszymi przykładami (Akwizgran) metoda ta występowała dopiero w późnym średniowieczu,
a i tu bywała rzedko stosowana. Jednym z najstarszych przykładów jest para antab z domu gildii
w Rewalu z 1436 r.27 Technikę tę stosowano również w niektórych warsztatach południowoniemiec-
kich u schyłku XV w. Poświadcza to zachowana para antab z Augsburga oraz antaba z Innichen,
której odpowiednik znajduje się w kolekcji Scholtza w Nowym Jorku.
Jak już wspomniałyśmy na początku, w kącikach gałek ocznych lwów — antab miszewskich
znajdują się drobiny czerwonej farby, jak również niebieskiej i beżowej. Te dwie warstwy wierzchnie
odpowiadają kolejnym warstwom malatury drzwi, czerwona może być warstwą pierwotną. Jak sądzi
25 Falkę, Meyer, op. cit., s. 77, fig. 456; s. 81, fig. 475; Mendę, op. cit., s. 102, 103, 105, 107.
26 E. Meyer, Deutschordenskunst im mittelalterlichen England, [w:] Anzeiger des Germanischen Nationalmuseums,
Nurnberg 1963, s. 28-34; Mendę, op. cit., s. 102, 103, 107, 277, 278.
27 Mendę, op. cit., s. 275.