Rocznik Historii Sztuki (17.1988)

TRZY OGRODY REZYDENCJI NA SKARPIE WIŚLANEJ

225

się w nim z podziwem dla piękna przyrody. Do nierozłącznych elementów ogrodu maniery stycznego
należą: wolno stojące rzeźby, groty sytuowane samodzielnie lub zespolone z budynkiem, fontanny,
a także inne efekty z użyciem wody, w tym szczególnie ulubione „zabawy w oblewanie".

Idąc po linii charakterystyki Shearmana, założenie ogrodowe królewskiej willi na Krakowskim
Przedmieściu można bez wahania nazwać manierystycznym — tekst Jarzębskiego potwierdza każdy
jej punkt; oceniając ogrody królewskie, miarą zdumienia, jakie w nim wzbudziły, należałoby je
zakwalifikować wysoko. Kilka znanych elementów wiążących dwa pozostałe ogrody z charakterystyką
Shearmana to zbyt mało, aby nazwać je manierystycznymi. Różniące się między sobą ogrody
Koniecpolskiego i Kazanowskiego łączy przecież wspólna cecha — ich osiowe powiązanie z budynkiem
pałacowym, które stanie się podstawowym atrybutem założeń barokowych. Wypowiedziany wiele
lat temu pogląd G. Ciołka, że „swą manierystyczną formą otwierają okres baroku w sztuce
ogrodowej"41 wydaje się bardzo trafnie wyważony.

41 Ciołek, op. cit.

29 - -Rocznik Historii Sztuki, t. XVII