DOI Artikel:
Brykowski, Ryszard: Drewniana cerkiew łemkowska z Rychwałdu-Owczar
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0320
316
RYSZARD BRYKOWSKI
w prezbiterium oraz terakotową posadzkę w całej cerkwi, ułożoną na wcześniejszej z kamienia
łamanego.
Podstawowe zatem człony dzisiejszej cerkwi pochodzą z różnych okresów: nawa z 1653 г.,
prezbiterium z zakrystią z 1710 г., wieża z 1783 r. i wreszcie poszerzony babiniec z 1870 r. Pomimo
to budowa ta — jak wspomniano uprzednio — nie tylko nie straciła na swym typowym wyrazie
dla zachodniego i środkowego obszaru łemkowskiego osadnictwa po północnej, polskiej stronie
Karpat, ale uznawana była za niezwykle charakterystyczny przykład łemkowskiego stylu cerkiewnego.
Fakt, że poszczególne człony cerkwi „budowane były w różnych okresach, nie umniejsza ani na jotę
wartości artystycznej tej najpiękniejszej obok Kwiatonia cerkwi w Niskim Beskidzie. Przeciwnie
podziwiać trzeba, jak różni budowniczowie potrafili zestroić [je] w jedną cudowną całość..."
napisał Franciszek Strzałko na wiadomość o tak złożonych dziejach budowlanych zabytku25.
Dzieje te wskazują na konieczność zachowania daleko posuniętej ostrożności w datowaniu
zabytków drewnianej architektury, jeżeli datowaniu temu nie towarzyszą kompleksowe badania
architektoniczne. Przede wszystkim jednak dzieje budowlane zabytku z Rychwałdu—Owczar, a szczegól-
nie kopułowo-sygnaturkowe zwieńczenie nawy z 1653 r. oraz analogiczne w prezbiterium wzniesionym
w 1710 г., świadczą, że cerkwie kształtowane w sposób, który określa się „stylem łemkowskim",
reprezentowanym przez najstarsze przykłady z Powroźnika, Pętnej czy Kwiatonia, wznoszono
przez całe XVII stulecie i że wówczas „styl" ten był już mocno zakorzeniony na północnych
stokach Beskidu Niskiego, stanowiących zachodniośrodkową część łemkowskiego osadnictwa.
25 Znakomity znawca architektury cerkiewnej zamieszkały w Londynie. List z 22 lipca 1983 r. w posiadaniu
autora.
RYSZARD BRYKOWSKI
w prezbiterium oraz terakotową posadzkę w całej cerkwi, ułożoną na wcześniejszej z kamienia
łamanego.
Podstawowe zatem człony dzisiejszej cerkwi pochodzą z różnych okresów: nawa z 1653 г.,
prezbiterium z zakrystią z 1710 г., wieża z 1783 r. i wreszcie poszerzony babiniec z 1870 r. Pomimo
to budowa ta — jak wspomniano uprzednio — nie tylko nie straciła na swym typowym wyrazie
dla zachodniego i środkowego obszaru łemkowskiego osadnictwa po północnej, polskiej stronie
Karpat, ale uznawana była za niezwykle charakterystyczny przykład łemkowskiego stylu cerkiewnego.
Fakt, że poszczególne człony cerkwi „budowane były w różnych okresach, nie umniejsza ani na jotę
wartości artystycznej tej najpiękniejszej obok Kwiatonia cerkwi w Niskim Beskidzie. Przeciwnie
podziwiać trzeba, jak różni budowniczowie potrafili zestroić [je] w jedną cudowną całość..."
napisał Franciszek Strzałko na wiadomość o tak złożonych dziejach budowlanych zabytku25.
Dzieje te wskazują na konieczność zachowania daleko posuniętej ostrożności w datowaniu
zabytków drewnianej architektury, jeżeli datowaniu temu nie towarzyszą kompleksowe badania
architektoniczne. Przede wszystkim jednak dzieje budowlane zabytku z Rychwałdu—Owczar, a szczegól-
nie kopułowo-sygnaturkowe zwieńczenie nawy z 1653 r. oraz analogiczne w prezbiterium wzniesionym
w 1710 г., świadczą, że cerkwie kształtowane w sposób, który określa się „stylem łemkowskim",
reprezentowanym przez najstarsze przykłady z Powroźnika, Pętnej czy Kwiatonia, wznoszono
przez całe XVII stulecie i że wówczas „styl" ten był już mocno zakorzeniony na północnych
stokach Beskidu Niskiego, stanowiących zachodniośrodkową część łemkowskiego osadnictwa.
25 Znakomity znawca architektury cerkiewnej zamieszkały w Londynie. List z 22 lipca 1983 r. w posiadaniu
autora.