DOI Artikel:
Melbechowska-Luty, Aleksandra: Głowa świętego Jana Chrzciciela na misie: rzeźbiarskie dzieło Teofila Lenartowicza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0429
GŁOWA ŚW. JANA CHRZCICIELA
425
l. Głowa świętego Jana Chrzciciela na misie, drzeworyt,
repr. w „Tygodniku Ilustrowanym", 1903, półr. I, s. 74
wystawiona na Światowej Wystawie w Wiedniu 1873 r. została odznaczona medalem. Pokazano ją
w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (1874) i Towarzystwie Przyjaciół Sztuk
Pięknych we Lwowie (1880). Poszczególne odlewy znajdowały się w kaplicy Capellich w Sienie
i u rodziny Nałęcz-Rostworowskich w Niegoszowicach n.
Lenartowicz był zauroczony postacią świętego Jana. Jedną z jego wczesnych prac rzeźbiarskich
była kompozycja Ścięcie świętego Jana (ok. 1868). Przedtem jeszcze napisał Żywot świętego Jana
Chrzciciela ze zbiorów starych pisarzów włoskich wyjęty (wyd. Warszawa 1862). Napisał też wiersz
Do Głowy świętego Jana (data nieznana, być może, między 1869 a 1873) 12. Sam pomysł kształtu
swego dzieła zaczerpnął poeta z podobnych przedstawień, dobrze znanych od średniowiecza. Dodał
jednak tak ważną dlań dekorację rzeźbiarską na misie, nie spotykaną we wcześniejszych dziełach
tego typu.
Wątek opowieści ewangelicznej o śmierci świętego Jana był często podejmowany w malarstwie
i rzeźbie; ukazywano w różnych wariantach ucztę Heroda, taniec Salome, ścięcie Jana. Salome
z głową świętego na misie i wręczenie jej Herodiadzie13. Jedno z najstarszych przedstawień uczty
11 Zob. „Tygodnik Ilustrowany", 1903, półr. I, s. 67; tamże, 1936, półr. II, s. 524.
12 Fragment publ. w: Biegeleisen, op. cit., s. 149.
13 O ikonografii Głowy św. Jana na misie zob. L. Ré au. Iconographie de l'art chrétien, t. II, cz. 1, Paris 1956,
s. 458, 459, i Lexikon der Christlichen Ikonographie, t. VII, Freiburg 1974, szp. 187—190 (tam literatura); A. Masseron,
Saint Jean Baptiste dans l'art, Paris 1957, s. 109—136, 170. 171; I. Combs Stuebe, The Johannis schussel: from
Narrative to Reliquary to Andachtsbïld, „Marsyas", XIV, 1968— 1969, s. 1—16.
54 - Rocznik Historii Sztuki, t. XVII
425
l. Głowa świętego Jana Chrzciciela na misie, drzeworyt,
repr. w „Tygodniku Ilustrowanym", 1903, półr. I, s. 74
wystawiona na Światowej Wystawie w Wiedniu 1873 r. została odznaczona medalem. Pokazano ją
w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie (1874) i Towarzystwie Przyjaciół Sztuk
Pięknych we Lwowie (1880). Poszczególne odlewy znajdowały się w kaplicy Capellich w Sienie
i u rodziny Nałęcz-Rostworowskich w Niegoszowicach n.
Lenartowicz był zauroczony postacią świętego Jana. Jedną z jego wczesnych prac rzeźbiarskich
była kompozycja Ścięcie świętego Jana (ok. 1868). Przedtem jeszcze napisał Żywot świętego Jana
Chrzciciela ze zbiorów starych pisarzów włoskich wyjęty (wyd. Warszawa 1862). Napisał też wiersz
Do Głowy świętego Jana (data nieznana, być może, między 1869 a 1873) 12. Sam pomysł kształtu
swego dzieła zaczerpnął poeta z podobnych przedstawień, dobrze znanych od średniowiecza. Dodał
jednak tak ważną dlań dekorację rzeźbiarską na misie, nie spotykaną we wcześniejszych dziełach
tego typu.
Wątek opowieści ewangelicznej o śmierci świętego Jana był często podejmowany w malarstwie
i rzeźbie; ukazywano w różnych wariantach ucztę Heroda, taniec Salome, ścięcie Jana. Salome
z głową świętego na misie i wręczenie jej Herodiadzie13. Jedno z najstarszych przedstawień uczty
11 Zob. „Tygodnik Ilustrowany", 1903, półr. I, s. 67; tamże, 1936, półr. II, s. 524.
12 Fragment publ. w: Biegeleisen, op. cit., s. 149.
13 O ikonografii Głowy św. Jana na misie zob. L. Ré au. Iconographie de l'art chrétien, t. II, cz. 1, Paris 1956,
s. 458, 459, i Lexikon der Christlichen Ikonographie, t. VII, Freiburg 1974, szp. 187—190 (tam literatura); A. Masseron,
Saint Jean Baptiste dans l'art, Paris 1957, s. 109—136, 170. 171; I. Combs Stuebe, The Johannis schussel: from
Narrative to Reliquary to Andachtsbïld, „Marsyas", XIV, 1968— 1969, s. 1—16.
54 - Rocznik Historii Sztuki, t. XVII