DOI Artikel:
Kunczyńska-Iracka, Anna: Podtatrzański kapliczki Władysława Skoczylasa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14540#0463
PODTATRZAŃSKIE KAPLICZKI SKOCZYLASA
459
5. Kapliczka na Toporzysku pod Zakopanem.
Rysunek W. Skoczylasa, ołówek, tło podlawowane. Bibl. Narodowa w Warszawie
na Podtatrzu w okresie pełnego jeszcze rozkwitu tej ostatniej, a dobrego stanu zachowania pierwszej.
Jest to dla badań polskiej sztuki ludowej istotne, zarówno ze względu na różnorodność form
i wielką urodę kapliczek tego regionu, jak i dlatego, że niemal z reguły (z wyjątkiem większości
rzeźbionych figur kamiennych) były one dziełami własnoręcznie wykonanymi przez fundatorów.
W rysunkach Skoczylasa odnajdujemy warianty wszystkich niemal podstawowych typów kapliczek
i figur przydrożnych rozpowszechnionych w południowej Małopolsce, a także wiele przykładów
bliskich analogii z przygranicznymi terenami Słowacji (il. 2). Można też sądzić, że powszechne
w XIX w. na Podtatrzu kapliczki słupowe są jednym więcej dowodem wspólnoty kultury ludowej
górali pogórza karpackiego i alpejskiego (w tym wypadku w granicach wyznania katolickiego, tj.
bez wschodnich rejonów). Smukłe, murowane kapliczki słupowe, z jedną lub dwiema kondygnacjami
wnęk na świątki w górnej partii słupa, przykryte szpiczastymi, namiotowymi daszkami, są być może
jedną z najbardziej sprymitywizowanych form kapliczek przydrożnych, których najstarsze przykłady
z Tyrolu, Styrii i Karyntii pochodzą z XV i XVI w.15 Ich formy powtarzane były w licznych
15 F. Hula, Die Bildstôcke, Lichtensàulen und Totenleuchten Ôsterreichs, Wien 1948, tabl. 20, 21; E. Schneeweis,
Bildstôcke in Niederôsterreich, Wien 1981 ; E. Skudnigg, Bildstôcke und Totenleuchten in Kdrtnen, Klagenfurt 1977; M. Zadnikar,
Znamenja na Slovenskem, II izdanja, Lubljana 1970.
459
5. Kapliczka na Toporzysku pod Zakopanem.
Rysunek W. Skoczylasa, ołówek, tło podlawowane. Bibl. Narodowa w Warszawie
na Podtatrzu w okresie pełnego jeszcze rozkwitu tej ostatniej, a dobrego stanu zachowania pierwszej.
Jest to dla badań polskiej sztuki ludowej istotne, zarówno ze względu na różnorodność form
i wielką urodę kapliczek tego regionu, jak i dlatego, że niemal z reguły (z wyjątkiem większości
rzeźbionych figur kamiennych) były one dziełami własnoręcznie wykonanymi przez fundatorów.
W rysunkach Skoczylasa odnajdujemy warianty wszystkich niemal podstawowych typów kapliczek
i figur przydrożnych rozpowszechnionych w południowej Małopolsce, a także wiele przykładów
bliskich analogii z przygranicznymi terenami Słowacji (il. 2). Można też sądzić, że powszechne
w XIX w. na Podtatrzu kapliczki słupowe są jednym więcej dowodem wspólnoty kultury ludowej
górali pogórza karpackiego i alpejskiego (w tym wypadku w granicach wyznania katolickiego, tj.
bez wschodnich rejonów). Smukłe, murowane kapliczki słupowe, z jedną lub dwiema kondygnacjami
wnęk na świątki w górnej partii słupa, przykryte szpiczastymi, namiotowymi daszkami, są być może
jedną z najbardziej sprymitywizowanych form kapliczek przydrożnych, których najstarsze przykłady
z Tyrolu, Styrii i Karyntii pochodzą z XV i XVI w.15 Ich formy powtarzane były w licznych
15 F. Hula, Die Bildstôcke, Lichtensàulen und Totenleuchten Ôsterreichs, Wien 1948, tabl. 20, 21; E. Schneeweis,
Bildstôcke in Niederôsterreich, Wien 1981 ; E. Skudnigg, Bildstôcke und Totenleuchten in Kdrtnen, Klagenfurt 1977; M. Zadnikar,
Znamenja na Slovenskem, II izdanja, Lubljana 1970.