DOI Artikel:
Kaczmarzyk, Dariusz: Hermy św. Maurycego i św. Urszuli oraz ich autor Stanisław Ditrich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19644#0337
Dariusz Kaczmarzyk
HERMY ŚW. MAURYCEGO I ŚW. URSZULI ORAZ ICH AUTOR
STANISŁAW DITRICH
V V skarbcu katedry w Płocku znajdują się dwa metalowe relikwiarze w kształcie
popiersi, zwane hermami: Św. Maurycego i św. Urszuli1. Należą one do szeregu wspaniałych
dzieł renesansowych, wykonanych w krakowskim środowisku artystycznym. Dzieła płockie
powstały z inspiracji fascynujących legend o życiu i męczeńskiej śmierci tych świętych.
Obydwa relikwiarze nie są znane w dziejach sztuki polskiej.
Relikwiarz św. Maurycego, o wysokości 41 cm, został wykonany w srebrnej blasze, której
poszczególne elementy formowane techniką repusowania (trybowania) są połączone
technicznie w całościową kompozycję.
Jest to popiersie mężczyzny o pociągłej twarzy, wąskim nosie i głęboko osadzonych
oczach z punkcikami źrenic. Powagę i marsowy wyraz nadaje mu suty zarost: długie wąsy
i duża broda. Pancerz z prostokątnym wykrojem odsłaniającym szyję jest ozdobiony drobną
koronką lilijkową i pasowym oblamowaniem, rozszerzonym na przodzie w dużą lilijkę z lwią
głową. Ramiona pokrywają rybie łuski i maszkarony z wąsami skręconymi w woluty.
Szyszak ze skrzydełkami na uszach, ozdobiony na wierzchu maską, miał wokół nasady nad
daszkiem i nakarczkiem dziesięć małych rozetek, z których zachowało się sześć. W tyle ma
okrągły otwór nakryty klapką, przez który widać partykuł czaszki i napis na kartce
określający relikwie. Wokół dolnej krawędzi popiersia są otwory po gwoździach. Z tyłu na
dole pancerza znajduje się ryty napis: STAN: DITRICH A URIFABER.R.P. FECIT ANNO
1.6.0.0.; z przodu zaś, w środkowym płatku stylizowanej lilijki, jest odciśnięta plakietka
z herbem Jastrzębiec (krzyż równoramienny w podkowie) i kapeluszem kardynalskim.
Relikwiarz w formie popiersia rzymskiego wodza nawiązuje do średniowiecznej legendy
o św. Maurycym. Mówi ona o heroizmie dowódcy legii tebańskiej, wchodzącej w skład armii
rzymskiej, wysłanej przez cesarza Dioklecjana przeciw Gallom2. Po przejściu Alp wojsko
zatrzymało się w Helwecji, aby złożyć ofiary pogańskim bogom. Chrześcijańscy oficerowie:
1. HERMA ŚW. MAURYCEGO
333
HERMY ŚW. MAURYCEGO I ŚW. URSZULI ORAZ ICH AUTOR
STANISŁAW DITRICH
V V skarbcu katedry w Płocku znajdują się dwa metalowe relikwiarze w kształcie
popiersi, zwane hermami: Św. Maurycego i św. Urszuli1. Należą one do szeregu wspaniałych
dzieł renesansowych, wykonanych w krakowskim środowisku artystycznym. Dzieła płockie
powstały z inspiracji fascynujących legend o życiu i męczeńskiej śmierci tych świętych.
Obydwa relikwiarze nie są znane w dziejach sztuki polskiej.
Relikwiarz św. Maurycego, o wysokości 41 cm, został wykonany w srebrnej blasze, której
poszczególne elementy formowane techniką repusowania (trybowania) są połączone
technicznie w całościową kompozycję.
Jest to popiersie mężczyzny o pociągłej twarzy, wąskim nosie i głęboko osadzonych
oczach z punkcikami źrenic. Powagę i marsowy wyraz nadaje mu suty zarost: długie wąsy
i duża broda. Pancerz z prostokątnym wykrojem odsłaniającym szyję jest ozdobiony drobną
koronką lilijkową i pasowym oblamowaniem, rozszerzonym na przodzie w dużą lilijkę z lwią
głową. Ramiona pokrywają rybie łuski i maszkarony z wąsami skręconymi w woluty.
Szyszak ze skrzydełkami na uszach, ozdobiony na wierzchu maską, miał wokół nasady nad
daszkiem i nakarczkiem dziesięć małych rozetek, z których zachowało się sześć. W tyle ma
okrągły otwór nakryty klapką, przez który widać partykuł czaszki i napis na kartce
określający relikwie. Wokół dolnej krawędzi popiersia są otwory po gwoździach. Z tyłu na
dole pancerza znajduje się ryty napis: STAN: DITRICH A URIFABER.R.P. FECIT ANNO
1.6.0.0.; z przodu zaś, w środkowym płatku stylizowanej lilijki, jest odciśnięta plakietka
z herbem Jastrzębiec (krzyż równoramienny w podkowie) i kapeluszem kardynalskim.
Relikwiarz w formie popiersia rzymskiego wodza nawiązuje do średniowiecznej legendy
o św. Maurycym. Mówi ona o heroizmie dowódcy legii tebańskiej, wchodzącej w skład armii
rzymskiej, wysłanej przez cesarza Dioklecjana przeciw Gallom2. Po przejściu Alp wojsko
zatrzymało się w Helwecji, aby złożyć ofiary pogańskim bogom. Chrześcijańscy oficerowie:
1. HERMA ŚW. MAURYCEGO
333