DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Wspomnienia pośmiertne
DOI Artikel:Rubczyńska, Maria: Doc. dr Marian Minich: (1898-1965)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0093
WSPOMNIENIA POŚMIERTNE
nież wspaniałe opinie dotyczące jego osobowości.
Prof. W. Kozicki tak bowiem scharakteryzował swego
dawnego asystenta: „Uważam, że p. dr Minich jako
wszechstronnie wykształcony historyk sztuki, a nadto
jako człowiek odznaczający się cennymi zaletami
obowiązkowości, bezwzględnej prawości i poczucia
honoru oraz odpowiedzialności, posiada w najwyższym
stopniu przymioty kwalifikujące go do objęcia stano-
wiska kierownika i kustosza Muzeum Miejskiego
w Łodzi”. Na te same cechy charakteru zwracał
uwagę w swojej opinii archeolog prof. E. Bulanda:
„[...] znając wreszcie p. Minicha od dziesięciu lat
muszę podkreślić nieskazitelność jego charakteru, brak
podatności na wpływy postronne, które mogłyby godzić
w jego wysoko postawione kryteria natury naukowej
lub etycznej”.**
Z dniem 1 stycznia 1935 r. objął kierownictwo
Miejskiego Muzeum Historii i Sztuki im. J. i K. Bar-
toszewiczów w Łodzi, a w latach 1938 i 1939 powierzo-
no mu ponadto kierownictwo Muzeum Etnograficz-
nego. W tymże czasie Ministerstwo Wyznań Religij-
nych i Oświecenia Publicznego zamianowało go eks-
pertem na województwo łódzkie dla spraw wywozu
dzieł sztuki zagranicę.
W latach 1935—39 tworzył od podstaw galerię
Muzeum Historii i Sztuki, obecne Muzeum Sztuki
w Łodzi. W końcu sierpnia 1939 r. powołany jako
oficer rezerwy wojsk polskich, uczestniczył w kam-
panii wrześniowej, po której ukończeniu wrócił do
Łodzi, lecz, nie przyjęty na swoje stanowisko, został
przez władze niemieckie aresztowany w styczniu
1940 r., wraz z rodzinę, i po czteromiesięcznym poby-
cie w obozie wysiedlony. W ten sposób stracił swoje
mienie oraz dorobek naukowy i artystyczny. Od
połowy maja 1940 r. zamieszkał w Warszawie i objął
wykłady w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogrod-
niczym w Ursynowie. Wykładał tam oficjalnie kores-
pondencję handlową, tajnie zaś literaturę polską na
pograniczu historii, socjologii i historii sztuki —
w pryzmacie nauki marksistowskiej.
W okresie okupacji niemieckiej pracował z człon-
kami PPR i AL oraz był kilkakrotnie aresztowany.
Z trudem zwolniony, 20 lutego 1945 r. objął dyrekcję
trzech muzeów łódzkich a po kilku miesiącach pozostał
przy Muzeum Sztuki w Łodzi, które organizował na
nowo po zniszczeniach dokonanych w czasie wojny.
W latach 1945 i 1946 wykładał historię kultury
w Państwowym Instyutcie Sztuki Teatralnej,, a w
latach 1946 i 1947 objął zastępstwo kierownika katedry
Historii Sztuki na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie
wykładał teorię sztuki, encyklopedię i metodologię
sztuki oraz prowadził ćwiczenia połączone z wy-
kładami pt. „Teoria opisu dzieł plastycznych”. W la-
tach 1950—52 Uniwersytet Łódzki powierzył mu po-
nownie prowadzenie powyższych wyładów. Od 15 mar-
** Wszystkie cytaty i dane biograficzne opracowano
ca 1946 r. był nieprzerwanie członkiem PPR a na-
stępnie PZPR. W okresie od 1.XH.1954 do 14.VI.1955 r.
sprawował stanowisko kierownika Muzeum Etnogra-
ficznego w Łodzi. Pełnił wiele funkcji społecznych,
otrzymując liczne dyplomy uznania za swą aktywną
pracę. Był członkiem Komisji Kultury przy Wojewódz-
kiej Radzie Narodowej, członkiem Komisji Kultury
przy Plenum Komitetu Łódzkiego PZPR, pełnił funkcję
sekretarza a później wiceprzewodniczącego łódzkiego
oddziału SHS. Od r. 1953 do 1957 był członkiem Rady
Muzealnej i Konserwatorskiej przy Ministerstwie Kul-
tury i Sztuki. W latach 1953—59 pracował jako współ-
założyciel Teatru Objazdowego Ziemi Łódzkiej a jed-
nocześnie był członkiem Zarządu Tow. Upowszechnia-
nia Kultury i Sztuki na województwo łódzkie. Wielo-
krotnie był wysoko odznaczony przez Polską Rzeczy-
pospolitą Ludową, m.in. 21.VH.1964 r. otrzymał indy-
widualną Nagrodę Państwową II stopnia za całokształt
działalności w dziedzinie muzealnictwa.
W swym bardzo aktywnym życiu Doc. Dr Minich
występował zawsze z oryginalnymi inicjatywami,
które naukowo uzasadniał.
Jedną z takich właśnie inicjatyw było opracowanie
zupełnie nowej metody ekspozycji. Terenem jego prak-
tycznej działalności w tej dziedzinie było Muzeum
Slztuki w Łodzi, gdzie zastosowaną przez siebie metodę
wprowadzał konsekwentnie od 1936 r. Niestety praca
naukowa, szeroko omawiająca ten problem, a złożona
do druku w 1961 r., dotąd nie ukazała się. W skróceniu
metoda ekspozycji została omówiona w „Roczniku
Muzeum Sztuki w Łodzi 1930—1962” (wyd. Łódź, 1965).
Doc. Dr M. Minich był właściwym twórcą i orga-
nizatorem Muzeum Sztuki w Łodzi, uważał je za
swoje dziecko, obdarzał osobiście cennymi obrazami,
publikacjami i reprodukcjami, stworzył zeń placówkę,
którą żywo interesowano się nie tylko w kraju lecz
i szerokim kręgiem zagranicą. O historii powstania
Muzeum w Łodzi wiele można się dowiedzieć ze
wspomnień Doc. dr M. Minicha opisanych w „Szalo-
nej Galerii”.
Zawsze uczynny i przyjacielski dla ludzi, każdemu
starał się pomóc w kłopotach zarówno służbowych
jak i osobistych. W Muzeum niemal każdy pracownik
doznał serdecznych dowodów opieki, życzliwości i wy-
rozumiałości.
Życie swe zakończył prawie nagle, na posterunku.
Zawał serca położył go bezpośrednio po przemówieniu
na zebraniu Komisji Kultury Rady Narodowej, gdzie
do końca walczył, przemawiał, apelował o podniesienie
kwalifikacji kadr naukowych; a także o nowy gmach
muzealny w Łodzi, dostosowany swą architekturą
do naukowych opracowań nowej metody ekspozy-
cyjnej.
Maria Rubczyńska
w oparciu o dokumenty znajdujące się w archiwum rodziny
Doę. dr M. Minichą.
nież wspaniałe opinie dotyczące jego osobowości.
Prof. W. Kozicki tak bowiem scharakteryzował swego
dawnego asystenta: „Uważam, że p. dr Minich jako
wszechstronnie wykształcony historyk sztuki, a nadto
jako człowiek odznaczający się cennymi zaletami
obowiązkowości, bezwzględnej prawości i poczucia
honoru oraz odpowiedzialności, posiada w najwyższym
stopniu przymioty kwalifikujące go do objęcia stano-
wiska kierownika i kustosza Muzeum Miejskiego
w Łodzi”. Na te same cechy charakteru zwracał
uwagę w swojej opinii archeolog prof. E. Bulanda:
„[...] znając wreszcie p. Minicha od dziesięciu lat
muszę podkreślić nieskazitelność jego charakteru, brak
podatności na wpływy postronne, które mogłyby godzić
w jego wysoko postawione kryteria natury naukowej
lub etycznej”.**
Z dniem 1 stycznia 1935 r. objął kierownictwo
Miejskiego Muzeum Historii i Sztuki im. J. i K. Bar-
toszewiczów w Łodzi, a w latach 1938 i 1939 powierzo-
no mu ponadto kierownictwo Muzeum Etnograficz-
nego. W tymże czasie Ministerstwo Wyznań Religij-
nych i Oświecenia Publicznego zamianowało go eks-
pertem na województwo łódzkie dla spraw wywozu
dzieł sztuki zagranicę.
W latach 1935—39 tworzył od podstaw galerię
Muzeum Historii i Sztuki, obecne Muzeum Sztuki
w Łodzi. W końcu sierpnia 1939 r. powołany jako
oficer rezerwy wojsk polskich, uczestniczył w kam-
panii wrześniowej, po której ukończeniu wrócił do
Łodzi, lecz, nie przyjęty na swoje stanowisko, został
przez władze niemieckie aresztowany w styczniu
1940 r., wraz z rodzinę, i po czteromiesięcznym poby-
cie w obozie wysiedlony. W ten sposób stracił swoje
mienie oraz dorobek naukowy i artystyczny. Od
połowy maja 1940 r. zamieszkał w Warszawie i objął
wykłady w Państwowym Gimnazjum i Liceum Ogrod-
niczym w Ursynowie. Wykładał tam oficjalnie kores-
pondencję handlową, tajnie zaś literaturę polską na
pograniczu historii, socjologii i historii sztuki —
w pryzmacie nauki marksistowskiej.
W okresie okupacji niemieckiej pracował z człon-
kami PPR i AL oraz był kilkakrotnie aresztowany.
Z trudem zwolniony, 20 lutego 1945 r. objął dyrekcję
trzech muzeów łódzkich a po kilku miesiącach pozostał
przy Muzeum Sztuki w Łodzi, które organizował na
nowo po zniszczeniach dokonanych w czasie wojny.
W latach 1945 i 1946 wykładał historię kultury
w Państwowym Instyutcie Sztuki Teatralnej,, a w
latach 1946 i 1947 objął zastępstwo kierownika katedry
Historii Sztuki na Uniwersytecie Łódzkim, gdzie
wykładał teorię sztuki, encyklopedię i metodologię
sztuki oraz prowadził ćwiczenia połączone z wy-
kładami pt. „Teoria opisu dzieł plastycznych”. W la-
tach 1950—52 Uniwersytet Łódzki powierzył mu po-
nownie prowadzenie powyższych wyładów. Od 15 mar-
** Wszystkie cytaty i dane biograficzne opracowano
ca 1946 r. był nieprzerwanie członkiem PPR a na-
stępnie PZPR. W okresie od 1.XH.1954 do 14.VI.1955 r.
sprawował stanowisko kierownika Muzeum Etnogra-
ficznego w Łodzi. Pełnił wiele funkcji społecznych,
otrzymując liczne dyplomy uznania za swą aktywną
pracę. Był członkiem Komisji Kultury przy Wojewódz-
kiej Radzie Narodowej, członkiem Komisji Kultury
przy Plenum Komitetu Łódzkiego PZPR, pełnił funkcję
sekretarza a później wiceprzewodniczącego łódzkiego
oddziału SHS. Od r. 1953 do 1957 był członkiem Rady
Muzealnej i Konserwatorskiej przy Ministerstwie Kul-
tury i Sztuki. W latach 1953—59 pracował jako współ-
założyciel Teatru Objazdowego Ziemi Łódzkiej a jed-
nocześnie był członkiem Zarządu Tow. Upowszechnia-
nia Kultury i Sztuki na województwo łódzkie. Wielo-
krotnie był wysoko odznaczony przez Polską Rzeczy-
pospolitą Ludową, m.in. 21.VH.1964 r. otrzymał indy-
widualną Nagrodę Państwową II stopnia za całokształt
działalności w dziedzinie muzealnictwa.
W swym bardzo aktywnym życiu Doc. Dr Minich
występował zawsze z oryginalnymi inicjatywami,
które naukowo uzasadniał.
Jedną z takich właśnie inicjatyw było opracowanie
zupełnie nowej metody ekspozycji. Terenem jego prak-
tycznej działalności w tej dziedzinie było Muzeum
Slztuki w Łodzi, gdzie zastosowaną przez siebie metodę
wprowadzał konsekwentnie od 1936 r. Niestety praca
naukowa, szeroko omawiająca ten problem, a złożona
do druku w 1961 r., dotąd nie ukazała się. W skróceniu
metoda ekspozycji została omówiona w „Roczniku
Muzeum Sztuki w Łodzi 1930—1962” (wyd. Łódź, 1965).
Doc. Dr M. Minich był właściwym twórcą i orga-
nizatorem Muzeum Sztuki w Łodzi, uważał je za
swoje dziecko, obdarzał osobiście cennymi obrazami,
publikacjami i reprodukcjami, stworzył zeń placówkę,
którą żywo interesowano się nie tylko w kraju lecz
i szerokim kręgiem zagranicą. O historii powstania
Muzeum w Łodzi wiele można się dowiedzieć ze
wspomnień Doc. dr M. Minicha opisanych w „Szalo-
nej Galerii”.
Zawsze uczynny i przyjacielski dla ludzi, każdemu
starał się pomóc w kłopotach zarówno służbowych
jak i osobistych. W Muzeum niemal każdy pracownik
doznał serdecznych dowodów opieki, życzliwości i wy-
rozumiałości.
Życie swe zakończył prawie nagle, na posterunku.
Zawał serca położył go bezpośrednio po przemówieniu
na zebraniu Komisji Kultury Rady Narodowej, gdzie
do końca walczył, przemawiał, apelował o podniesienie
kwalifikacji kadr naukowych; a także o nowy gmach
muzealny w Łodzi, dostosowany swą architekturą
do naukowych opracowań nowej metody ekspozy-
cyjnej.
Maria Rubczyńska
w oparciu o dokumenty znajdujące się w archiwum rodziny
Doę. dr M. Minichą.