DOI Heft:
Nr. 3/4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Mroczko, Teresa: Tronująca Madonna z Ostromecka
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0342
TERESA MROCZNO
U. 6. Tronująca Madonna z Ostromecka, fragment.
(Fot. T. Mroczka)
II. 7. Tronująca Madonna z Ostromecka, fragment.
(Fot. T. Mroczko)
Hamann, zgromadziwszy liczne przykłady tego ro-
dzaju Tronujących z terenu Nadrenii, poddał je
gruntownej analizie formalnej i podzielił na dwie
grupy: Madonn o lewostronnym i prawostronnym
układzie szat, spływających na lewo, lub na prawo
z ustawionych skośnie do osi figury nóg Marii26.
Podobnie jak i w typie pierwszym, gdzie układ
prawej dłoni Marii jest różnorodny i gdzie trzyma
ona jabłko lub podaje je Dziecięciu, ujmuje berło
lub kwiat, tak i w tym drugim typie, pozycja prawej
dłoni Marii i trzymany przez nią przedmiot (berło,
jabłuszko lub księga) nie są ujednolicone. Pomijając
symboliczną rolę tych przedmiotów, mają one znacze-
nie dla atrybucji kręgu stylistycznego lub nawet
warsztatu 27.
Najstarsza z grupy „Linksmadonnen”, Madonna
Tronująca z Kappenberg, blisko związana z rzeźbami
grobowca Henryka I w Marburgu, powstała według
Hamanna najpóźniej w dwudziestych latach XIV w.28.
26 HAMANN, Die Plastik, jw., rozdziały: Die Linksma-
donnen, s. 1S1—203; — Die Rechtsmadonnen, a. 203—218.
Te lata są niewątpliwym terminem post quem dla
Tronującej Madonny z Ostromecka. W jej postaci
występuje najzupełniej wyraźnie lewostronne akcento-
wanie całej partii nóg od kolan w dół, zaznaczone nie
tylko bardzo czytelnym układem fałd, lecz także
zdecydowanym odstawieniem nóg w lewo od osi
pionowej. Ale wszystkie Madonny Tronujące ze stoją-
cym Dzieciątkiem charakteryzują przysadziste pro-
porcje, rozłożystość i bogactwo dekoracyjnego układu
głęboko ciętych, wyraźnie różnicujących bryłę fałd.
Wąska, zwarta 'koncepcja posągu Madonny ostromec-
kiej (il. 2—5), wstrzemięźliwość dekoracyjnego układu,
płaszczyznowo-linearny raczej niż plastyczny mode-
lunek powierzchni nie pozwalają wyprowadzić rodo-
wodu tej rzeźby z francusko-nadreńskiego kręgu
Madonny z Kappenberg. Także specyficzny wyraz
twarzy ostromeckiej Madonny (il. 7) wyróżnia ją
zdecydowanie z grupy figur nadreńskich, o pełnych
27 FORSYTH, jw., S. 181.
28 HAMANN, Die Plastik, jw., S. 203.
328
U. 6. Tronująca Madonna z Ostromecka, fragment.
(Fot. T. Mroczka)
II. 7. Tronująca Madonna z Ostromecka, fragment.
(Fot. T. Mroczko)
Hamann, zgromadziwszy liczne przykłady tego ro-
dzaju Tronujących z terenu Nadrenii, poddał je
gruntownej analizie formalnej i podzielił na dwie
grupy: Madonn o lewostronnym i prawostronnym
układzie szat, spływających na lewo, lub na prawo
z ustawionych skośnie do osi figury nóg Marii26.
Podobnie jak i w typie pierwszym, gdzie układ
prawej dłoni Marii jest różnorodny i gdzie trzyma
ona jabłko lub podaje je Dziecięciu, ujmuje berło
lub kwiat, tak i w tym drugim typie, pozycja prawej
dłoni Marii i trzymany przez nią przedmiot (berło,
jabłuszko lub księga) nie są ujednolicone. Pomijając
symboliczną rolę tych przedmiotów, mają one znacze-
nie dla atrybucji kręgu stylistycznego lub nawet
warsztatu 27.
Najstarsza z grupy „Linksmadonnen”, Madonna
Tronująca z Kappenberg, blisko związana z rzeźbami
grobowca Henryka I w Marburgu, powstała według
Hamanna najpóźniej w dwudziestych latach XIV w.28.
26 HAMANN, Die Plastik, jw., rozdziały: Die Linksma-
donnen, s. 1S1—203; — Die Rechtsmadonnen, a. 203—218.
Te lata są niewątpliwym terminem post quem dla
Tronującej Madonny z Ostromecka. W jej postaci
występuje najzupełniej wyraźnie lewostronne akcento-
wanie całej partii nóg od kolan w dół, zaznaczone nie
tylko bardzo czytelnym układem fałd, lecz także
zdecydowanym odstawieniem nóg w lewo od osi
pionowej. Ale wszystkie Madonny Tronujące ze stoją-
cym Dzieciątkiem charakteryzują przysadziste pro-
porcje, rozłożystość i bogactwo dekoracyjnego układu
głęboko ciętych, wyraźnie różnicujących bryłę fałd.
Wąska, zwarta 'koncepcja posągu Madonny ostromec-
kiej (il. 2—5), wstrzemięźliwość dekoracyjnego układu,
płaszczyznowo-linearny raczej niż plastyczny mode-
lunek powierzchni nie pozwalają wyprowadzić rodo-
wodu tej rzeźby z francusko-nadreńskiego kręgu
Madonny z Kappenberg. Także specyficzny wyraz
twarzy ostromeckiej Madonny (il. 7) wyróżnia ją
zdecydowanie z grupy figur nadreńskich, o pełnych
27 FORSYTH, jw., S. 181.
28 HAMANN, Die Plastik, jw., S. 203.
328