DOI issue:
Nr. 3/4
DOI article:Miscellanea
DOI article:Galicka, Izabella; Sygietyńska, Hanna: Nieznany obraz w Kosowie z serii franciszkańskiej El Greca
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0358
IZABELLA GALICKA, HANNA SYGIETYŃSKA
U. 4. El Greco, Stygmatyzacja św. Franciszka, 1580—82,
Escorial, repr. wg J. Gudiol’a, „Iconography and
chronology in El Greco’s paintings oj St. Francis”,
”Art Bulletin” XLIV, 1962. (Neg. w zbiorach IS PAN)
U. 5. El Greco, Medytacja św. Franciszka, ok. 1590,
kolekcja Araoz w Madrycie, repr. wg J. Gudiol’a.
(Neg. w zbiorach IS PAŃ)
Temat św. Franciszka był kontynuowany przez
malarzy hiszpańskich w ciągu XVII w. Niemałą
w tym rolę odegrała opinia Franciszka Pacheco wy-
rażona w jego traktacie o malarstwie z r. 1649 10 *.
Uważał on El Greca i jego syna Jorge Manuela za
najlepszych malarzy św. Franciszka, co niewątpliwie
zachęcało do kopiowania dzieł mistrza i jego war-
sztatu. Kopią powstałą w połowie XVII w. jest na
przykład obraz z muzeum San Telmo w San Sebastian
(il. 8) n, który powtarza wariant ikonograficzny obrazu
kosowskiego, posługując się jednak zupełnie innymi
środkami wyrazu artystycznego i interpretując wzór
El Greca w stylu hiszpańskiego malarstwa baroko-
wego. Kopia ta posiada ponadto znaczne rozmiary
nie stosowane przez El Greca dla tej kompozycji
(143,5 X 112,5 cm) i operuje silnymi kontrastami
ciemnych i jasnych walorów w kategoriach cara-
vaggionizmu sewilskiego.
Kopiowanie El Greca ustaje w w. XVIII i XIX aż
do lat 80-tych XIX stulecia, które przynoszą powtórne
io H. SOEHNER, Greco in Spanien, „Municher Jahr-
buch ider Billdenden Kunst” IX/X, 1958/9, s. 171.
U ISOEHNER Der Stand..., j/w., s. 55, 73.
12 Do fundamentalnych opracowań poświęconych twór-
czości EL GRECA należą następujące prace: M. B. COS,SIO,
El Greco, Madryt 1908; — A. L. MAYER, Domenico Thoeto-
copulo, El Greco, Monachium 1926; — A. J. CAMON, Dome-
odkrycie malarza i zmianę osądów estetycznych jego
twórczości. Zainteresowanie El Grekiem przynosi
ogromną literaturę pełną tez, antytez, hipotez i kon-
trowersji 12, nowe odkrycia a także ich liczne fał-
szerstwa. Z każdym niemal rokiem zmienia się liczba
przypisanych i „odpisanych” malarzowi dzieł. Tym
samym fluktuacjom podlegają obrazy z serii św.
Franciszka, których ilość poszczególni autorzy okreś-
lają liczbą od 100 do 128.
Czołowym problemem literatury poświęconej El
Grecowi staje się sprawa atrybucji i datowania,
którą utrudnia ogromna ilość replik i kopii warsztato-
wych i poza warsztatowych. Nawet sygnatura nie
daje gwarancji własnoręczności namalowania obrazu.
Trapi er jest zdania, że El Greco — wzorem Tycjana
mógł sygnować prace warsztatowe swoim nazwiskiem,
aby nadać im większą wartość 13. W tej sytuacji jako
jedyna droga atrybucji i datowania pozostaje analiza
kolorystyczna, techniczna i stylowa. Tak typowy dla
El Greca zimny koloryt z charakterystycznymi od-
nico Greco, Madryt 1950. Z ostatnich opracowań wymienić
należy: H. SOEHNER Greco in Spanien, „Munoher Jahr-
b;u<ch der Bilidenden Kunst” VIII, 1957, IX/X, 1958/9 oraz
dwutomowe dzieło H. E. WETHEY’a, El Greco and his
school, Princeton 1962.
13 E. de G. TRAPIER, The son of El Greco, „Notes Hi-
spanic” 3, 1943, cyt. za SOEHNEREM, Der Stand..., jw., s. 49.
344
U. 4. El Greco, Stygmatyzacja św. Franciszka, 1580—82,
Escorial, repr. wg J. Gudiol’a, „Iconography and
chronology in El Greco’s paintings oj St. Francis”,
”Art Bulletin” XLIV, 1962. (Neg. w zbiorach IS PAN)
U. 5. El Greco, Medytacja św. Franciszka, ok. 1590,
kolekcja Araoz w Madrycie, repr. wg J. Gudiol’a.
(Neg. w zbiorach IS PAŃ)
Temat św. Franciszka był kontynuowany przez
malarzy hiszpańskich w ciągu XVII w. Niemałą
w tym rolę odegrała opinia Franciszka Pacheco wy-
rażona w jego traktacie o malarstwie z r. 1649 10 *.
Uważał on El Greca i jego syna Jorge Manuela za
najlepszych malarzy św. Franciszka, co niewątpliwie
zachęcało do kopiowania dzieł mistrza i jego war-
sztatu. Kopią powstałą w połowie XVII w. jest na
przykład obraz z muzeum San Telmo w San Sebastian
(il. 8) n, który powtarza wariant ikonograficzny obrazu
kosowskiego, posługując się jednak zupełnie innymi
środkami wyrazu artystycznego i interpretując wzór
El Greca w stylu hiszpańskiego malarstwa baroko-
wego. Kopia ta posiada ponadto znaczne rozmiary
nie stosowane przez El Greca dla tej kompozycji
(143,5 X 112,5 cm) i operuje silnymi kontrastami
ciemnych i jasnych walorów w kategoriach cara-
vaggionizmu sewilskiego.
Kopiowanie El Greca ustaje w w. XVIII i XIX aż
do lat 80-tych XIX stulecia, które przynoszą powtórne
io H. SOEHNER, Greco in Spanien, „Municher Jahr-
buch ider Billdenden Kunst” IX/X, 1958/9, s. 171.
U ISOEHNER Der Stand..., j/w., s. 55, 73.
12 Do fundamentalnych opracowań poświęconych twór-
czości EL GRECA należą następujące prace: M. B. COS,SIO,
El Greco, Madryt 1908; — A. L. MAYER, Domenico Thoeto-
copulo, El Greco, Monachium 1926; — A. J. CAMON, Dome-
odkrycie malarza i zmianę osądów estetycznych jego
twórczości. Zainteresowanie El Grekiem przynosi
ogromną literaturę pełną tez, antytez, hipotez i kon-
trowersji 12, nowe odkrycia a także ich liczne fał-
szerstwa. Z każdym niemal rokiem zmienia się liczba
przypisanych i „odpisanych” malarzowi dzieł. Tym
samym fluktuacjom podlegają obrazy z serii św.
Franciszka, których ilość poszczególni autorzy okreś-
lają liczbą od 100 do 128.
Czołowym problemem literatury poświęconej El
Grecowi staje się sprawa atrybucji i datowania,
którą utrudnia ogromna ilość replik i kopii warsztato-
wych i poza warsztatowych. Nawet sygnatura nie
daje gwarancji własnoręczności namalowania obrazu.
Trapi er jest zdania, że El Greco — wzorem Tycjana
mógł sygnować prace warsztatowe swoim nazwiskiem,
aby nadać im większą wartość 13. W tej sytuacji jako
jedyna droga atrybucji i datowania pozostaje analiza
kolorystyczna, techniczna i stylowa. Tak typowy dla
El Greca zimny koloryt z charakterystycznymi od-
nico Greco, Madryt 1950. Z ostatnich opracowań wymienić
należy: H. SOEHNER Greco in Spanien, „Munoher Jahr-
b;u<ch der Bilidenden Kunst” VIII, 1957, IX/X, 1958/9 oraz
dwutomowe dzieło H. E. WETHEY’a, El Greco and his
school, Princeton 1962.
13 E. de G. TRAPIER, The son of El Greco, „Notes Hi-
spanic” 3, 1943, cyt. za SOEHNEREM, Der Stand..., jw., s. 49.
344