DOI issue:
Nr. 3/4
DOI article:Miscellanea
DOI article:Galicka, Izabella; Sygietyńska, Hanna: Nieznany obraz w Kosowie z serii franciszkańskiej El Greca
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.47789#0359
NIEZNANY OBRAZ W KOSOWIE Z SERII FRANCISZKAŃSKIEJ EL GREĆA
U. 6. El Greco, Głowa św. Franciszka, 1592—99, New York, His-
panic Society of America, repr. wg J. Babelon’a, „El Greco”,
Paryż 1946. (Neg. w zbiorach IS PAN)
cieniami granatowo-zielonym i trawiastym, fluoryzu-
jąca poświata oblewająca postać świętego, wykluczają
możliwość powstania obrazu z Kosowa poza pracownią
El Greca. Sprawą niezwykle skomplikowaną jest usta-
lenie stopnia udziału samego El Greca w pracach
warsztatu, ze względu na rozmiary produkcji, ewolucję
stylową i przemiany jakim z czasem ulegała własna
tcehnika mistrza, jak i ta, którą przekazał warszta-
towi. Mówiąc o pracach warsztatu nie sposób pominąć
osobowości syna malarza — Jorge Manuela. Styl jego
charakteryzuje się jakby „odmaterializowaniem” mo-
deli ojca, operowaniem silnym kontrastem światło-
cieniowym, brakiem modelunku. Jego „pośpieszna”
technika malarska odznaczała się cienkością warstwy
farby, przez którą niemal prześwituje płótno, nie-
starannym przygotowaniem podmalówki, kończeniem
obrazu ciężkimi impastami obliczonymi na ostateczny
efekt, użyciem ziemi sewilskiej nie tylko jako gruntu
lecz również do kształtowania cieni i konturów 14. Sto-
14 SOEHNER, Greco in Spanien..., jw., s. 166—171.
sowanie czerwono-brunatnej ziemi sewilskiej jako
podkładu było charakterystyczne dla późnego okresu
twórczości toledańskiej El Greca i dla późniejszej
produkcji warsztatowej.
Dla określenia stopnia bezpośredniego udziału El
Greca pozostaje zatem analiza „pisma pędzlem”, nie-
jako grafologiczna metoda odczytania obrazu. Dla
techniki malarskiej El Greca charakterystyczne są
ukośne, krzyżujące się pociągnięcia pędzla, używanie
twardych pędzli szczoteczkowych, ujawnianie struk-
tury malowanych warstw, kończenie obrazu delikat-
nymi pociągnięciami białej farby, kładzenie blików
w sposób szczególnie znamienny na gałkach ocznych,
oddanie faktury tkanin, wreszcie modelowanie światło-
cieniem o łagodnych, niekontrastowych przejściach
i wykorzystywanie kolorystycznych walorów cienia 15.
Cechy te odnajdujemy w obrazie z Kosowa.
Emanująca z niego żarliwa, twórcza pasja i pełen
15 Tamże, s. 173.
345
U. 6. El Greco, Głowa św. Franciszka, 1592—99, New York, His-
panic Society of America, repr. wg J. Babelon’a, „El Greco”,
Paryż 1946. (Neg. w zbiorach IS PAN)
cieniami granatowo-zielonym i trawiastym, fluoryzu-
jąca poświata oblewająca postać świętego, wykluczają
możliwość powstania obrazu z Kosowa poza pracownią
El Greca. Sprawą niezwykle skomplikowaną jest usta-
lenie stopnia udziału samego El Greca w pracach
warsztatu, ze względu na rozmiary produkcji, ewolucję
stylową i przemiany jakim z czasem ulegała własna
tcehnika mistrza, jak i ta, którą przekazał warszta-
towi. Mówiąc o pracach warsztatu nie sposób pominąć
osobowości syna malarza — Jorge Manuela. Styl jego
charakteryzuje się jakby „odmaterializowaniem” mo-
deli ojca, operowaniem silnym kontrastem światło-
cieniowym, brakiem modelunku. Jego „pośpieszna”
technika malarska odznaczała się cienkością warstwy
farby, przez którą niemal prześwituje płótno, nie-
starannym przygotowaniem podmalówki, kończeniem
obrazu ciężkimi impastami obliczonymi na ostateczny
efekt, użyciem ziemi sewilskiej nie tylko jako gruntu
lecz również do kształtowania cieni i konturów 14. Sto-
14 SOEHNER, Greco in Spanien..., jw., s. 166—171.
sowanie czerwono-brunatnej ziemi sewilskiej jako
podkładu było charakterystyczne dla późnego okresu
twórczości toledańskiej El Greca i dla późniejszej
produkcji warsztatowej.
Dla określenia stopnia bezpośredniego udziału El
Greca pozostaje zatem analiza „pisma pędzlem”, nie-
jako grafologiczna metoda odczytania obrazu. Dla
techniki malarskiej El Greca charakterystyczne są
ukośne, krzyżujące się pociągnięcia pędzla, używanie
twardych pędzli szczoteczkowych, ujawnianie struk-
tury malowanych warstw, kończenie obrazu delikat-
nymi pociągnięciami białej farby, kładzenie blików
w sposób szczególnie znamienny na gałkach ocznych,
oddanie faktury tkanin, wreszcie modelowanie światło-
cieniem o łagodnych, niekontrastowych przejściach
i wykorzystywanie kolorystycznych walorów cienia 15.
Cechy te odnajdujemy w obrazie z Kosowa.
Emanująca z niego żarliwa, twórcza pasja i pełen
15 Tamże, s. 173.
345