Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (28.1966)

MATERIAŁY

ANEKS 5
PRZYWILEY EMFITEUZY
MAB.F.43 akta 473 k.78
JWJXdz Toczyłowski Biskup Billinen. Suffragan
y Kantor Prałat Wilen. Prezydent teraznieyszy Ka-
pituły doniósł na Sessyi dzisieyszey [11.X.17871, iż
JOXżę Imci Pasterz wydał przywiley czyli Prawo
Emfiteutyczne do lat Piędziesiąt służyć maiące JPU
Wawrzyńcowi Montrymowi Gucewiczowi na włok
piętnaście Lasu Bokami Szyrwintą y Krotuzą ze
trzech stron, a czwartey kopcami ograniczonego,
y mappami delineowanego, końcem wydobycia w nim
Gruntów y Sianożęci, tudzież uformowania osady,
w czasie dalszym Biskupstwu Wilen. użytek czyniący.
Ktoren Przywiley złożywszy, Imieniem nomienionego
JPa Gucewicza, Konsensu P. Kapituły dopraszał sie.
P. Kapituła przeczytawszy takowy Przywiley czyli
Prawo Emfiteutyczne we wszystkich punktach y klau-
zulach kossensem owym utwierdziła. Tego zaś nrzy-
wileyu słowo ad słowa tenor iest taki = Ignacy Jakób
Massalski Biskup Wileński Kawaler Orderu Orła Bia-
łego — Oznaymuiemy tym Listem Naszym Przywileyem
Prawem Efiteutycznym, komu o tern wiedzieć należy,
iż między wielu Naszemi zamiarami do polepszenia
stanu Dóbr Biskupstwa Naszego Wilen. Stołowych
będącemi, przewiduiąc y stąd dla onych wynikające
Dobro, gdy Grunta puste wydobytemi y wyrobionemi,
a z 'czasem użytecznemi y osiadłemi zostaną, przeto
w kluczu Szeszolskim Dóbr tychże Naszych Stołowych
Biskupstwa Wilen. w Województwie Wilen. leżących,
znayduiące się pewne mieysca puste, dzikie y niewy-
robione, a nawet zarosłe, po wymierzeniu Onego włok
piętnaście zdatnego na Grunt w obrębie swoim za-
wieraiące, a co do pozycyi y rozległości Mappami
Geometrycznemu przez Nas konnotowanemi, delineo-
wane y na Ziemi wedle tychże Mapp oznaczone,
a mianowicie położone między Rzekami Szyrwintą
y Krotuzą JPu Wawrzyńcowi Montrymowi Gucewi-
czowi y Jego Nastempcom na Lat piędziesiąt po sobie
idących, zaczynać się maiących od Objęcia tego obrębu
przez Intromissyą prawną, w Aktach Ziemskich Woj-
stwa Wilen. zeznać się powinną, Prawem Emfiteutycz-
nym nadaiemy. Na fundamencie którym, po uprze-
dzonym P. Kapituły Kościoła Naszego Katedralnego
konsensie, jako też po nastompieniu Imci Konfirmacyi,
wolen y mocen będzie pomieniony jpn Wawrzyniec
Montrym Gucewicz do swoiey Takowy obręb obey-
mować Ernfiteutyczney possessyi y władania; a zatym
Grunta, Sianożęci, Pola wydobywać y wyrabiać one
na osiadłość formować y ku naylepszemu swemu po-
żytkowi, użyciu y władaniu obracać, komu chcąc
naymować, wypuszczać y kontraktować, bądź częś-
ciami bądź ogółem, y stąd iak naydostatecznieyszego
pożytku y wszelkich dochodów wynaydować y według
swego upodobania obracać, a nawet tego sobie słu-
żącego^ Prawa Emfiteutycznego komu chcąc ustompić,
zapisać, dać, darować y przedać. W czym [:] My y Na-
stempcy Nasi Biskupi Wilen. źadney przeszkody y In-
teressowania czynić nie mamy, aż do Wyiscia y skoń-
czenia się zupełnie pomienionego Prawa Emfiteutycz-
nego. Po którego wypełnieniu dopiero takowy Obręb
w zupełney swoiey rozległości y ze wszystkimi roz-
robkami, Polami, Gruntami y Łąkami wydobytemi,
a nawet ze wszelkiemi 'budowlami, jakie by się na
owczas znaydowały, iako do Dóbr Stołowych Biskup-
stwa Wilen. y do zupełney władzy Biskupstwa po-

wrócić ma y powinien tak JPn Gucewicz lub po nim
za Jego stopniem Nastempcy żadney względem kosz-
tów,, Starań y trudów na wydobycie y rozrobienie
Pól y Gruntów, Łąk, a nawet na Erekcye łożonych
pretensyi mieć y formować w owym czasie nie będą
mogli, y owszem tenże obrąb z tym wszystkim, iako
się wymieniło, po skończonym Prawie Emfiteutycz-
nym postompić Biskupstwu Wileńskiemu powinni
zostaną, a w niepostompieniu dobrowolnym wolne
obięcie Biskupowi Wilen. na ten czas będącemu zo-
stanie. Że zaś w mieyscach in Emfiteusim daiących
się Propinacya ad Dominos directos Fundi należy,
więc za takową propinacyą po uplynionych trzech
leciach Emfiteutycznych Possesyi, na czwarty Rok po
Złłch cztery, y corocznie potyrn aukcyonuiąc po Złłmu
Jednemu przez przeciąg wszystkich Lat Emfiteutycz-
ney Possessyi do Skarbu Naszego y następnych Bisku-
pów Wilen. JPn Gucewicz lub z Jego stopnia Na-
stempcy Medij Nowembris płacić obowiązani będą.
Y Nadto daiemy ten Nasz List Przywiley Prawa Emfi-
teutycznego przy pieczęci z podpisem Ręki naszey.
Datt w Wilnie Roku 1787 Miesiąca Septembra Dzie-
siątego Dnia.
J.Xżę Massalski.”
ANEKS 6
TESTAMENT WAWRZYŃCA GUCEWICZA
Biblioteka Akademii Nauk Ukraińskiej SRR we Lwo-
wie, dział rękopisów, z dawnych zbiorów Ossolińskich,
akta 3844/III k.22-23.
„Wawrzyniec Montrym Żakowicz Gucewicz Pro-
fessor Architektury w Akademij Wilen: będąc do-
piero chorobą złożony ale doskonałe mając zmysły,
Pamięć przytomną, y rozwagę Umysłu należytą wta-
kim więc Stanie przystępuią do uczynienia Testamen-
tu, Nayprzód Wszechmocnemu Bogu polecam Duszę
moią z tą mocną Ufnością iaką mi Święta Wiara
Katolicka wpokorze Szanowana wpoiła.
Co się tycze pogrzebu moiego ten pragnę y chcę
mieć w sposobie nayproscieyszym bez wszelkiego nie-
potrzebnego kosztu y Okazałości, oco nayusilniey obli-
guię WJPanią Bogumiłę z Hermanowskich Gucewi-
czową, zktorą gdy mam Synów dwuch y Córki dwie
zostaiących w Małoletnosci, te, więc Dzieci, Ich wy-
chowanie, y Staranność pierwszą onich, oddaię Ma-
cierzyńskiemu Sercu Żony moiey y Uczuciom takim
jakie przystoią na dobrą Matkę.—
Za Opiekunów tak dla moiey Żony Bogumiły
z Hermanowskich Gucewiczowey, iako też y Synów
Konstantego y Stanisława, oraz Córek Filomeny i Mo-
desty. Wo JPa Antoniego Lachnickiego Chorążego
Wa Wilen:, Xawera Giedroycia Jurahy ex Pisarza
Ziem: Wa Wilen: y W° JPa Wawrzyńca Orzechow-
skiego Budowniczego Mozyr: obieram y naypokomiey
upraszam, którzy spodziewam się że raczą naradzać
się z WJP Ignacym Reszką Professorem Astronomij
w Szkole Głowney Litewskiey zawsze naszym Szcze-
rym y Stałym przyjacielem, względem Edukacyi moich
Dzieci, wtey okoliczności, ze zechcą do JEgo życzeń
przychylić się.
Co się tycze Maiątku, ponieważ Folwark Berna-
tyszki zwany w Powiecie Brasławskim leżący po
życiu teraźnieyszych Possessorów, tak dla mnie iako
y dla moiey Żony y Syna iest przywilejami nadany
w Dożywocie, więc ten folwark po Śmierci terazniey-
szych Possessorow należeć będzie do JEy Prawa. —

372