DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Kowalczyk, Jerzy: Początek Monumentalnej Bibliograpfii sztuki: Polska Bibliografia sztuki 1801-1944, T. I, Malarstwo Polskie, Cz. 1, Prace ogólne
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48040#0176
JERZY KOWALCZYK
POCZĄTEK MONUMENTALNEJ BIBLIOGRAFII SZTUKI
Polska bibliografia sztuki 1801—1944, T. I, Malarstwo Polskie, Cz. 1, Prace ogólne. Historia.
Malarze A—K, oprać. Janina Wiercińska i Maria Liczbińska, Wrocław 1975 Zakład Narodowy im.
Ossolińskich, ss. XXXI, 355, Instytut Sztuki PAN.
W dziedzinie bibliografii w Polsce Ludowej do-
konała się prawdziwa rewolucja. Nie tylko w spo-
sób niebywały rozwinęła się działalność na polu
bibliografii, powstały wielkie warsztaty i pracownie
bibliograficzne, wykształciły się liczne zespoły wy-
specjalizowanych bibliografów — podjęte zostały
długofalowe prace, o których marzyły całe genera-
cje bibliografów i naukowców...ł. Powyższą opinię
znakomitego historyka bibliografii Józefa Kor,pali
możemy śmiało Odnieść również do naszej dyscyp-
liny.
Pierwszy pomysł ogólnej polskiej bibliografii hi-
storycznej zrodził się w 1868 r. w Towarzystwie
Naukowym Krakowskim i miał być realizowany
przez Oddział Archeologii i Sztuk Pięknych tegoż
Towarzystwa1 2. Piśmiennictwo poświęcone archeolo-
gii i historii sztuki, które były jeszcze uważane za
nauki pomocnicze historii, miały stanowić tylko
część ogólnej bibliografii historycznej. Zamiar To-
warzystwa Naukowego Krakowskiego został zreali-
zowany dopiero w środowisku lwowskim w latach
1885—1914 przez prof. Ludwika Finkla i jego uni-
wersyteckie seminarium. W Bibliografii historii
polskiej Finkla poświęcono działowi sztuki prawie
100 stron drobnego druku; zwraca uwagę układ rze-
czowy tej pierwszej polskiej bibliografii sztuki3. Do
czasów Finkla możemy odnotować tylko bibliogra-
fie poświęcone pojedynczym działom, np. znakomi-
1 J. KORPALA, Dzieje bibliografii w Polsce, Warszawa
1969, S. 6.
2 B. SCHNAYDROWA, Komisja Bibliograficzna Towa-
rzystwa Naukowego Krakowskiego, „Roczn. Blbl. PAN w
Krakowie" XI, 1965, Wrocław 1966, s. 61.
3 L. FINKEL, Bibliografia historii polskiej, cz. I, Lwów
1891, s. 1045—1142. W zakresie sztuki nie szczędzili autorowi
wskazówek prof. Jan Bołoz-Antoniewicz i dr Władysław
Łoziński.
i T. 2EBRAWSKI, Bibliografia piśmiennictwa polskiego
z działu matematyki i fizyki oraz ich zastosowań, Kraków
1873.
5 Pozycja cytowana w Przedmowie do recenzowanego
tomu, s. VII. Autorki przedmowy nie omawiają, z wyj.
wzmianki o Lipskiej, historii bibliografii sztuki w Polsce.
o L. GRAJEWSKI, Bibliografia ilustracyj do sztuki, za-
bytków i pamiątek artystycznych] polskich z ilustrowa-
nych polskich czasopism, t. I — do r. 1934 wł[ącznie], Lwów
cle opracowana przez Teofila Żebrowskiego biblio-
grafia polskiego piśmiennictwa architektonicznego 4.
Okres dwudziestolecia międzywojennego przyniósł
pierwsze publikacje bibliograficzne poświęcone już
wyłącznie historii sztuki polskiej, sporządzone za
lata 1919—30 oraz 1938 przez historyczkę Helenę Lip-
ską 5. A z bibliografii problemowych tego okresu
wyróżnić należy benedyktyńskie dzieło lwowskiego
historyka sztuki Ludwika Grajewskiego Bibliografię
ilustracji, które niedawno doczekało się drugiego wy-
dania 6.
Dynamiczny rozwój polskiej historii sztuki w
okresie powojennym przyniósł też ogromny postęp
w dziedzinie bibliografii, która w pełni stała się
nauką pomocniczą historii sztuki. Pojawiły się
pierwsze artykuły teoretyczno-programowę Aleksan-
dra Gieysztora7, Andrzeja Ryszkiewicza i Piotra
Skubiszewskiego8. Bibliografia zajęła właściwe miejs-
ce w ogólnych rozważaniach metodologicznych nad
historią sztuki. Dowodem tego jest specjalny rozdział
we Wstępie do historii sztuki pióra Janiny Wierciń-
skiej, która tu omówiła powojenny dorobek w dzie-
dzinlie bligliografii9. Najważniejszym jednak wyda-
rzeniem stało się odnotowane z radością i dumą
przez środowisko naukowe ukazanie się w ubiegłym
roku pierwszego tomu monumentalnie zaplanowanej
Polskiej bibliografii sztuki.
1933, ss. VII, 616; II wyd. Warszawa 1972; — zob. też: J.
M. MICHAŁOWSKI, Nowe wydanie Bibliografii ilustracji
L. Grajewskiego, ,,Biul. Hist. Sztuki” XXXVI, 1974, nr 1,
s. 81—82.
7 Autor wysunął postulat osobnej bibliografii źródeł pi-
sanych do dziejów sztuki i kultury (zob. A. GIEYSZTOR,
Stan, potrzeby i plan wydawnictw źródeł pisanych do
dziejów sztuki w Polsce, „Biul. Hist. Sztuki i Kultury”
VIII, 1946, nr 1/2, s. 47.
8 A. RYSZKIEWICZ, Dokumentacja plastyki polskiej,
„Roczn. Bibl. Naród.” II,, 1966, s. 6S--83; — P. SKUBISZEW-
SKI, Dokumentacja i informacja naukowa w historii sztu-
ki i[w:] Praca informacyjna w placówce naukowej, War-
szawa 1966, s. 246—270.
9 J. WIERCIŃSKA, Bibliografia historii sztuki [w;]
Wstęp do historii sztuki, t. I, Przedmiot — metodologia
— zawód, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1973,
S. 385—394.
166
POCZĄTEK MONUMENTALNEJ BIBLIOGRAFII SZTUKI
Polska bibliografia sztuki 1801—1944, T. I, Malarstwo Polskie, Cz. 1, Prace ogólne. Historia.
Malarze A—K, oprać. Janina Wiercińska i Maria Liczbińska, Wrocław 1975 Zakład Narodowy im.
Ossolińskich, ss. XXXI, 355, Instytut Sztuki PAN.
W dziedzinie bibliografii w Polsce Ludowej do-
konała się prawdziwa rewolucja. Nie tylko w spo-
sób niebywały rozwinęła się działalność na polu
bibliografii, powstały wielkie warsztaty i pracownie
bibliograficzne, wykształciły się liczne zespoły wy-
specjalizowanych bibliografów — podjęte zostały
długofalowe prace, o których marzyły całe genera-
cje bibliografów i naukowców...ł. Powyższą opinię
znakomitego historyka bibliografii Józefa Kor,pali
możemy śmiało Odnieść również do naszej dyscyp-
liny.
Pierwszy pomysł ogólnej polskiej bibliografii hi-
storycznej zrodził się w 1868 r. w Towarzystwie
Naukowym Krakowskim i miał być realizowany
przez Oddział Archeologii i Sztuk Pięknych tegoż
Towarzystwa1 2. Piśmiennictwo poświęcone archeolo-
gii i historii sztuki, które były jeszcze uważane za
nauki pomocnicze historii, miały stanowić tylko
część ogólnej bibliografii historycznej. Zamiar To-
warzystwa Naukowego Krakowskiego został zreali-
zowany dopiero w środowisku lwowskim w latach
1885—1914 przez prof. Ludwika Finkla i jego uni-
wersyteckie seminarium. W Bibliografii historii
polskiej Finkla poświęcono działowi sztuki prawie
100 stron drobnego druku; zwraca uwagę układ rze-
czowy tej pierwszej polskiej bibliografii sztuki3. Do
czasów Finkla możemy odnotować tylko bibliogra-
fie poświęcone pojedynczym działom, np. znakomi-
1 J. KORPALA, Dzieje bibliografii w Polsce, Warszawa
1969, S. 6.
2 B. SCHNAYDROWA, Komisja Bibliograficzna Towa-
rzystwa Naukowego Krakowskiego, „Roczn. Blbl. PAN w
Krakowie" XI, 1965, Wrocław 1966, s. 61.
3 L. FINKEL, Bibliografia historii polskiej, cz. I, Lwów
1891, s. 1045—1142. W zakresie sztuki nie szczędzili autorowi
wskazówek prof. Jan Bołoz-Antoniewicz i dr Władysław
Łoziński.
i T. 2EBRAWSKI, Bibliografia piśmiennictwa polskiego
z działu matematyki i fizyki oraz ich zastosowań, Kraków
1873.
5 Pozycja cytowana w Przedmowie do recenzowanego
tomu, s. VII. Autorki przedmowy nie omawiają, z wyj.
wzmianki o Lipskiej, historii bibliografii sztuki w Polsce.
o L. GRAJEWSKI, Bibliografia ilustracyj do sztuki, za-
bytków i pamiątek artystycznych] polskich z ilustrowa-
nych polskich czasopism, t. I — do r. 1934 wł[ącznie], Lwów
cle opracowana przez Teofila Żebrowskiego biblio-
grafia polskiego piśmiennictwa architektonicznego 4.
Okres dwudziestolecia międzywojennego przyniósł
pierwsze publikacje bibliograficzne poświęcone już
wyłącznie historii sztuki polskiej, sporządzone za
lata 1919—30 oraz 1938 przez historyczkę Helenę Lip-
ską 5. A z bibliografii problemowych tego okresu
wyróżnić należy benedyktyńskie dzieło lwowskiego
historyka sztuki Ludwika Grajewskiego Bibliografię
ilustracji, które niedawno doczekało się drugiego wy-
dania 6.
Dynamiczny rozwój polskiej historii sztuki w
okresie powojennym przyniósł też ogromny postęp
w dziedzinie bibliografii, która w pełni stała się
nauką pomocniczą historii sztuki. Pojawiły się
pierwsze artykuły teoretyczno-programowę Aleksan-
dra Gieysztora7, Andrzeja Ryszkiewicza i Piotra
Skubiszewskiego8. Bibliografia zajęła właściwe miejs-
ce w ogólnych rozważaniach metodologicznych nad
historią sztuki. Dowodem tego jest specjalny rozdział
we Wstępie do historii sztuki pióra Janiny Wierciń-
skiej, która tu omówiła powojenny dorobek w dzie-
dzinlie bligliografii9. Najważniejszym jednak wyda-
rzeniem stało się odnotowane z radością i dumą
przez środowisko naukowe ukazanie się w ubiegłym
roku pierwszego tomu monumentalnie zaplanowanej
Polskiej bibliografii sztuki.
1933, ss. VII, 616; II wyd. Warszawa 1972; — zob. też: J.
M. MICHAŁOWSKI, Nowe wydanie Bibliografii ilustracji
L. Grajewskiego, ,,Biul. Hist. Sztuki” XXXVI, 1974, nr 1,
s. 81—82.
7 Autor wysunął postulat osobnej bibliografii źródeł pi-
sanych do dziejów sztuki i kultury (zob. A. GIEYSZTOR,
Stan, potrzeby i plan wydawnictw źródeł pisanych do
dziejów sztuki w Polsce, „Biul. Hist. Sztuki i Kultury”
VIII, 1946, nr 1/2, s. 47.
8 A. RYSZKIEWICZ, Dokumentacja plastyki polskiej,
„Roczn. Bibl. Naród.” II,, 1966, s. 6S--83; — P. SKUBISZEW-
SKI, Dokumentacja i informacja naukowa w historii sztu-
ki i[w:] Praca informacyjna w placówce naukowej, War-
szawa 1966, s. 246—270.
9 J. WIERCIŃSKA, Bibliografia historii sztuki [w;]
Wstęp do historii sztuki, t. I, Przedmiot — metodologia
— zawód, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1973,
S. 385—394.
166