DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Rudenko, Ołeh: Czy Chrystusowi wolno być Hucułem?: o początkach ruskiej sztuki religijno-narodowej na przykładzie twórczości Juliana Pańkiewicza =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35031#0067
ObEH RUDENKO
62
2. Pa/iAfewicz, Madonna
z Dzieciątkiem, 7^Pd, o/e/', A*/bnro, iło7?o
7777/77 7,S7777 7'/r07777,S'/77,S'77 Ce7*Aw/ .S'W. i///
w Por,szew/e, zJ/ęcie o^toro
oddania w sztuce cech nadprzyrodzonych Selecki widział w naśladowaniu Rafaela, Le-
onarda da Vinci, Guido Reniego czy Murilla. Komentując te słowa artysta zaznaczył, że
właśnie ci malarzę zerwali z „wielowiekową tradycją Wschodu" i wprowadzili stroje wło-
skie do swoich obrazów religijnych. Trzeba zdecydować się „albo Wschód - albo Za-
chód" - innego wyjścia nie ma - konstatował malarz*G
Pełna odpowiedź Pankiewicza zawierała argumenty o charakterze programowym. We-
dług artysty kanon bizantyjski powinien być przezwyciężony, a do malarstwa cerkiewne-
go wprowadzone elementy kultury ludowej, sam zaś wygląd świętych modelowany
według typu narodowego. Innymi słowy, Jezus Chrystus będzie namalowany nie według
bizantyńskiego schematu, określającego ideę Boga jako tronującego króla, ale jako prosty,
ubogi Rusin, żyjący pośród biednych ludzi. Tym sposobem stanie się on współczesnym
symbolem cierpiącego i nauczającego Syna Bożego. Nie będę poddawać szczegółowej
analizie wypowiedzi malarza, wyodrębnię jedynie główne warunki, których spełnienie
Pankiewicz uważał za konieczne, by mógł dokonać się praktyczny i ideowy rozwój na-
rodowego malarstwa cerkiewnego.
Warunkiem pierwszym jest stosowanie ornamentu ludowego, albowiem jest on stale
obecny w cerkwi, ponieważ lud wiejski przynosi i ozdabia wnętrze świątyni ręcznikami,
chorągwiami i innymi wytwarzanymi przez siebie przedmiotami*^. Konsekwencją tego po-
winno być zatem wykorzystanie tych wzorów w ikonostasie, jak też w dekoracji ścian świą-
tyni.
^ Ibid.
PANKIEWICZ, „O szczo-ż włastywo...", nr 286, s. 1.
62
2. Pa/iAfewicz, Madonna
z Dzieciątkiem, 7^Pd, o/e/', A*/bnro, iło7?o
7777/77 7,S7777 7'/r07777,S'/77,S'77 Ce7*Aw/ .S'W. i///
w Por,szew/e, zJ/ęcie o^toro
oddania w sztuce cech nadprzyrodzonych Selecki widział w naśladowaniu Rafaela, Le-
onarda da Vinci, Guido Reniego czy Murilla. Komentując te słowa artysta zaznaczył, że
właśnie ci malarzę zerwali z „wielowiekową tradycją Wschodu" i wprowadzili stroje wło-
skie do swoich obrazów religijnych. Trzeba zdecydować się „albo Wschód - albo Za-
chód" - innego wyjścia nie ma - konstatował malarz*G
Pełna odpowiedź Pankiewicza zawierała argumenty o charakterze programowym. We-
dług artysty kanon bizantyjski powinien być przezwyciężony, a do malarstwa cerkiewne-
go wprowadzone elementy kultury ludowej, sam zaś wygląd świętych modelowany
według typu narodowego. Innymi słowy, Jezus Chrystus będzie namalowany nie według
bizantyńskiego schematu, określającego ideę Boga jako tronującego króla, ale jako prosty,
ubogi Rusin, żyjący pośród biednych ludzi. Tym sposobem stanie się on współczesnym
symbolem cierpiącego i nauczającego Syna Bożego. Nie będę poddawać szczegółowej
analizie wypowiedzi malarza, wyodrębnię jedynie główne warunki, których spełnienie
Pankiewicz uważał za konieczne, by mógł dokonać się praktyczny i ideowy rozwój na-
rodowego malarstwa cerkiewnego.
Warunkiem pierwszym jest stosowanie ornamentu ludowego, albowiem jest on stale
obecny w cerkwi, ponieważ lud wiejski przynosi i ozdabia wnętrze świątyni ręcznikami,
chorągwiami i innymi wytwarzanymi przez siebie przedmiotami*^. Konsekwencją tego po-
winno być zatem wykorzystanie tych wzorów w ikonostasie, jak też w dekoracji ścian świą-
tyni.
^ Ibid.
PANKIEWICZ, „O szczo-ż włastywo...", nr 286, s. 1.