DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Skrodzka, Agnieszka: Virtutis invidia comes, czyli o Rotundzie w Łazienkach Królewskich: =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0104
98
AGNIESZKA SKRODZKA
7 2. Marco//o 77acc/arc//i,
Odwaga; Pa7ac nta IfeMz/c,
p/orwotnt/o w kropa/o
Po^MMć/y, obecnz/c aa
wystawie koa,s er wa tor,skie/
na piętrze Pa/actt.
Fot. A Nkroeizka
Batorego jako ucieleśnienie Łaskawości. Ostatnim w kolejności jest Jan III Sobieski, ewo-
kujący cnotę Odwagi. Był to władca, do którego porównywał się Stanisław August, ze
względu na liczne odnoszone przez Sobieskiego w okresie powiedeńskim niepowodze-
nia, zarówno w polityce zagranicznej oraz wewnątrzpaństwowej, jak i w życiu prywat-
nym^. Z tego właśnie względu jego postać wybrał Stanisław August do przekazania
Stanisław August i dysydenci w inskrypcjach łacińskich Warszawy", MeanJen, 1966, t. 21, nr 11-12, s. 511 (tam zmie-
niony tekst aktu); id., „Stanisław..., s. 256-257 (tam ponownie zmieniony tekst aktu); zob. także Anna GÓRSKA,
„Inskrypcja na posągu Stefana Batorego w Pałacu na Wodzie", 7?in/etyn 77istorii Yztnki, 2007, t. 69, nr 3-4, s. 324. Warto
w tym miejscu odnieść się do spostrzeżeń Anny Górskiej dotyczących użycia przez króla wielkich i małych liter zaim-
ków osobowych w tekście dokumentu trzymanego przez Stefana Batorego. Fragment listu Stanisława Augusta, który
jest reprodukowany w komunikacie Górskiej (op. cit., s. 325, il. 2), a na który powołuje się autorka, wyraźnie nie jest
pisany ręką króla (oprócz daty w lewym górnym rogu). Co więcej, przeciwnie niż autorka uważam, że słowa MiAi oraz
Me są jednak na reprodukowanym przez nią liście pisane wielką literą. Potwierdza to druga wersja tego pisma, zob. BN,
Konespon&nc/a..., list Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego, 12 IV 1795, k. 133. Wystarczy także porównać
pozostałą korespondencję króla (choćby tylko z lat 90.) by zauważyć, że nawet, w przypadku gdy Stanisław August
własnoręcznie pisał list, niekonsekwentnie używał zaimków pisanych raz wielką, raz małą literą; np. BN, Konejpon&n-
c/'n..., listy Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego z: 19 IV 1793, k. 68; 28 VI 1793, k. 68, 75 (przykładowo,
o swoim portrecie alegorycznym monarcha pisał Mon Pontnait a//egori<yne; AGAD, Konespon&nc/a..., 5a, list Stani-
sława Augusta do Marcella Bacciarellego, 4 X 1795, k. 267v). Z tego względu dopatrywanie się w królewskiej pisowni
zaimków zalet Stanisława Augusta, bądź ich braku, wydaje się być nadinterpretacją. O porównaniu Stanisława Augusta
ze Stefanem Batorym POKORA, „Stanisławowi...", s. 175, przyp. 110.
^ Tak znacząca wiktoria wzbudziła zawiść wrogów Jana Sobieskiego, części polskiej magnaterii, a także dworu habs-
burskiego; Zbigniew WÓJCIK, Mn 777 Pobiel, Warszawa 1991, s. 51, 52, 61-63. Ostatni monarcha Polski wiedział
o przeciwnościach, jakie dotykały Jana Sobieskiego. Potwierdza to legenda ułożona prawdopodobnie przez Stanisława
Augusta, a umieszczona na medalu króla Jana 111 wybitym między 1793 a 1796 r. (oryginał po łacinie, w podanej niżej
literaturze przedmiotu): O Anny np. 7674 nAnn 24 mn/n, koronowany np. 7676 Min 2 /niego, jako o bywa te/ porazi/
Panków po<7 CAociniiem,y'ako kró/ zwycięża/ tycAże, Jf/enYń o<7 ob/ężenia nwo/ni/, męstwem, naaką i wymowy znakomi-
ty, Jako prywatny 4o.świn4czy/ rozterek 4oniowyc/ł, zostawszy knó/em 4ozna/ sam tegoż z/ego [podkr. A.Sj. Amar/ w
JFi/nnowie np. 7696 w wieka 72 /at, w 22 noka .swegopanowania, 77 czerwca. Cytowane tłumaczenie (uwspółcześnio-
ne) za: Gabinet meefa/ów poiskwA oraz tycA które .się <7zie/*ów kotski tyczp z czadów panowania Annńs/nwn /!ngn.stn,
przez Ł. G., wyd. Edward RACZYŃSKI, Wrocław 1843, s. 301, nr 615; zob. też 7Vrtrety o.sobi.sto.śc;'po/,skzcA zna/óa/T/ee
AGNIESZKA SKRODZKA
7 2. Marco//o 77acc/arc//i,
Odwaga; Pa7ac nta IfeMz/c,
p/orwotnt/o w kropa/o
Po^MMć/y, obecnz/c aa
wystawie koa,s er wa tor,skie/
na piętrze Pa/actt.
Fot. A Nkroeizka
Batorego jako ucieleśnienie Łaskawości. Ostatnim w kolejności jest Jan III Sobieski, ewo-
kujący cnotę Odwagi. Był to władca, do którego porównywał się Stanisław August, ze
względu na liczne odnoszone przez Sobieskiego w okresie powiedeńskim niepowodze-
nia, zarówno w polityce zagranicznej oraz wewnątrzpaństwowej, jak i w życiu prywat-
nym^. Z tego właśnie względu jego postać wybrał Stanisław August do przekazania
Stanisław August i dysydenci w inskrypcjach łacińskich Warszawy", MeanJen, 1966, t. 21, nr 11-12, s. 511 (tam zmie-
niony tekst aktu); id., „Stanisław..., s. 256-257 (tam ponownie zmieniony tekst aktu); zob. także Anna GÓRSKA,
„Inskrypcja na posągu Stefana Batorego w Pałacu na Wodzie", 7?in/etyn 77istorii Yztnki, 2007, t. 69, nr 3-4, s. 324. Warto
w tym miejscu odnieść się do spostrzeżeń Anny Górskiej dotyczących użycia przez króla wielkich i małych liter zaim-
ków osobowych w tekście dokumentu trzymanego przez Stefana Batorego. Fragment listu Stanisława Augusta, który
jest reprodukowany w komunikacie Górskiej (op. cit., s. 325, il. 2), a na który powołuje się autorka, wyraźnie nie jest
pisany ręką króla (oprócz daty w lewym górnym rogu). Co więcej, przeciwnie niż autorka uważam, że słowa MiAi oraz
Me są jednak na reprodukowanym przez nią liście pisane wielką literą. Potwierdza to druga wersja tego pisma, zob. BN,
Konespon&nc/a..., list Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego, 12 IV 1795, k. 133. Wystarczy także porównać
pozostałą korespondencję króla (choćby tylko z lat 90.) by zauważyć, że nawet, w przypadku gdy Stanisław August
własnoręcznie pisał list, niekonsekwentnie używał zaimków pisanych raz wielką, raz małą literą; np. BN, Konejpon&n-
c/'n..., listy Stanisława Augusta do Marcella Bacciarellego z: 19 IV 1793, k. 68; 28 VI 1793, k. 68, 75 (przykładowo,
o swoim portrecie alegorycznym monarcha pisał Mon Pontnait a//egori<yne; AGAD, Konespon&nc/a..., 5a, list Stani-
sława Augusta do Marcella Bacciarellego, 4 X 1795, k. 267v). Z tego względu dopatrywanie się w królewskiej pisowni
zaimków zalet Stanisława Augusta, bądź ich braku, wydaje się być nadinterpretacją. O porównaniu Stanisława Augusta
ze Stefanem Batorym POKORA, „Stanisławowi...", s. 175, przyp. 110.
^ Tak znacząca wiktoria wzbudziła zawiść wrogów Jana Sobieskiego, części polskiej magnaterii, a także dworu habs-
burskiego; Zbigniew WÓJCIK, Mn 777 Pobiel, Warszawa 1991, s. 51, 52, 61-63. Ostatni monarcha Polski wiedział
o przeciwnościach, jakie dotykały Jana Sobieskiego. Potwierdza to legenda ułożona prawdopodobnie przez Stanisława
Augusta, a umieszczona na medalu króla Jana 111 wybitym między 1793 a 1796 r. (oryginał po łacinie, w podanej niżej
literaturze przedmiotu): O Anny np. 7674 nAnn 24 mn/n, koronowany np. 7676 Min 2 /niego, jako o bywa te/ porazi/
Panków po<7 CAociniiem,y'ako kró/ zwycięża/ tycAże, Jf/enYń o<7 ob/ężenia nwo/ni/, męstwem, naaką i wymowy znakomi-
ty, Jako prywatny 4o.świn4czy/ rozterek 4oniowyc/ł, zostawszy knó/em 4ozna/ sam tegoż z/ego [podkr. A.Sj. Amar/ w
JFi/nnowie np. 7696 w wieka 72 /at, w 22 noka .swegopanowania, 77 czerwca. Cytowane tłumaczenie (uwspółcześnio-
ne) za: Gabinet meefa/ów poiskwA oraz tycA które .się <7zie/*ów kotski tyczp z czadów panowania Annńs/nwn /!ngn.stn,
przez Ł. G., wyd. Edward RACZYŃSKI, Wrocław 1843, s. 301, nr 615; zob. też 7Vrtrety o.sobi.sto.śc;'po/,skzcA zna/óa/T/ee