Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (71.2009)

411

MARCIN FABIAŃSKI
IDzwA, XzM/^czy

Stanisław Mossakowski, Ty^p&Y?
(^7J7J-7J77). Prć)Me^%^ł<3 ć7r(y^^yczn^ f fć/cowćz
łro/ći ZygmM/7^ 7,
Warszawa, IS PAN, Liber Pro Arte, 2007, ss. 372, il. 271 + ryc. 8

ł i legancko wydana monumentalna monografia
r**1 najważniejszej renesansowej budowli w Pol-
ł -/sce jest zwieńczeniem i podsumowaniem
trzydziestu lat badań Stanisława Mossakowskiego
nad rozmaitymi aspektami dziejów (powstania, re-
cepcji i konserwacji), treści artystycznych i ide-
owych wawelskiej kaplicy oraz nad jej twórcami:
fundatorem, architektem i wykonawcami. Jak żadna
dotąd, stara się naświetlić problematykę dzieła ze
wszystkich stron. Z właściwymi sobie drobiazgowo-
ścią, konsekwencją i krytycyzmem Autor nie tylko
nawiązał do ustaleń bodaj wszystkich uczonych,
polskich i obcych, którzy od ponad stu lat zechcieli
się wypowiedzieć na ten temat, ale też na nowo spoj-
rzał na wykorzystywane już wcześniej dokumenty
oraz uwzględnił materiały znane wprawdzie uprzed-
nio, ale do tej pory nie wyzyskane do analizy mau-
zoleum jagiellońskiego. Przede wszystkim jednak
swoje rozważania oparł Mossakowski na podstawo-
wym źródle materialnym, czyli na zachowanej bu-
dowli, której struktura jest dziś znana lepiej niż
kiedykolwiek. Stało się tak dzięki gruntownej kon-
serwacji, połączonej z badaniami technicznymi,
przeprowadzonej w latach 2002-2004. Dopiero te
badania pozwoliły wreszcie jednoznacznie ustalić,
które dokładnie fragmenty struktury i dekoracji kapli-
cy są oryginalne, a które dodano w czasie kolejnych
napraw, restauracji, bądź częściowych rekonstrukcji.
Tak więc omawiana książka oparta jest na najszerszej
jak dotąd bazie źródłowej, zarówno pisanej, jak i ma-
terialnej, wyzyskanej w sposób systematyczny. Pod
tym względem nie ma sobie równych.
Tekst dzieli się na dziewięć rozdziałów, które
układająsię w trzy wyraźne grupy, formalnie jednak
nie wyróżnione. Pierwszych pięć rozdziałów obej-
muje przedstawienie dziejów projektowania i wyko-


KAPLICA ZYGMUNTOWSKA
(1515-1533)

PROBLEMATYKA ARTYSTYCZNA ! [PŁOWA
MAUZOLEUM KRÓLA ZYGMUNTA I

nania kaplicy wraz z wystrojem architektoniczno-
rzeźbiarskim, zakończonego w roku 1527, jak rów-
nież analizę formalną architektury oraz ornamental-
nej dekoracji rzeźbiarskiej. Po nich następuje
rozdział VI, poświęcony rzeźbom figuralnym,
wykonanym z marmuru, oraz pracom wykończenio-
wym, rozpoczętym w r. 1526, który łączy relację hi-
storyczną z analizami. W kolejnych dwóch rozdzia-
łach Autor przedstawia treści ideowe dzieła i ich