DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Leśniakowska, Marta: Nagie ciało architektury: pawilon "Praca Kobiet" na Powszechnej Wystawie Krajowej jako dyskurs antropologiczny =
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0511
501
MARTA LEŚNIAKOWSKA
tfar.s'zawa, 7a.sąaa &/a7z PoNAza/' JAa Jaa?// MaaA
Aag/a a/a//a arcńńeł/arp.
Pau-Z/aat „Praca Eań/a/" aa Pow.szccAac/
hj-.s/aw/a Ara/awc/' /aAo aT.sPars' aatmpa/ag/czay
7Jz/e Mowa WoAteta, <3 z zzz'q aowy ywzat (1923)'
GWzze /e.s3e,s'zzzy w/ejy, gjy w/JzApy oAraz? (Michael Brótje, 2000)*
A nonimowa fotografa, przedstawiająca grupę roześmianych zakonnic idących
/ \ w letnie, słoneczne południe wśród awangardowych pawilonów Powszechnej
^Wystawy Krajowej w Poznaniu, może być potraktowana jako reprezentatywna
dla nowoczesnego obrazowania: posługuje się poetyką codzienności, techniką reportażo-
wą migawkowego zdjęcia („przypadkowość"), retoryką emotywną (pogodny nastrój sło-
necznego dnia o bezchmurnym niebie), ostrymi opozycjami czarno-białego medium
(czerń habitów - biel architektury) i sposobem pokazania ruchu, gdzie mocnemu, statycz-
nemu wertykalizmowi form architektonicznych przeciwstawia się dynamizm ruchu dia-
gonalnego (il. 1). To kluczowy punkt tego obrazu: ujęcie diagonalne, „spojrzenia z ukosa",
a więc ten typ spojrzenia, które jest symptomem i metaforą spojrzenia przenikniętego
przez pożądanie jako jedynej dostępnej nam rzeczywistości (Ziźek i Lacan) i ^aac/ao?
obrazu fotograficznego (Barthes)C Teoria Spojrzenia nie wyklucza możliwości osadzenia
tej fotografii w innej perspektywie interpretacyjnej, a mianowicie w ramach koncepcji
opozycji binarnych, centralnej idei myśli strukturalistycznej, która w dychotomicznych
parach widzi fundament każdej kultury. Zdjęcie z PWK ujawnia szereg tego rodzaju dy-
chotomii, poprzez które uzewnętrznia się skomplikowana sieć kulturowych zależności:
pion/poziom, białe/czame, wysokie/niskie, statyka/ruch, ciało/kultura, widzący/widziana,
wewnętrzne/zewnętrzne, męskie/kobiece itd. Czy jest to konstatacja, która znajduje po-
twierdzenie w innych narracjach poznańskiej wystawy?
' M. B., „Nowa Kobieta", P/a^zaz 1923, nr 19, s. 1-2.
- Michael BRÓTJE, /?JJspracAa aaJ A?/nAma,s' farMa/raa. TYewp/anAcA.' /Jura/; "Da,s' WAwai/AacA ma zwa/ 7/aga/n
geAa/fea", "Me/aacoA'a 7", MagnAe, "D/a AacAa aacA Jaar JAw/a/aa", Hildesheim-Zurich 2000 s. 84, cyt. za: Ma-
riusz BRYL, 5"awaaaaaość Jy^cyp//ay.' po/aai/czaa AB/oaia Ars/ora' .sz/aA/ oJ 7970 aoAa, Poznań 2008, s. 607-608.
^ Slavoj Ż1ŻEK, Pa/azqc z aAo^a. DJ 7/acaaa pazaz AaAaaępopa/aaaq, tłum. J. Margański, Warszawa 2003, s. 18-27;
Tomasz KAL1ŚCIAK, Do/ogaa//a ipożpJaa/a -pręyczyaaA Jop^yaAoaaaATyczaago a/ęa/aybtogra/ii (http://free.art.pl/
fotografie/kalisciak/).
MARTA LEŚNIAKOWSKA
tfar.s'zawa, 7a.sąaa &/a7z PoNAza/' JAa Jaa?// MaaA
Aag/a a/a//a arcńńeł/arp.
Pau-Z/aat „Praca Eań/a/" aa Pow.szccAac/
hj-.s/aw/a Ara/awc/' /aAo aT.sPars' aatmpa/ag/czay
7Jz/e Mowa WoAteta, <3 z zzz'q aowy ywzat (1923)'
GWzze /e.s3e,s'zzzy w/ejy, gjy w/JzApy oAraz? (Michael Brótje, 2000)*
A nonimowa fotografa, przedstawiająca grupę roześmianych zakonnic idących
/ \ w letnie, słoneczne południe wśród awangardowych pawilonów Powszechnej
^Wystawy Krajowej w Poznaniu, może być potraktowana jako reprezentatywna
dla nowoczesnego obrazowania: posługuje się poetyką codzienności, techniką reportażo-
wą migawkowego zdjęcia („przypadkowość"), retoryką emotywną (pogodny nastrój sło-
necznego dnia o bezchmurnym niebie), ostrymi opozycjami czarno-białego medium
(czerń habitów - biel architektury) i sposobem pokazania ruchu, gdzie mocnemu, statycz-
nemu wertykalizmowi form architektonicznych przeciwstawia się dynamizm ruchu dia-
gonalnego (il. 1). To kluczowy punkt tego obrazu: ujęcie diagonalne, „spojrzenia z ukosa",
a więc ten typ spojrzenia, które jest symptomem i metaforą spojrzenia przenikniętego
przez pożądanie jako jedynej dostępnej nam rzeczywistości (Ziźek i Lacan) i ^aac/ao?
obrazu fotograficznego (Barthes)C Teoria Spojrzenia nie wyklucza możliwości osadzenia
tej fotografii w innej perspektywie interpretacyjnej, a mianowicie w ramach koncepcji
opozycji binarnych, centralnej idei myśli strukturalistycznej, która w dychotomicznych
parach widzi fundament każdej kultury. Zdjęcie z PWK ujawnia szereg tego rodzaju dy-
chotomii, poprzez które uzewnętrznia się skomplikowana sieć kulturowych zależności:
pion/poziom, białe/czame, wysokie/niskie, statyka/ruch, ciało/kultura, widzący/widziana,
wewnętrzne/zewnętrzne, męskie/kobiece itd. Czy jest to konstatacja, która znajduje po-
twierdzenie w innych narracjach poznańskiej wystawy?
' M. B., „Nowa Kobieta", P/a^zaz 1923, nr 19, s. 1-2.
- Michael BRÓTJE, /?JJspracAa aaJ A?/nAma,s' farMa/raa. TYewp/anAcA.' /Jura/; "Da,s' WAwai/AacA ma zwa/ 7/aga/n
geAa/fea", "Me/aacoA'a 7", MagnAe, "D/a AacAa aacA Jaar JAw/a/aa", Hildesheim-Zurich 2000 s. 84, cyt. za: Ma-
riusz BRYL, 5"awaaaaaość Jy^cyp//ay.' po/aai/czaa AB/oaia Ars/ora' .sz/aA/ oJ 7970 aoAa, Poznań 2008, s. 607-608.
^ Slavoj Ż1ŻEK, Pa/azqc z aAo^a. DJ 7/acaaa pazaz AaAaaępopa/aaaq, tłum. J. Margański, Warszawa 2003, s. 18-27;
Tomasz KAL1ŚCIAK, Do/ogaa//a ipożpJaa/a -pręyczyaaA Jop^yaAoaaaATyczaago a/ęa/aybtogra/ii (http://free.art.pl/
fotografie/kalisciak/).