DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Skrodzka, Agnieszka: Virtutis invidia comes, czyli o Rotundzie w Łazienkach Królewskich: =
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0105
U/RTLTAS' WF/DL4 COMES, CZYLI O ROTUNDZIE W ŁAZIENKACH KRÓLEWSKICH
99
7b. Afarcg/Zo Racctżtra///, Elżbieta Grabowska,
ob. 7 790, obr<az zcigin/ony. Hg C7r_yczcw.sbic/
ważnego komunikatu: Jan Sobieski palcem wskazującym prawej ręki kieruje uwagę wi-
dza na sam środek posadzki obwieszczając, co stanowiło przyczynę nieszczęść nie tylko
jego, ale i wszystkich władców zgromadzonych w łazienkowskim panteonie, o czym
wspomina list Trembeckiego^. Niestety, ów ważny dla całości programu ikonograficzne-
go Sali Okrągłej wątek, wskutek niezachowania się maski Meduzy, nie jest obecnie czy-
telny.
Również osoby trzech cesarzy, do których /mA? porównywano Stanisława Augu-
sta^, mają za zadanie reprezentować konkretną cnotę. Jednak tylko dwaj uobecnieni
w Rotundzie imperatorzy to tak zwani „dobrzy cesarze". Nie należał do tego znakomitego
grona cezar Tytus^. Co ciekawe, jego popiersie to w istocie portret ojca Tytusa, cesarza
się w poło/acA i w ga/erii jPa/acu w Ri/anowie, red. Stefan KOZAKIEWICZ et al., Warszawa 1967, s. 363, nr 434.
W czasie swego panowania Stanisław August nie raz oddawał hołd Janowi Sobieskiemu, m.in. stawiając mu pomnik
w Łazienkach; na ten temat Hanna SYG1ETYŃSKA, Kamień w arcbitebtnrze i rzeźbie Rbrszawy, Warszawa 1978,
s. 56; Irena GRZESIUK-OLSZEWSKA, Ubrszawsba rzeźba ^omnibowa, Warszawa 2003, s. 137-139 (tu literatura).
Zob. także relacje o Sobieskim współczesnych Stanisławowi Augustowi, np. [Joseph] de LAPORTE, [Louis] DOMA-
1RON, [...] de FONTENAI, Le wyagenryirmęoiy, on La confiomwice be /'ancien et ba noareaa monbe, t. 22, Paris
1776, s. 137; COXE, op. cit., s. 668-669. O porównaniach Stanisława Augusta do Jana Sobieskiego zob. POKORA,
„Stanisławowi...", s. 174; Jerzy MICHALSKI, „Krystyna Zienkowska, Ytanis/awbagastLoniatowsbi, Zakład Narodo-
wy im. Ossolińskich, Wrocław 1998, 412 s.", JHeb Oświecenia, 1999, t. 15, s. 331; Aleksandra BERNATOWICZ,
„Groteska a symbolika królewskiego panowania. Dekoracja pokoju stołowego w łazienkowskim Białym Domu",Locz-
nibbbstorii óztnbi, 2004, t. 29, s. 199.
^ Wielcy władcy, ale zarazem niedoskonali, zostali również przedstawieni w 1769-1771 r. w Gabinecie Marmurowym
na Zamku warszawskim; ROTTERMUND, Zameb..., s. 111.0 roli gestu w sztuce XVIII stulecia Dorothy JOHNSON,
„Corporality and Comunication: The Gestural Revolution of Diderot, David, and Lbe Oatb o^ibe Koratii", Lbe brt
7?a//etin, 1989, vol. 71, no. 1, s. 92-113. Zob. także np. Ulrich REHM, Ó7nmme ó^racbe ber 7?bber Gestib a/s ALitte/
neazeit/icber Tłi/berzab/ang, Berlin 2002.
^ POKORA, „Stanisławowi...", s. 175; id., Obraz..., s. 39, 80.
^ Tzw. „dobrzy cesarze" to prócz Trajana i Marka Aureliusza Nerwa, Hadrian, Antoninus Pius; Max CARY, Howard
H. SCULLARD, Dzie/e bzymn. Ob cza.s'bw na/bawnie/szycb bo Konstantyna, przeł. Jerzy SCHWAKOPF, Warszawa
2001, s. 200-249.
99
7b. Afarcg/Zo Racctżtra///, Elżbieta Grabowska,
ob. 7 790, obr<az zcigin/ony. Hg C7r_yczcw.sbic/
ważnego komunikatu: Jan Sobieski palcem wskazującym prawej ręki kieruje uwagę wi-
dza na sam środek posadzki obwieszczając, co stanowiło przyczynę nieszczęść nie tylko
jego, ale i wszystkich władców zgromadzonych w łazienkowskim panteonie, o czym
wspomina list Trembeckiego^. Niestety, ów ważny dla całości programu ikonograficzne-
go Sali Okrągłej wątek, wskutek niezachowania się maski Meduzy, nie jest obecnie czy-
telny.
Również osoby trzech cesarzy, do których /mA? porównywano Stanisława Augu-
sta^, mają za zadanie reprezentować konkretną cnotę. Jednak tylko dwaj uobecnieni
w Rotundzie imperatorzy to tak zwani „dobrzy cesarze". Nie należał do tego znakomitego
grona cezar Tytus^. Co ciekawe, jego popiersie to w istocie portret ojca Tytusa, cesarza
się w poło/acA i w ga/erii jPa/acu w Ri/anowie, red. Stefan KOZAKIEWICZ et al., Warszawa 1967, s. 363, nr 434.
W czasie swego panowania Stanisław August nie raz oddawał hołd Janowi Sobieskiemu, m.in. stawiając mu pomnik
w Łazienkach; na ten temat Hanna SYG1ETYŃSKA, Kamień w arcbitebtnrze i rzeźbie Rbrszawy, Warszawa 1978,
s. 56; Irena GRZESIUK-OLSZEWSKA, Ubrszawsba rzeźba ^omnibowa, Warszawa 2003, s. 137-139 (tu literatura).
Zob. także relacje o Sobieskim współczesnych Stanisławowi Augustowi, np. [Joseph] de LAPORTE, [Louis] DOMA-
1RON, [...] de FONTENAI, Le wyagenryirmęoiy, on La confiomwice be /'ancien et ba noareaa monbe, t. 22, Paris
1776, s. 137; COXE, op. cit., s. 668-669. O porównaniach Stanisława Augusta do Jana Sobieskiego zob. POKORA,
„Stanisławowi...", s. 174; Jerzy MICHALSKI, „Krystyna Zienkowska, Ytanis/awbagastLoniatowsbi, Zakład Narodo-
wy im. Ossolińskich, Wrocław 1998, 412 s.", JHeb Oświecenia, 1999, t. 15, s. 331; Aleksandra BERNATOWICZ,
„Groteska a symbolika królewskiego panowania. Dekoracja pokoju stołowego w łazienkowskim Białym Domu",Locz-
nibbbstorii óztnbi, 2004, t. 29, s. 199.
^ Wielcy władcy, ale zarazem niedoskonali, zostali również przedstawieni w 1769-1771 r. w Gabinecie Marmurowym
na Zamku warszawskim; ROTTERMUND, Zameb..., s. 111.0 roli gestu w sztuce XVIII stulecia Dorothy JOHNSON,
„Corporality and Comunication: The Gestural Revolution of Diderot, David, and Lbe Oatb o^ibe Koratii", Lbe brt
7?a//etin, 1989, vol. 71, no. 1, s. 92-113. Zob. także np. Ulrich REHM, Ó7nmme ó^racbe ber 7?bber Gestib a/s ALitte/
neazeit/icber Tłi/berzab/ang, Berlin 2002.
^ POKORA, „Stanisławowi...", s. 175; id., Obraz..., s. 39, 80.
^ Tzw. „dobrzy cesarze" to prócz Trajana i Marka Aureliusza Nerwa, Hadrian, Antoninus Pius; Max CARY, Howard
H. SCULLARD, Dzie/e bzymn. Ob cza.s'bw na/bawnie/szycb bo Konstantyna, przeł. Jerzy SCHWAKOPF, Warszawa
2001, s. 200-249.