DOI Heft:
Nr. 1-2
DOI Artikel:Komunikaty
DOI Artikel:Nowiński, Janusz: Opactwo w Lądzie, widok od strony Warty - nieznany pejzaż Marcina Zaleskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35030#0212
206
JANUSZ NOWIŃSKI
1. Opactwo w Lądzie, widok od strony Warty, o/ę/ tto p/ótnto. Fot. otr/oro
lądzkiego opactwa. Wrażenie monumentalności prezentowanej architektury potęgują,
ukazane na pierwszym planie, okazałe drzewo i skontrastowane z nim zminiaturyzowane
sylwetki osób. Z lewej, zachodniej strony zabudowań przez zieleń drzew i krzewów prze-
śwituje czerwień dachu budynku, który jest zapewne dawnym browarem stojącym na
klasztornym podwórzu^. Architektura klasztoru i kościoła oddana jest z wielką staranno-
ścią i dbałością o detal (il. 2). Precyzyjnie odwzorowane zostały podziały elewacji, detale
architektoniczne i stiukowe ornamenty, ażurowe hełmy wież kościoła i latarnia jego kopu-
ły wraz z otaczającą ją galeryjką. Jedyną nieścisłością jest poszerzenie południowo-
wschodniego skrzydła klasztoru o jedno przęsło, którego okna przysłania wysmukła
korona drzewa (por. il. 3). Na prawo od klasztoru ukazany jest piętrowy gmach pałacu
opackiego wzniesionego w latach 30. XVIII w. przez opata Mikołaja Antoniego Łukom-
skiego według projektu Pompeo Ferrariego^ (il. 4). Pałac jest przykryty czterospadowym
dachem z ryzalitem na osi od południa zwieńczonym szczytem ujętym wolutowymi spły-
wami z trójkątnym naczółkiem^.
^ Zob. Janusz NOWIŃSKI, „Ogrody dawnego założenia cysterskiego w Lądzie nad Wartą - historia oraz współczesna
koncepcja ich rewaloryzacji i rewitalizacji", óeminare 26, 2008.
^ Zob. Janusz NOWIŃSKI, „Nagrobek opata-mecenasa Mikołaja Antoniego Łukomskiego w pocysterskim kościele w
Lądzie nad Wartą", Rtn/etyn L/Atcr;';' óztnł; 2008, nr 3-4, s. 396.
* Pałac został rozebrany na przełomie XIX i XX w. stąd omawiane przedstawienie stanowi cenną dokumentację jego
wyglądu. Elewację frontową pałacu od północy akcentowała wysunięta klatka schodowa opięta z zewnątrz kompozyto-
wymi kolumnami, co dokumentuje zachowany plan opactwa z ok. 1865 r. (AGAD, AD ł7-21) oraz rełacja W. Łuszcz-
kiewicza: Memnie/y'aA łoóc/ó/, Zn;<7z;7óy interes;'pa/ac cpacAf r/z;'ó w opuszczeń;';;pozatyw ^to/'ący - <7oóry wzór ónrcAn
WL/77 w/ełn ze ywą w^pan;'a/ą FGtłą ^cńoóową oa'^rcntn aóraną w pye;;A< łoryncFe ło/nnmy, Władysław ŁUSZCZ-
KIEWICZ, „Opactwo cysterskie w Lądzie nad Wartą i jego średniowieczne zabytki sztuki", óp^^^4an;'a Krwią/;
L/Ator;';Wzt;;/:;' t. 3,1887, s. H9. Dyspozycję wnętrz pałacu przybliża rełacja kapucyńskiego kronikarza z 1850 r.: [...]
.sWo/iy Furty ł/a^ztorney 3to; g/nac/; w;e/Zr; Opactwo niMrowąne nu /r^zta/t pa/acn, o piętrze, wraz z ^łrzyal/eni czy/;
Paw;7onew w.szy.ytło łryte r/ac/;ówłą, a wewnątrz ^ł/aóa ^ię z pięcia wie/łic/; ^a/ na piętrze i FFanayta stancy; więL
JANUSZ NOWIŃSKI
1. Opactwo w Lądzie, widok od strony Warty, o/ę/ tto p/ótnto. Fot. otr/oro
lądzkiego opactwa. Wrażenie monumentalności prezentowanej architektury potęgują,
ukazane na pierwszym planie, okazałe drzewo i skontrastowane z nim zminiaturyzowane
sylwetki osób. Z lewej, zachodniej strony zabudowań przez zieleń drzew i krzewów prze-
śwituje czerwień dachu budynku, który jest zapewne dawnym browarem stojącym na
klasztornym podwórzu^. Architektura klasztoru i kościoła oddana jest z wielką staranno-
ścią i dbałością o detal (il. 2). Precyzyjnie odwzorowane zostały podziały elewacji, detale
architektoniczne i stiukowe ornamenty, ażurowe hełmy wież kościoła i latarnia jego kopu-
ły wraz z otaczającą ją galeryjką. Jedyną nieścisłością jest poszerzenie południowo-
wschodniego skrzydła klasztoru o jedno przęsło, którego okna przysłania wysmukła
korona drzewa (por. il. 3). Na prawo od klasztoru ukazany jest piętrowy gmach pałacu
opackiego wzniesionego w latach 30. XVIII w. przez opata Mikołaja Antoniego Łukom-
skiego według projektu Pompeo Ferrariego^ (il. 4). Pałac jest przykryty czterospadowym
dachem z ryzalitem na osi od południa zwieńczonym szczytem ujętym wolutowymi spły-
wami z trójkątnym naczółkiem^.
^ Zob. Janusz NOWIŃSKI, „Ogrody dawnego założenia cysterskiego w Lądzie nad Wartą - historia oraz współczesna
koncepcja ich rewaloryzacji i rewitalizacji", óeminare 26, 2008.
^ Zob. Janusz NOWIŃSKI, „Nagrobek opata-mecenasa Mikołaja Antoniego Łukomskiego w pocysterskim kościele w
Lądzie nad Wartą", Rtn/etyn L/Atcr;';' óztnł; 2008, nr 3-4, s. 396.
* Pałac został rozebrany na przełomie XIX i XX w. stąd omawiane przedstawienie stanowi cenną dokumentację jego
wyglądu. Elewację frontową pałacu od północy akcentowała wysunięta klatka schodowa opięta z zewnątrz kompozyto-
wymi kolumnami, co dokumentuje zachowany plan opactwa z ok. 1865 r. (AGAD, AD ł7-21) oraz rełacja W. Łuszcz-
kiewicza: Memnie/y'aA łoóc/ó/, Zn;<7z;7óy interes;'pa/ac cpacAf r/z;'ó w opuszczeń;';;pozatyw ^to/'ący - <7oóry wzór ónrcAn
WL/77 w/ełn ze ywą w^pan;'a/ą FGtłą ^cńoóową oa'^rcntn aóraną w pye;;A< łoryncFe ło/nnmy, Władysław ŁUSZCZ-
KIEWICZ, „Opactwo cysterskie w Lądzie nad Wartą i jego średniowieczne zabytki sztuki", óp^^^4an;'a Krwią/;
L/Ator;';Wzt;;/:;' t. 3,1887, s. H9. Dyspozycję wnętrz pałacu przybliża rełacja kapucyńskiego kronikarza z 1850 r.: [...]
.sWo/iy Furty ł/a^ztorney 3to; g/nac/; w;e/Zr; Opactwo niMrowąne nu /r^zta/t pa/acn, o piętrze, wraz z ^łrzyal/eni czy/;
Paw;7onew w.szy.ytło łryte r/ac/;ówłą, a wewnątrz ^ł/aóa ^ię z pięcia wie/łic/; ^a/ na piętrze i FFanayta stancy; więL