Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (71.2009)

428

ANNA KoSTRZYŃSKA-MlŁOSZ


2. Łoże, P<3?yż 6?^), oA. 76^2 ^ EmwJopoJońn/e
Jor AnJw/Au A7E J/o .szweJzA/ego owAo.soJoro
A//.SO R/e/Ag. AoJooo/wo^gow, óz/oAAo/w

Uniwersalnym przedmiotem, który szeroko omó-
wiono w katalogu i pokazano na wystawie było krze-
sło w tzw. typie angielskim (wytwarzane w Niderlan-
dach, Niemczech czy Gdańsku). O ich popularności
świadczy fakt, że w 1690 r. wyprodukowano w Anglii
ok. 70 tys. takich krzeseł. Eksportowano je do róż-
nych krajów na wielu kontynentach np. w Europie:
Holandii, Niemiec, Skandynawii; w południowo-
wschodniej Azji, Indie, a po 1700 r. Ameryka Północ-
na. W krajach o ciepłym klimacie dostosowywano je
do warunków tam panujących, gdzie miękką tapicer-
kę zastępowały praktyczniejsze wyploty z rafii.
Na przykładzie Manufaktury Królewskiej Gobe-
lins utworzonej z inicjatywy J.B. Colberta w 1662 r.
przedstawiono działalność warsztatów dworskich.
Formy wytwórczości, która w XVII w., nabierała co-
raz większego znaczenia.
Na zakończenie rozdziału drugiego zamieszczo-
no dokładne omówienie nowych materiałów jakie
wówczas pojawiły się z krajów zamorskich, tj. cedr,

porcelana, mika, lapis lazuli, czy wreszcie kość sło-
niowa.
Rozdział trzeci Rg/ybrwuncg an J Pe/ybrnm Jv/(y
poświęcono omówieniu zagadnień związanych
z różnego rodzaju barokowymi spektaklami i teatral-
nością stylu.
Jednym z przykładów mogą być projekty ma-
szyn ruchomych, kostiumów oraz ich realizacji prze-
znaczonych do Teatro Famese w Parmie.
Na przykładzie Kaplicy św. Jana Chrzciciela
w kościele Jezuitów w Lizbonie Sao Roque omówio-
no wpływy sztuki włoskiej na realizacje architekto-
niczne poza tym krajem.
W rozdziale czwartym Eowgr un J P/g(y opisano
barok jako styl wyrazu uczuć religijnych w różnych
krajach. Przedstawiono wnętrze kościoła św. Fran-
ciszka z Asyżu, wybudowanego w latach 1708-55
w Salvator da Bahia, Brazylia, Matki Boskiej Niepo-
kalanego Poczęcia (1619) w Goa, Indie czy Matki
Boskiej Niepokalanego Poczęcia (1767), Aranjuez,
Hiszpaniia.
Omówiono także dewocję prywatną opisując
przenośne ołtarzyki i relikwiarze. W katalogu zwró-
cono również uwagę, co w Polsce wydaje się oczy-
wiste, na przyporządkowanie różnych części
kościoła do określonych funkcji tj. kaplice chrzciel-
ne, grobowe, konfesjonały.
Osobny podrozdział poświęcono klasztorowi be-
nedyktyńskiemu w Melk.
Ostatni z tematów, zawartych w obszernym pią-
tym rozdziale zatytułowanym 7%e ŁJ/ace, prezento-
wał pałac jako centrum władzy. Zarówno w katalogu
jak i na wystawie pokazano widoki Wersalu, jego
plany z 1687 r. wraz z założeniem ogrodowym. Za-
znaczono, że wnętrze musiało odpowiadać ceremo-
niałowi dworskiemu czego egzemplifikacją były
monumentalne schody rezydencji w Wurzburgu, czy
prezentowany rozkład pomieszczeń w Wersalu.
W części końcowej ostatniego rozdziału przed-
stawiono rolę ogrodu otaczającego rezydencję.
Bardzo obszerna i ciekawa ekspozycja oraz to-
warzyszący jej wyczerpujący katalog pokazywał
wiele aspektów wiążących się z barokiem, część
z nich miała charakter popularyzatorski i powtarzała
znane powszechnie fakty. Także podział przestrzeni
wystawienniczej ekspozycji był niejasny, granice
poszczególnych działów nieczytelne. Jednak nie-
wątpliwą wartością ekspozycji było zgromadzenie
reprezentatywnych przykładów dzieł sztuki baroko-
wej spoza Europy z Azji, Afryki czy obu Ameryk.