DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Jarzewicz, Maciej: Polityka międzynarodowa roku 1914 w karykaturach czasopisma "Mucha"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0634
620
Maciej Jarzewicz
Po objęciu tronu albańskiego przez księcia Wied.
— A to co?
—Obiad galowy dla Waszej Królewskiej Mości.
7. Kazimierz Grus, Obiad galowy
księcia Wieda, „Mucha", 1914
(2 1), s. 7
celowo wypaczonych negatywnych wizerunków, nad przesadnymi wizerunkami pozytyw-
nymi, co wynika między innymi z istoty karykatury, jako przesady i deformacji.
Zjawiskiem podobnym do personalizacji poprzez ukazywanie przywódców jest częste
użycie stereotypowych postaci narodowych, pojawiających sięjako personifikacje krajów
w tradycyjnym sensie lub nowe wyobrażenia narodów. Te ostatnie mogły posługiwać się
mniej lub bardziej wyostrzonym obrazem realnych przedstawicieli danego narodu lub
przekształconym heraldycznym przedstawieniem, względnie popularną wcześniej perso-
nifikacją5.
W przypadku obrazów powstałych w roku 1914 można odnaleźć liczne przedstawie-
nia, które zdają się zapowiadać nadchodzący konflikt zbrojny, ale też nawiązania do zde-
cydowanie lżejszej tematyki. Przykładem takiego potraktowania polityki zagranicznej jest
„serial" poświęcony nowo wybranemu czy raczej wyznaczonemu władcy Albanii, au-
striackiemu księciu Wilhelmowi zu Wiedowi. Ze względu na specyficzną konfigurację
interesów wielkich mocarstw na Bałkanach (gdzie dochodziło nieco wcześniej do krwa-
wych wojen) objął on tron tego nowopowstałego państwa (1913). Procedura objęcia wła-
dzy i pierwsze doniesienia o jego działaniach stały się pretekstem do licznych rysunków
wykpiwających zacofanie Albańczyków i niedostosowanie nowego władcy do realiów
kraju, w którym miał panować.
pojawianiem się takich a nie innych obrazów w piśmie satyrycznym, ale ze względu na zazwyczaj oczywisty przekaz nie
będę stosować zastrzeżeń dotyczących tego problemu w opisach karykatur. Dodatkowym problemem jest często absur-
dalny charakter opisywanych rysunków, co powoduje powstanie dodatkowego, niezamierzonego efektu komicznego.
5 Tomasz SZAROTA, Niemiecki Michel. Dzieje narodowego symbolu i autostereotypu, Warszawa 1988. Ogólnie
o wizerunkach narodów i ich stereotypach w karykaturze zob. Images of the Other in ethnic caricatures of Central and
Eastern Europe, red. Dagnosław DEMSKI, Kamila BARANIECKA-OLSZEWSKA, Warsaw 2010; szczególny przy-
padek polsko-rosyjskich relacji w świetle karykatury zob. Andrzej de LAZARI, Oleg RIABOW, Polacy i Rosjanie we
wzajemnej karykaturze, tłum. Magdalena Żakowska, Warszawa 2008.
Maciej Jarzewicz
Po objęciu tronu albańskiego przez księcia Wied.
— A to co?
—Obiad galowy dla Waszej Królewskiej Mości.
7. Kazimierz Grus, Obiad galowy
księcia Wieda, „Mucha", 1914
(2 1), s. 7
celowo wypaczonych negatywnych wizerunków, nad przesadnymi wizerunkami pozytyw-
nymi, co wynika między innymi z istoty karykatury, jako przesady i deformacji.
Zjawiskiem podobnym do personalizacji poprzez ukazywanie przywódców jest częste
użycie stereotypowych postaci narodowych, pojawiających sięjako personifikacje krajów
w tradycyjnym sensie lub nowe wyobrażenia narodów. Te ostatnie mogły posługiwać się
mniej lub bardziej wyostrzonym obrazem realnych przedstawicieli danego narodu lub
przekształconym heraldycznym przedstawieniem, względnie popularną wcześniej perso-
nifikacją5.
W przypadku obrazów powstałych w roku 1914 można odnaleźć liczne przedstawie-
nia, które zdają się zapowiadać nadchodzący konflikt zbrojny, ale też nawiązania do zde-
cydowanie lżejszej tematyki. Przykładem takiego potraktowania polityki zagranicznej jest
„serial" poświęcony nowo wybranemu czy raczej wyznaczonemu władcy Albanii, au-
striackiemu księciu Wilhelmowi zu Wiedowi. Ze względu na specyficzną konfigurację
interesów wielkich mocarstw na Bałkanach (gdzie dochodziło nieco wcześniej do krwa-
wych wojen) objął on tron tego nowopowstałego państwa (1913). Procedura objęcia wła-
dzy i pierwsze doniesienia o jego działaniach stały się pretekstem do licznych rysunków
wykpiwających zacofanie Albańczyków i niedostosowanie nowego władcy do realiów
kraju, w którym miał panować.
pojawianiem się takich a nie innych obrazów w piśmie satyrycznym, ale ze względu na zazwyczaj oczywisty przekaz nie
będę stosować zastrzeżeń dotyczących tego problemu w opisach karykatur. Dodatkowym problemem jest często absur-
dalny charakter opisywanych rysunków, co powoduje powstanie dodatkowego, niezamierzonego efektu komicznego.
5 Tomasz SZAROTA, Niemiecki Michel. Dzieje narodowego symbolu i autostereotypu, Warszawa 1988. Ogólnie
o wizerunkach narodów i ich stereotypach w karykaturze zob. Images of the Other in ethnic caricatures of Central and
Eastern Europe, red. Dagnosław DEMSKI, Kamila BARANIECKA-OLSZEWSKA, Warsaw 2010; szczególny przy-
padek polsko-rosyjskich relacji w świetle karykatury zob. Andrzej de LAZARI, Oleg RIABOW, Polacy i Rosjanie we
wzajemnej karykaturze, tłum. Magdalena Żakowska, Warszawa 2008.