DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Jarzewicz, Maciej: Polityka międzynarodowa roku 1914 w karykaturach czasopisma "Mucha"
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71007#0655
Polityka międzynarodowa roku 1914 w karykaturach czasopisma „Mucha"
641
Obiecać łatwo, dotrzymać trudnij
(Na „Centralbanhofie" w Berlinie).
— Co to za pociąg, cały zapleśmały?
— To ten, który już od roku ma wieźć codziennie cesa-
rzową Augusty, do obiecanej jej przez Wilusia Warszawy.
26. M., Obiecać
łatwo, dotrzymać
trudniej, „Mucha",
1914 (30 X), s. 4
Wojna Niemiec na dwa fronty miała także swój satyryczne obrazy, z których wybrałem
jeden z mniejszych rysunków Leonarda Barskiego ze względu na podjęcie tematu roli
czasopisma „Mucha" w wojnie (il. 24). Szturmującemu francuską fortecę Niemcowi mu-
cha trzymająca egzemplarz „Muchy" zwraca uwagę na Rosjanina, szykującego się po dru-
giej stronie uproszczonej mapy Niemiec i krajów sąsiednich. Autotematyczne motywy
pojawiają się w tamtym czasie na łamach czasopisma stosunkowo rzadko, ukazując za-
zwyczaj „Muchę" w postaci owada, który uczestniczy w akcji lub pełni funkcję elementu
wprowadzającego widza do obrazu. W tym wypadku mucha zajmuje centralne miejsce
w kompozycji, ułatwiając odczytanie przesłania. Można zastanawiać się, czy mucha sztur-
chająca niemieckiego żołnierza wizualizuje rolę czasopisma, które ostrzega przed upad-
kiem Niemiec - raczej nie robi tego, aby ostrzec samych Niemców, lecz skonsolidować
Polaków zaboru rosyjskiego wokół swojego zdaniem redaktorów „Muchy" państwa.
Upadek II Rzeszy jest oczywiście tematem powtarzającym się nie tylko w opisanych
wyżej scenariuszach powołujących się na precedensy historyczne. Niektóre z obrazów
wróżących klęskę Wilhelmowi II dodatkowo spełniają propagandową rolę ośmieszenia
wroga. W wybranym przykładzie przedstawiono wizję zaboru pruskiego w kolejnym roku
- dawny Kajzer pełni tam rolę stracha na wróble (il. 25). Możliwe, że imię przedstawionej
na obrazie kobiety - Magda jest aluzją do imienia żony tytułowego bohatera noweli Henryka
Sienkiewicza Bartek Zwycięzca. Jest to możliwe ze względu na popularność opowiadania
641
Obiecać łatwo, dotrzymać trudnij
(Na „Centralbanhofie" w Berlinie).
— Co to za pociąg, cały zapleśmały?
— To ten, który już od roku ma wieźć codziennie cesa-
rzową Augusty, do obiecanej jej przez Wilusia Warszawy.
26. M., Obiecać
łatwo, dotrzymać
trudniej, „Mucha",
1914 (30 X), s. 4
Wojna Niemiec na dwa fronty miała także swój satyryczne obrazy, z których wybrałem
jeden z mniejszych rysunków Leonarda Barskiego ze względu na podjęcie tematu roli
czasopisma „Mucha" w wojnie (il. 24). Szturmującemu francuską fortecę Niemcowi mu-
cha trzymająca egzemplarz „Muchy" zwraca uwagę na Rosjanina, szykującego się po dru-
giej stronie uproszczonej mapy Niemiec i krajów sąsiednich. Autotematyczne motywy
pojawiają się w tamtym czasie na łamach czasopisma stosunkowo rzadko, ukazując za-
zwyczaj „Muchę" w postaci owada, który uczestniczy w akcji lub pełni funkcję elementu
wprowadzającego widza do obrazu. W tym wypadku mucha zajmuje centralne miejsce
w kompozycji, ułatwiając odczytanie przesłania. Można zastanawiać się, czy mucha sztur-
chająca niemieckiego żołnierza wizualizuje rolę czasopisma, które ostrzega przed upad-
kiem Niemiec - raczej nie robi tego, aby ostrzec samych Niemców, lecz skonsolidować
Polaków zaboru rosyjskiego wokół swojego zdaniem redaktorów „Muchy" państwa.
Upadek II Rzeszy jest oczywiście tematem powtarzającym się nie tylko w opisanych
wyżej scenariuszach powołujących się na precedensy historyczne. Niektóre z obrazów
wróżących klęskę Wilhelmowi II dodatkowo spełniają propagandową rolę ośmieszenia
wroga. W wybranym przykładzie przedstawiono wizję zaboru pruskiego w kolejnym roku
- dawny Kajzer pełni tam rolę stracha na wróble (il. 25). Możliwe, że imię przedstawionej
na obrazie kobiety - Magda jest aluzją do imienia żony tytułowego bohatera noweli Henryka
Sienkiewicza Bartek Zwycięzca. Jest to możliwe ze względu na popularność opowiadania