Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (77.2015)

755

EWA LETKIEWICZ
Lublin, Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej

Michał Myśliński, Rozbite zwierciadło. Biżuteria i galanteria
Spółdzielni Przemysłu Artystycznego „Imago Artis",
Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2015, ss. 244, il. 64

ostatnich dniach roku 2015 do rąk bada-
czy i miłośników polskiego designu 2.
poł. XX w. trafiła książka Michała My-
ślińskiego poświęcona działalności krakowskiej
Spółdzielni Przemysłu Artystycznego Imago Artis
(1947-1995). Spółdzielnia zasłynęła z wytwarzania
rozpoznawalnej, filigranowej biżuterii, cieszącej się
uznaniem szerokiego grona odbiorców w kraju i za
granicą. Mimo pięćdziesięcioletniego okresu działal-
ności spółdzielni i nadal utrzymującej się popularno-
ści wyrobów Imago Artis, wiedza o jej wzornictwie,
projektantach, wykonawcach była dotychczas nie-
kompletna, oparta na krótkich informacjach zawar-
tych w zaledwie pięciu publikacjach1. Zebranie
kompletnych informacji utrudniał fakt, że po osta-
tecznym zamknięciu Spółdzielni w 1998 r. doku-
mentacja jej działalności w dużej części uległa
zniszczeniu jako „już niepotrzebna", rysunki projek-
tów zostały rozproszone przechodząc w ręce twór-
ców lub ich spadkobierców, majątek trwały: maszy-
ny, wzorcowe egzemplarze biżuterii i galanterii,
unikatowe narzędzia, zostały w znacznym stopniu
rozproszone lub częściowo zniszczone.
Ocalałe źródła pisane i ikonograficzne po raz
pierwszy w tak szerokim zakresie zebrał zarówno od
żyjących pracowników lub ich rodzin, jak i z insty-
tucji państwowych Michał Myśliński. Głównym ce-
lem jaki postawił sobie Autor opracowania było
wprowadzenie do obiegu naukowego części rodzi-
mego dorobku projektowego, niesłusznie tak długo

Michal Myśliński

Rozbite zwierciadło
Biżuteria i galanteria
Spółdzielni Przemysłu Artystycznego
„Imago Artis'"


ignorowanego jako produkt PRL-u, przez dużą
część badaczy postrzeganego jako produkcja maso-
wa, niewarta refleksji naukowej.
Praca Michała Myślińskiego składa się z dwóch
nienumerowanych rozdziałów. Rozdział pierwszy,
zatytułowany Tradycje i innowacje (s. 24-74) jest czę-
ścią opisowo-analityczną dotyczącą historii, techniki,
technologii i działalności spółdzielni. Został on po-
dzielony na sześć podrozdziałów. W pierwszym
z nich autor omówił historię powstania Imago Artis
i początkowe lata działalności w trudnej rzeczywi-
stości powojennej Polski. Pomysłodawcy spółdziel-
ni (historycy sztuki, artyści i rzemieślnicy krakow-
scy), którzy nadali jej łacińską nazwę Imago Artis,

1 Najpełniejszą z publikacji zwracających uwagę na waż-
ność polskiej myśli projektowej 2. poł. XX w., reprezen-
towanej m.in. przez Imago Artis, a także podnoszących
problem pilnych badań wykorzystujących wiedzę żyją-
cych twórców Spółdzielni, był artykuł Ireny HUML,
„Imago Artis - krakowskie zwierciadło sztuki. Spółdziel-

nia Pracy Rękodzieła Artystycznego 1947-1998", [w:] Bi-
żuteria w Polsce. Amulet - Znak - Klejnot. Materiały z IV
Sesji Naukowej zorganizowanej przez Toruński Oddział
Stowarzyszenia Historyków Sztuki oraz Międzynarodowe
Targi Gdańskie S.A. w Gdańsku, Toruń 2003, s. 102-107.