DOI Heft:
Nr. 1/2
DOI Artikel:Biegański, Piotr: Nowoczesne poglądy na konserwację zespołów miejskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.37710#0142
130
P. Biegański
(2)
To rozszerzenie i zdemokratyzowanie koncepcji zabytku i zrozumie-
nie dla atmosfery jego otoczenia stwarza nowe podejście do właściwego
sensu konserwacji i obrony, a co za tym idzie do oceny i restauracji."
Następnie, po rozpatrzeniu ustaw o ochronie zabytków Giovannoni
pisze:
„Analogicznej opiece i nadzorowi podlegają budowle znajdujące się
w sąsiedztwie budynków objętych przepisami ustawy, o ile mają wpływ
na sprawy widoku i perspektywy, to znaczy, mówiąc bardziej oględnie,
o ile wpływają na charakter otoczenia zabytku.
Gdy więc studium bezpośrednie i wszelkiego rodzaju odbudowa za-
bytków wymaga od architekta przygotowania łączącego w sobie wiado-
mości z dziedziny historii i archeologii z wiadomościami z dziedziny tech-
niki i sztuki, to ta nowa koncepcja, którą można nazwać urbanistyczną, wy-
maga ponadto wyczucia charakteru otoczenia zabytku, a co za tym idzie
znajomości tradycji narodowych i miejscowych.
Konserwacja tego. olbrzymiego dziedzictwa i ustawienie go we wła-
ściwym rzędzie wartości stanowi zadanie restauracji. Jest to niewątpliwie
zagadnienie o wadze narodowej, ponieważ dotyczy oblicza naszych miast,
dotykalnej formy naszej ojczyzny, naszej wielkiej tradycji architektonicz-
nej, która nie może być zarzucona nawet przez najbardziej żywe przejawy
architektury nowoczesnej.
Ma to szczególną wartość dziś, kiedy po zniszczeniach spowodowa-
nych wojną trzeba ratować nasze zabytki, gdy wokół nich otwiera się
zupełnie nowa era robót, a wyburzenia dają, nieraz nieoczekiwanie, moż-
ność wydobycia nowych elementów poznania i oceny.
Włoska ustawa opieki nad zabytkami i dziełami sztuki z r. 1909, zmie-
niona w 1912 przez wprowadzenie przepisów dotyczących ogrodów i par-
ków i znowelizowana ostatnio w r. 1939 mówi w art. 21 co następuje:
Ministerstwo Wychowania Narodowego może wydać przepisy dotyczące
odległości, wymiarów i innych form, w celu uniknięcia niebezpieczeństwa
naruszenia nietykalnej całości nieruchomości poddanych przepisom niniej-
szej ustawy, aby uniknąć zepsucia perspektywy lub światła i zmiany
warunków otoczenia i znaczenia.
Wykonanie powyższych uprawnień jest niezależne od stosowania
przepisów budowlanych, ani od wykonania planów regulacyjnych."
Szczególnie interesujące są uwagi, dotyczące rozszerzenia ustaw wło-
skich, jeszcze w okresie przedwojennym'-— w 1939 roku: „Ustawodawca
chciał nietylko zapobiedz temu, by nowe budowle wybijały się ponad za-
bytkowe, lub zamykały im dostęp do światła, bądź perspektywę, lecz także
zatroszczył się o to, aby nie mogły być zakłócone warunki otoczenia i atmo-
sfery, tworzące ramy obiektu i spełniające z nim razem bezpośrednią
funkcję dzieła sztuki. Ustawodawca więc chciał sformułować zasadę wnę-
trza urbanistycznego, przez ustalenie, że każde dzieło, a w szczególności
każdy obiekt architektoniczny jest stworzony dla określonego otoczenia.
P. Biegański
(2)
To rozszerzenie i zdemokratyzowanie koncepcji zabytku i zrozumie-
nie dla atmosfery jego otoczenia stwarza nowe podejście do właściwego
sensu konserwacji i obrony, a co za tym idzie do oceny i restauracji."
Następnie, po rozpatrzeniu ustaw o ochronie zabytków Giovannoni
pisze:
„Analogicznej opiece i nadzorowi podlegają budowle znajdujące się
w sąsiedztwie budynków objętych przepisami ustawy, o ile mają wpływ
na sprawy widoku i perspektywy, to znaczy, mówiąc bardziej oględnie,
o ile wpływają na charakter otoczenia zabytku.
Gdy więc studium bezpośrednie i wszelkiego rodzaju odbudowa za-
bytków wymaga od architekta przygotowania łączącego w sobie wiado-
mości z dziedziny historii i archeologii z wiadomościami z dziedziny tech-
niki i sztuki, to ta nowa koncepcja, którą można nazwać urbanistyczną, wy-
maga ponadto wyczucia charakteru otoczenia zabytku, a co za tym idzie
znajomości tradycji narodowych i miejscowych.
Konserwacja tego. olbrzymiego dziedzictwa i ustawienie go we wła-
ściwym rzędzie wartości stanowi zadanie restauracji. Jest to niewątpliwie
zagadnienie o wadze narodowej, ponieważ dotyczy oblicza naszych miast,
dotykalnej formy naszej ojczyzny, naszej wielkiej tradycji architektonicz-
nej, która nie może być zarzucona nawet przez najbardziej żywe przejawy
architektury nowoczesnej.
Ma to szczególną wartość dziś, kiedy po zniszczeniach spowodowa-
nych wojną trzeba ratować nasze zabytki, gdy wokół nich otwiera się
zupełnie nowa era robót, a wyburzenia dają, nieraz nieoczekiwanie, moż-
ność wydobycia nowych elementów poznania i oceny.
Włoska ustawa opieki nad zabytkami i dziełami sztuki z r. 1909, zmie-
niona w 1912 przez wprowadzenie przepisów dotyczących ogrodów i par-
ków i znowelizowana ostatnio w r. 1939 mówi w art. 21 co następuje:
Ministerstwo Wychowania Narodowego może wydać przepisy dotyczące
odległości, wymiarów i innych form, w celu uniknięcia niebezpieczeństwa
naruszenia nietykalnej całości nieruchomości poddanych przepisom niniej-
szej ustawy, aby uniknąć zepsucia perspektywy lub światła i zmiany
warunków otoczenia i znaczenia.
Wykonanie powyższych uprawnień jest niezależne od stosowania
przepisów budowlanych, ani od wykonania planów regulacyjnych."
Szczególnie interesujące są uwagi, dotyczące rozszerzenia ustaw wło-
skich, jeszcze w okresie przedwojennym'-— w 1939 roku: „Ustawodawca
chciał nietylko zapobiedz temu, by nowe budowle wybijały się ponad za-
bytkowe, lub zamykały im dostęp do światła, bądź perspektywę, lecz także
zatroszczył się o to, aby nie mogły być zakłócone warunki otoczenia i atmo-
sfery, tworzące ramy obiektu i spełniające z nim razem bezpośrednią
funkcję dzieła sztuki. Ustawodawca więc chciał sformułować zasadę wnę-
trza urbanistycznego, przez ustalenie, że każde dzieło, a w szczególności
każdy obiekt architektoniczny jest stworzony dla określonego otoczenia.