Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (9.1947)

Ryc. 154. Komin kolumnowy (Cieszyńskie).
Ryc. 155. Komin arkadowy (Biłgorajskie).

Ogrzewanie izby przy piecach kurnych odbywa się głównie przez
bezpośrednie promieniowanie ognia, częściowo zaś przez konwekcję od
nagrzanego trzonu. Zimą obszerny i stale nagrzany piec służy jako miej-
sce do spania dla starców i dzieci. Również przez promieniowanie odbywa
się ogrzewanie mieszkań za pomocą otwartych kominów, spotykanych
w starszych chałupach Wielkopolski (ryc. 162).
Dużą niewątpliwie zdobyczą było wprowadzenie ogrzewacza do ze-
społu urządzeń ogniowych. Murowany z cegły surówki lub palonej składa
się on z szeregu połączonych ze sobą kanałów, posiadających z jednej stro-
ny powiązanie z paleniskiem, z drugiej zaś ujście do komina. Spaliny,
przechodząc przez kanały, rozgrzewają ich ścianki, które skolei oddają
ciepło nazewnątrz. Za pomocą odpowiednich zasuw, t. zw. szybrów, można
ogrzewacz włączać lub wyłączać, co daje możność gotowania np. latem,
bez obawy nagrzewania izby. Istnieją liczne odmiany ogrzewaczy (ryc.
151—157 i 1.60, 162, 163). Do najbardziej interesujących typów należą
ogrzewacze kurpiowskie, ogrzewające parę naraz pomieszczeń (ryc. 168).
Ewolucja komina znajduje również swą ilustrację w rozlicznych ty-
pach, charakterystycznych dla pewnych regionów. Chałupy o piecach kur-
nych lub okapowych wyprowadzają dym przez otwarty pułap sieni na pod-
dasze (ryc. 149 i 150). Nad górnym Bugiem, podobnie jak na Wołyniu, Podo-