DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0039
Fueruntetiam in Frifijs,non procul ab oftiisRheni.vbi Oceanuseum abforbet.HerculisLimitanei columnae, qua*
Tacitus magna celebritate commemorat.quarum reliquix in trattu Tenterorum, hoc eft, in Drenta adhuc vifuntur,
vico Roeldcn,haud procul a Coeuordia oppido,no fine fpettantium admiratione.funt enim finguli lapides(quorurri
non paruus aceruus eft)rantx magnitudinis,vt nullos currus nullas naues admittcre poflc videan tur.nequc ibi fodinC,
lapidumfunt,vt,locopaludofo,quarcfufpicioeft,cosillucadxmonibuS,quiHerculis nomineilliccolebantur, aduc-
ftosfuifle Stabantenim fuper columnas arx(Saxa vocantItali,vt quidam inquit poeta) quas ad arasincolx viuosim-
molabant.maximt que aduenas.quos prius.quam ma£rarent,cogebant tranfire anguftum foramen,quod fub aris erat,
tranfcuntemq; ftercoribusinfeaabaturacpetebant:Quod&hodiefaciunt,prxfertim,fi Brabantu nadi fuerint,vnde
fxpecxdes oriuntur.Foramenipfum,obignominiam ^f.^U^rl&IJut/hoceft, Dxmoniscunusappellatur. Vcrum
hancimmolationem D. Bonifacius,primushorumlocorum£uangelifta fuftulir. Huius videndi monimcnri caufa,
Drufus Germanicus.fama excitus,aufpicijs Augufti.primus Romanorum.feptcntrionalcm Oceanum nauigauit,tefte
Plinio lib.4 Sed,vt refert Tacitus>obftitit Occanus,in fe fimul,& in Hcrculcro inquiri,fanttiusque & rcuerctius vifum,
dc a&is deorum credercquam fcire. Commentaria Althameri malehuncTaciti locum explicant, de his columnis,
quas in Gadibus ille habet. Atque haec quidem de Hcrculeis columnis ha&enus.
Ad Gaditanam infulam redimus,cuius eam partem hic accuratius exhibemus,quae a Sacello S.Sebaftiani Promon-
torium S.Sebaftiani nuncupatur, vulgo, Punta di S. Sebaftiano, Et, Fin del mundo, co, quod ifthinc in Indiam vfquc,
mare fit perpctuum ,& nulla amplius tcrra appareat. Vehementior maris xftusqui in extremum hoc promontorium
magnoimpetuimpingir, longotcmporisrradtu, magnam infulaepartemerofir,& in vaftamarisaltitudine,cautes&
fcopulos multos reliquir,vndc nautis cx Orientcper Herculeum fretum tendentibus, frequentcr nonleuepericulum
imminer.
PctrusMedina, quem Dominus AbrahamusOrteliusin defcriptioneRegniValentix.PetramMethinenfemvo-
cat,opere,quototam Hifpaniam, etiamhancGaditanam infulamdefcribit, Fretum, inquit, Herculis.quod vulgusE-
ftrecho de Gibraltar nuncupat.Iatum cft quafi quatuor miliaria, Europam & A fricam diuidir,habcs in Europa Calpe,
in Africa Abyla.prxcelfos&celebrcsfamamontcs.Interquosmarecoarctatur &,quodparuaintercosfirdiftanria,
Stridu.velanguftia.vulgoEftrechodeGibraltarvocatur.Duo himontcs,nuncColumnx Herculisdicunrur,E6,qu6d
fcriptores referanr,Herculem,cum ex Africa in Europam transfretauet.terram ad Gades quc nunc Infula.tunc autem
cum reliqua Hifpania conrinens erar,primum calcafle,luftratisquc marislittoribus his montibusduas magnas colfi-
nas impofuifle,& ab co tempore hiftoricos omngs columnarum Herculis meminifle Ali j autcm tradunt, cas colum-
nasnon fuiffe marmoreas,qualesnuncponuntur,fed Hemilem magnum lapidum aceruu in maricoaceruaflc,cumq;
tam firmumreddidiflc.quamnuncij montes fpe&antur.CarolusquinrushasHerculiscoIumnasiure optimo, fym-
boli locovfurpauit,quum Vittorix & potentix fux ornamenta longe vltra hocfrctum diuerfis mundi parnbusnota
fuerinr.quibus a Deo tanquam inui&us Hcrcules datus.iuftitiam belli.pacisque tempore adminiftrauit. Optimoigi-
turiure fcribitur.PLVS VLTR A. Jlodtmitttbrr£t nf ;r.
Qnibus tamcn hoc addendum putaui,recenfere in publicx gratulationis SerenirTPrincipi Ernefto,&c. Antvrerpix
fa£ta defcriprionc Hifpanos in columna quadam Herculem populo fpectandum propofuifle.monochromatecoloris
xnci depictum &geminasbrachijs humensque coiumnasmagnoconatu alpoitantem, ipfiusque pedibus hocdifti-
chon apte fubnexum:
Amphitrpnudetermagno cedePHILIPPO.
Tu veterijlle nouo defixit in otbe colutnnat.
13. Muri notabilespartes fuperfunt,qui Gadium vrbcm a tota Infula feclufit,& veluti vallum acpropugnaculum 4c-
fendit,iuxtacapellaS.Marix Hicautem murus,ex magni Theatri hoclociolim conftiruri.ruinisxdificatuseft Inquo
quidem ThcatrocandidamarmoreaCupidinis ftatua mircartificiofa,inuenta, & ante Prxtoriam domum vrbis Ga-
diranxconftituta eft TruncusfimilitcrHerculis,etiam excandidomarmote,magnitudinegiganteain anguloEccle.
fixla Mifcricordiacollocata.
17. Ruinx hic antiquarum Gadium apparent,vrbis quondam magnificx.quem Strabo & veteres fcriptorcs ad Occi-
duasInfulxpartesconftituerunt,cuiusfundamentamaxima,ciftetn?,cell^concameratx, & faxaingentiamarinistc*
guntur flu&ibus.ita quodpifcatotum retia hkinuo!uantur,& rumpantur fapius.vtinprimovrbiumTheatrOjinGa»
dium dcfcriptionc explicauimus Certe magnam quondam vrbem fu!fle,& ex ruderibus ipfis,& ex vriranorum relati-
one qui dexreisportis & murorum rcliquijs, quas fubaquis frequenter inueftigarunr, mira referunt,&ex Scrabonis
commemorationeapparer.Qui refetteam vrbem ira creuiflc quod poftRomanam,c$teras mundi vrbcs anteibar.Et,
cum illi ager nullus eflet.omnes illius vrbis incole_ ad nauigationem fe contulerunr in alportandisRomam rcbus mcr-
catoriis,maximequeeis;quxabHifpaniaexporrabantur.Adiecireriam Straboadillius amplificarionem, quod, cum
cenfus femel exigeretur ex ea reperti fintin ea militatisordinis ^quites aurati viri quingenti.quod nufquam in aiiqua
ciuitatum Iralix compertum,quam in Patauio vrb,e.
18. Nouumpifcationisgenusappiftumhiccernitur.quod Gaditanoruminduftriaitainftituit.MagnammarispartS,
fuper i mpofitis faxis ac fcopulis.quafi obfepiunt& mut o claudunt.quo dum pifces magna frequenter copia fe rccipiut
(recenti quippeargilla & lutodeleaantur)decrefccntemari,recedcrenequcunt:Etfic,quod dclecLibile vifu, varijgc-
nerispitces,finehamo&reti,manibuscapiuntur.
22. Hic elegans & venufta Hoffhaglij Miniatotis prxftanriflimi manus mercandi modum exprefllr.quo Hifpani cum
Hollandix nautisin GaditanaInfulahxrentibus vtuntur.qui vt Hifpanicam noncallcnt linguam,itancchi Hollandi-
cam. E t tamen merccs fuas.quibus dele&antur Hilpani.nullo accedente interprcte,ipfisdiuendunt, clatis digitis mcr-
cium fuarum preciumindicantes.tot enim eriguntdigitos,quod realibus merccm fuamxftimant.
24.. Quando Triremibus.qux quotannisin lndiam,vel ad qualefcunque Regis vfus adornantur remigcs defunt, arte
& eleganti dexteritatc hoc hominum gcnns conquiritur.abiettx fordis,vilisqueconditionis,vagabundi ac validi,qui
vltronixfed tamen annux feruituti fcipfos macipant Proditinpublicumdeputatusad hoc.qucm vocant Alquafilde
Cortcineredto tentorio.ad menfam raperodccentcr ftratam refidet.Inqu^tria^quibusincfcatur & facilccapirur hoc
hominum genus.adornata funt fercula,aurea & argentca pecunia.alea & luforix chartx. Fortunx & libertatis premiH
proponitur.quatuorducati.vel eorum valorIulij.fiuc Rcales quadraginta quatuor. Acccdunrbini & bini, chartas vcl
aUas:proutplacucrit,& inter eos conuentum fuerit,eligunt,aflidentc fupradiclro Alquafillo ludunt,vicl:orpr?fenti pe-
cu n i a & li bertatc donatur, vi£tus,ftatim ad triremes &annuam feruitutem abducitur.Ita Remiges cum lufu acquirun*
tur&gaudio.
Tacitus magna celebritate commemorat.quarum reliquix in trattu Tenterorum, hoc eft, in Drenta adhuc vifuntur,
vico Roeldcn,haud procul a Coeuordia oppido,no fine fpettantium admiratione.funt enim finguli lapides(quorurri
non paruus aceruus eft)rantx magnitudinis,vt nullos currus nullas naues admittcre poflc videan tur.nequc ibi fodinC,
lapidumfunt,vt,locopaludofo,quarcfufpicioeft,cosillucadxmonibuS,quiHerculis nomineilliccolebantur, aduc-
ftosfuifle Stabantenim fuper columnas arx(Saxa vocantItali,vt quidam inquit poeta) quas ad arasincolx viuosim-
molabant.maximt que aduenas.quos prius.quam ma£rarent,cogebant tranfire anguftum foramen,quod fub aris erat,
tranfcuntemq; ftercoribusinfeaabaturacpetebant:Quod&hodiefaciunt,prxfertim,fi Brabantu nadi fuerint,vnde
fxpecxdes oriuntur.Foramenipfum,obignominiam ^f.^U^rl&IJut/hoceft, Dxmoniscunusappellatur. Vcrum
hancimmolationem D. Bonifacius,primushorumlocorum£uangelifta fuftulir. Huius videndi monimcnri caufa,
Drufus Germanicus.fama excitus,aufpicijs Augufti.primus Romanorum.feptcntrionalcm Oceanum nauigauit,tefte
Plinio lib.4 Sed,vt refert Tacitus>obftitit Occanus,in fe fimul,& in Hcrculcro inquiri,fanttiusque & rcuerctius vifum,
dc a&is deorum credercquam fcire. Commentaria Althameri malehuncTaciti locum explicant, de his columnis,
quas in Gadibus ille habet. Atque haec quidem de Hcrculeis columnis ha&enus.
Ad Gaditanam infulam redimus,cuius eam partem hic accuratius exhibemus,quae a Sacello S.Sebaftiani Promon-
torium S.Sebaftiani nuncupatur, vulgo, Punta di S. Sebaftiano, Et, Fin del mundo, co, quod ifthinc in Indiam vfquc,
mare fit perpctuum ,& nulla amplius tcrra appareat. Vehementior maris xftusqui in extremum hoc promontorium
magnoimpetuimpingir, longotcmporisrradtu, magnam infulaepartemerofir,& in vaftamarisaltitudine,cautes&
fcopulos multos reliquir,vndc nautis cx Orientcper Herculeum fretum tendentibus, frequentcr nonleuepericulum
imminer.
PctrusMedina, quem Dominus AbrahamusOrteliusin defcriptioneRegniValentix.PetramMethinenfemvo-
cat,opere,quototam Hifpaniam, etiamhancGaditanam infulamdefcribit, Fretum, inquit, Herculis.quod vulgusE-
ftrecho de Gibraltar nuncupat.Iatum cft quafi quatuor miliaria, Europam & A fricam diuidir,habcs in Europa Calpe,
in Africa Abyla.prxcelfos&celebrcsfamamontcs.Interquosmarecoarctatur &,quodparuaintercosfirdiftanria,
Stridu.velanguftia.vulgoEftrechodeGibraltarvocatur.Duo himontcs,nuncColumnx Herculisdicunrur,E6,qu6d
fcriptores referanr,Herculem,cum ex Africa in Europam transfretauet.terram ad Gades quc nunc Infula.tunc autem
cum reliqua Hifpania conrinens erar,primum calcafle,luftratisquc marislittoribus his montibusduas magnas colfi-
nas impofuifle,& ab co tempore hiftoricos omngs columnarum Herculis meminifle Ali j autcm tradunt, cas colum-
nasnon fuiffe marmoreas,qualesnuncponuntur,fed Hemilem magnum lapidum aceruu in maricoaceruaflc,cumq;
tam firmumreddidiflc.quamnuncij montes fpe&antur.CarolusquinrushasHerculiscoIumnasiure optimo, fym-
boli locovfurpauit,quum Vittorix & potentix fux ornamenta longe vltra hocfrctum diuerfis mundi parnbusnota
fuerinr.quibus a Deo tanquam inui&us Hcrcules datus.iuftitiam belli.pacisque tempore adminiftrauit. Optimoigi-
turiure fcribitur.PLVS VLTR A. Jlodtmitttbrr£t nf ;r.
Qnibus tamcn hoc addendum putaui,recenfere in publicx gratulationis SerenirTPrincipi Ernefto,&c. Antvrerpix
fa£ta defcriprionc Hifpanos in columna quadam Herculem populo fpectandum propofuifle.monochromatecoloris
xnci depictum &geminasbrachijs humensque coiumnasmagnoconatu alpoitantem, ipfiusque pedibus hocdifti-
chon apte fubnexum:
Amphitrpnudetermagno cedePHILIPPO.
Tu veterijlle nouo defixit in otbe colutnnat.
13. Muri notabilespartes fuperfunt,qui Gadium vrbcm a tota Infula feclufit,& veluti vallum acpropugnaculum 4c-
fendit,iuxtacapellaS.Marix Hicautem murus,ex magni Theatri hoclociolim conftiruri.ruinisxdificatuseft Inquo
quidem ThcatrocandidamarmoreaCupidinis ftatua mircartificiofa,inuenta, & ante Prxtoriam domum vrbis Ga-
diranxconftituta eft TruncusfimilitcrHerculis,etiam excandidomarmote,magnitudinegiganteain anguloEccle.
fixla Mifcricordiacollocata.
17. Ruinx hic antiquarum Gadium apparent,vrbis quondam magnificx.quem Strabo & veteres fcriptorcs ad Occi-
duasInfulxpartesconftituerunt,cuiusfundamentamaxima,ciftetn?,cell^concameratx, & faxaingentiamarinistc*
guntur flu&ibus.ita quodpifcatotum retia hkinuo!uantur,& rumpantur fapius.vtinprimovrbiumTheatrOjinGa»
dium dcfcriptionc explicauimus Certe magnam quondam vrbem fu!fle,& ex ruderibus ipfis,& ex vriranorum relati-
one qui dexreisportis & murorum rcliquijs, quas fubaquis frequenter inueftigarunr, mira referunt,&ex Scrabonis
commemorationeapparer.Qui refetteam vrbem ira creuiflc quod poftRomanam,c$teras mundi vrbcs anteibar.Et,
cum illi ager nullus eflet.omnes illius vrbis incole_ ad nauigationem fe contulerunr in alportandisRomam rcbus mcr-
catoriis,maximequeeis;quxabHifpaniaexporrabantur.Adiecireriam Straboadillius amplificarionem, quod, cum
cenfus femel exigeretur ex ea reperti fintin ea militatisordinis ^quites aurati viri quingenti.quod nufquam in aiiqua
ciuitatum Iralix compertum,quam in Patauio vrb,e.
18. Nouumpifcationisgenusappiftumhiccernitur.quod Gaditanoruminduftriaitainftituit.MagnammarispartS,
fuper i mpofitis faxis ac fcopulis.quafi obfepiunt& mut o claudunt.quo dum pifces magna frequenter copia fe rccipiut
(recenti quippeargilla & lutodeleaantur)decrefccntemari,recedcrenequcunt:Etfic,quod dclecLibile vifu, varijgc-
nerispitces,finehamo&reti,manibuscapiuntur.
22. Hic elegans & venufta Hoffhaglij Miniatotis prxftanriflimi manus mercandi modum exprefllr.quo Hifpani cum
Hollandix nautisin GaditanaInfulahxrentibus vtuntur.qui vt Hifpanicam noncallcnt linguam,itancchi Hollandi-
cam. E t tamen merccs fuas.quibus dele&antur Hilpani.nullo accedente interprcte,ipfisdiuendunt, clatis digitis mcr-
cium fuarum preciumindicantes.tot enim eriguntdigitos,quod realibus merccm fuamxftimant.
24.. Quando Triremibus.qux quotannisin lndiam,vel ad qualefcunque Regis vfus adornantur remigcs defunt, arte
& eleganti dexteritatc hoc hominum gcnns conquiritur.abiettx fordis,vilisqueconditionis,vagabundi ac validi,qui
vltronixfed tamen annux feruituti fcipfos macipant Proditinpublicumdeputatusad hoc.qucm vocant Alquafilde
Cortcineredto tentorio.ad menfam raperodccentcr ftratam refidet.Inqu^tria^quibusincfcatur & facilccapirur hoc
hominum genus.adornata funt fercula,aurea & argentca pecunia.alea & luforix chartx. Fortunx & libertatis premiH
proponitur.quatuorducati.vel eorum valorIulij.fiuc Rcales quadraginta quatuor. Acccdunrbini & bini, chartas vcl
aUas:proutplacucrit,& inter eos conuentum fuerit,eligunt,aflidentc fupradiclro Alquafillo ludunt,vicl:orpr?fenti pe-
cu n i a & li bertatc donatur, vi£tus,ftatim ad triremes &annuam feruitutem abducitur.Ita Remiges cum lufu acquirun*
tur&gaudio.