Braun, Georg [Editor]; Hogenberg, Franz [Editor]: Civitates orbis terrarvm (5): Vrbivm Praecipvarvm Mundi Theatrvm Qvintvm: [Coloni[a]e Agrippin[a]e. 20. die Septemb. Anno M.DC.XVII.] ([Coloniae Agrippinae], [1599?]) [VD16 B 7183] [VD17 12:656254M]

Q V I N.T I

t h e A t r

i» Cademia Andegauenfis

18 Academia Pictauienfil

49 AcademiaPragenfis
1(5 S.Adrianimohs&crypta -

Aetana,quandoqueidemquod Catarm
lbid.Aetans.mons ignium eructatione, Catanenfibus ffC-
quentermoleftus . .

]bi. S.Agata tutelaris diua Catanen.
io Alcantara . , ,,

j Alfonfus primusCatholicus, HifpahiaiRex,Hifpario*i

a Saracenorum tyrannide eripuit
14 Albige,c'rifterna Granatenfis
ij AlhambraarxGratenfis.
14 Alhambrslatusoriehtale .
t) AIuefinaGrariatcnfis vrbisregio ...
5> A mantium fe mutuo memorabilc cxemplum
j8 Ameras,arx

Ibi. Ameras,palatij Auftrismagnificentia > .s

tz AndalufiaHifpanis prouincia vnde nomen habcaS
xo Andegauum .

io AndegauenfisEcclefis magnaau&oritas
<s*7 S. Andresinfula
2.0 Angicrs

I ( Anglis.qui fint Paremptitij

J4 Anglivndefintorti

I Ang!i,vt lucios pifces diuendant

i Anglorum habitus , ,

ij AntiqueruIa,regiovrbisGranatchlis

if Antpriiniregium

%~j AntWeipla

ibi. Antvvcrpia Ecclefia fafta Cathedralil
ibi. Antvverpiam eiTeatuaticum Csfaris
ibi. Autvverpis primus fundator.quisfuerit
ibi. AntvverpiaMarchionatusImperij
ibi. ANT V VERPIA M, nobiliflimam Brabantis vr-
bembreui narratiorie defcribi nbn pofle, auguftiflimi em-
porij eximia & rara rhagnificentia declarat, Et Rember-
tus Dodon eus medicus pf sftantiflimus, prsfaf iori e ad am-
pliflimum eius vrbis SenatUm, quarri Herbario fuo prs-
mifitjteftatur quidem.Et tameri tale eiufdem vrbis dogiu
anobis minimetacendum cxprimit.Siueenim antiquitas
yrbis,aut limitis eius,fiue fitus, fiue maiimacomrhdditas,
fiue elcgantia, fiuealia eiufcemodi haud pauca expendan-
tur,vel etiamPrincipes,quihuicdominatui funtpropona-
tur , nuiquani nbn ampliflima Jocupletiflimaque ad di-
ceridum & fcribendum fefe offertmateria. Antiquitatee-
riim in primis haec vrbsnulli cedit, fi liriies eius conlidere-
tur.Efi autcm hicappellatbrum olim ambiuarirarum,quo-
•rum lulius Csfar in commentarijs fuisde bello Gallico
nieminit.Si etenim huius vcrba diligehter expendanrur,
noh alijpoterunt efleambiuarits,quarh _cfut liihiterh Ant-
vverpienfcrh incdlurit. Inhoc ambiuaritarum latepateri-
teterritorioso]inisdiricatum exrat opidum.quod abipfa
ditione nomen accepit, & modb retinct, AiirWcrprBdi-
&um. Q2° autem temporc sdificatum iftud fuerit, Ucet
hiftqris aperte non referant.peruetuftumtamen &ipfum
eflejians conftat . Fuit enim circa annum Domini ijf$7.a
Nortmannis occupatum , direptum, & igne deuaftatum,
&anteillum annummultoante hauddubio conftructum
achabitatu. Fceliciflimis autem aufpicijs,hoc opidum con-
ftrui ac habitari coeptum eft,id quod fepius au£ta, ampli-
,ficata,nunc amp!iflima,& celeberrirria vrbs manifefteo-
ftebdit.lnitioquidemexiguum fuifleoppidum,non modo
portaited& vetercs aliquot reftantes muri pleniflimcdo-
cent . Accfepit vero deinde iftud haud exigua incremcn-
,ta,& non femel quidemj fed fspius accefliqnibusnouis in-
figniter creuit, &amplificatum eft. Prioris iricrementi,te-
-Iksfunt visacvici publici.a mceniBusnbmen retinentes,
tum.&-pbrts qusdam non ita dudiirri dituts . Et,tam-
etfi, cuih iltis terminis. ac muris coritinefetur j non exigua
jforet ciuitas, accedente tamen populi multitudinej & ci-
iiiiim numero multipliciter adaudto, citb etiarn in maio-
rem ciuitaterii creuitj amplitudinem,magnitudihemque
confequuta,quam vifa eft habere anno i f ^ i.cum a Marti-

VRBIVM

i i b e x.

nbRo{remio,a1ijfque coniuratis,aliquot diebus bbfide-
retur . Aquq rurflis tempore,non iolum compl^^us
yicis, & magnificis sdificijs exornata eft, fed haud me^»
pcre auduariuma fepteRtriqnis ,parte , mcenibus lateex-
jtenfis, accepit: veluti & \ pauciflimis annis ad meridierri
huicquoque ampliflima acccflio fac^aeft, occafionevide-
ficetcaftri,a.Duce Albanp eredi,qus nuricex partediru»
tum ad vrbis amplificationem , & murorum extenfio-
riem, oportuniflimam bccafionem prsbuit.Si,ver6 & da
fitu huius vrbis qusdam adducenda: notiflimus quiderri
hiceft,& quidcm nbn admaris Jittus politus, fedaddex-
tram Scaldis ripam'xyij. aut xviij (plus minus) horarum1,
fi pedibus nietiri licerer,itihere ab GcCano diftans-Ioco
himirum periculis & tenjpeftatibus minusexpofito,&ab
cxorbitantis maris fluftibus & inundatioriibusiatis tuto,
necitatameri Ionge amariquih commode.altifiimbaftu',
quo Scaldis oceani vndis,ac venilijs obluftaris attollitur',
retrorfumquc fluit, magns,ac onerarisnauesin portuni
appellere queant.Qnem adeo habetoportunum, vtqusuis
bnera,ac merces,facile,& haud magho negocio, eximan-
tur.Facit ver6& ad huius vrbis celebritatem nonparum,
quod in huius portum,ex omni orbis terrarum parte,b-
mnisgeneris mercesaduehantur,fic,vt tametfiin "extremis
GallisBelgicsfinibus Antvverpia fit fita.in medio tameri
orbis poiita, ac vniuerfi Orbis forum efle videatur^f vere
'meritoqrie ad hanc applicari debeat, quod de Morinijs
haud inelegahs ridftrl teiriporis Poeta his vcrbis fcripturii
reliquit.

Extremifateorfunt Morini,teme»

Simercesvideiufipopulosjiopes,

Concurfusifo rptefque m mediofitum

farbe,dtbureferesforiim, , .; ... .'
, De elegantiavero tants vrbis,vicoruTi & viatum fpleri-
dore vel nitorc, sdificiorum magnificsrtia , commodi-
iate.ornatu, Suburborum laxitate, hbrtorumamccnitate1,
atque iri his nafcfentium herbarum & florum varietate^
hon pauca etiarii fcribenda occurrcrent.nili de histacen-
duin,quam fcribendum potius videretur : adeo enimo-
mnium oculis expofita h\c funt,vtpluribus verbis celebra-
rinonreferat.
£j Anxa
6f Aquapenderis
$2, Aquilsburgum,arx

18 Aquitaniafuperior&inferibr

<s"J Aquula • t

19 Araris Gal!isflurricn,vnde Sagona dicatur
9 Archiddria . ,

ir Ardales Bsticsprouincis in Hilpariiabpidum

7 AriusMontanus

Z7 Atuaticum.efle Antvverpiam

jtS* Aurivensquo nampaQoin Hiipaniafintinuentat

fi Aiigufta Drufi

ji Augufta 1 iBerid

B

4f "TT^ Ardsin principcsfuos Pomcrariosconftantia
44 JL)BARD VICVM, infignisolimciuitas,quam
ea,qus prsclaram vrbem commendare folent,fatofoeli-
ci, celebrioribus fuis ciuitatibus Saxoni3 annumerare 10-
lebatjdiftat Luneburgo dimidio, Bergendorpio quatuor,
V.Vicena duobus cum dimidio,Hamburgo fcx , Lubeca
miliaribusdecem a Bardis.quos poetae vocarunt,ibidem
olimhabitantibus adpellationem eflefortitam, opinioeft.
Crantziusinfua Saxonia lib. 7.cap. 2.a!iam etiam nomi-
nis rationem commemorat,& fimul opidi fatum,euerfi-
oriemquedefcribit.QuodpauIo aitius ex eodem repcterc
Jibet, dum Fridericus imperator in Afis expeditionem
iret, cceperunt in Saxonia fieri commotiones non parus.
Nain ctirii AdolphuscomesHolfatisImperatorem inlon-
ginquam peregrinationem fequerctur , Hirtvvicus Bre-
mcnfis archiepiicopus , iam fvt diximus) iu contemptu
fuorum agens, Henrico Leoni reddidit comitatumStra-
denfem, vt Thietmarfos ,qui le iam Danis coniunxeranr,
aliquando eius confilio, & auxilio ad ecclefix iura rcuo>

* caret.