DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0067
TOLETVM^
O L E T V M, primafiamHifpaniae Vrbem, quae quafi centrQ praftantifllmi iftiuS Regru
conftituit.primociuitatum Theatroexhibuimus. Nurtc, praeter magis luculentam rantae
Regiaeiconen^EcclefiamipfamMctropolitanam.&Regiumcaftrum accuratiils expref-
fimus. PrimafaneHifpaniaeciuirashaec femper fuir.quaeChrifti Euangelium fufcepit ab
Eugeniomartyre.ipfiusD.Dionyfij Areopagitae Gallorumprimi Apoftolifotio.-Hifpa-
nia tunc Romanis parertte ;fed non ita diu poft, fub annum videlicet Chrifti 400. inter
VVandalos, AIanos,Sueuos,& Gothos diuifa;Gothis regiam fuam fedem in hac ciuitate
Toletana ponentibus.Chriftoque paulatim nomert fuum dantibus,& Catholicam fidem
ftrentiedefendcnribus,donectandem poft trecentos plus minusannos, Saraceni totam
Bilpaniam.cxceptis ioiis Cantabris & Afturibus gentibus omni tempore fortiffimis.occuparunt; CUtti religionis
noftrae inreritununquam fatis deplorando,quorum tyrannis,iam indeab artno Chrifti 700.ad patrum vfqueno-
ItrorummemoriampafneinaliquotHifpaniaelocisperdurauit; Toletana ramen ciuitate nobiliftima iampoft
annumChriftiiooo.per AlphonfumSexrumRegem emanibusiftorum fortitererepta.Baetica certe.quae &Gra-
nata nuncvocatur,Ferdinartdi fexti, PhilippiRegis Hifpaniarum potentifllmi, Proaui, armisartteannosnonita
mnltosaSaracenisdemumreceptafuir. Et eftciuitashaecdiuifainregionesrres& vigind,quasnobilitat&iliu-
ftrat amplifsimum & pulcherrimum templum,quod omnium iudicio facras omnes«des& forma conrpicua, &
magnificis aedificjjs/acerdotumqueminifterijs&ditiftlmisornamentisantecedit.In quotemploferteftraefpecu-
lares complures &imagines pulcherrimae varijscoloribus admirabiles & antiquas hiftorias referentes confpici-
untur: vbi perlucida fpeculafepringentanumerantur. Eftpraeterearemplum no folummagnum.pulchru.fplen-
didu.lederiamopulenrum.Incuiusfacellis.quaecapellsevocatur.&funrnumeroplures, altaria funtorrtatiftima.
Eftopcra:piecium &resadmirabilis,videre fingulisdiebus,&prgcipuefeftishuiusEcclefia',facerdotesfupplicart*
tes,nuncaureis, nuncargenteis.modofericis, aliquando purpureis,&nonnunquam gemmatisornamentis &
preciofiflimisinduros,remdiuinamcelebrantes.&horascanonicascortcinentes Huius Ecclefiae AntiftesinHi-
fpania feaindus eft a R ege,non dignitare folum
cuiusImpericprxteraliosminorespopulos,oppidanobiliftimaacmemorabilia feptcndecim gubcrnantur,etf
quibusmagnus EcclefiaeToletanajreditusexigitur.Cuiusfummam referunt,annueadducentorum milliumdu-
catorum. iuntin hocfan&i(fimotemploportaenumerofcx,tresad Occidentem,duae ad Meridiem, & vna ad Se-
ptentrionem,quaefuntomnesgrandes&pulchr3elaminisaereisadornarae,multis4ueSanclorum fimulachris&i-
maginibus & anriquis hiftorijsco-ifpicuae. Sunt & pulpira duopulcherrima atq; ditiflima. Eft & altare, in quo D*
Jllephonfus celebrauir.acceptisornamemis ad facrificandum neceflarijsa virgine Dei gertitrice. Sed quid prste-
rea dit am de facrario,& de magnis diuitijs &Sari£torumreliquijs,quaein eo funt admirabiles ?quid de facellis &
altaribus huius templi,quae Capellae vocantur,adornatiflimis>de ea prarfertim,quam Cabildum vocari t,aureo re-
fto^&onmiumPontificum^quihadenushuiusEcclefisfueruntjimaginibusornatiflima? Diftribuunrurin hac
Ecdefia rnultae pauperibus Eleemofynae fingulisdiebus, &o&o mirta:cofti panis hominibus ptobis& inopia la-
borantibus,qui mendicareerubefcnnr. Antiftespraetereatriginta pauperibusquotidielargiruralimenta,quima-
gnas etiam confert eleemofynas viduatispauperibus,& orphanis virginibus maritandis.cxteris4ue multis homi-
nibus necefsitate coa&is.Toletanr Ecclefifc antiquitatem,(inquir Vafaeus in Chronicis Hifpanicis Tomo 1. c.20.)
maieftarem,opulentiam jelegantiam.fi dicere velim.nefcio hercle,an fatis pro dignitate pofsim.Illud irl prefentia
fatisfit dixifle,ArchiepifcopumToletanum in Hi(pania,poft Regem, acRegiam prolem riuliiefle.nequedigni-
tatcnequefortunaearnplitudine fecundum.Haecquidem Vafasus.Cxterum quiapkriqueToletartae Ecclefiaj pri-
rtiatumindubium vocant,Braccarettfem hoccafudefendentes.quodidem Vafausdehac controUerfiaaiibi fcri-
bir,uaucisfubiungam.Deprimatu,inqUit,Hifpartiae,penesquem fuerit,certodeprehendiVixpoteft.Namincon-
ciliisprimum Archifpifcopi,deindeEpifcopi,fecundUm ordinationis fuaetempusfcdebant, quodpatettum cx i-
pfisconciliorum fubfcript onibusjtumexprimiconcilij Braccarenfisca 24.Sf dquantumexHifpanorUmanhali-
buscoiligipofcft,primatusHiipaniaprimiim,in Hifpalenfi fuit Ecclefia, deindel oletana vfqueadexcidium il-
ludHifpanixfuneftum.Poftea vero.quumTolctumadhucefletinBarbarorum potcftarejBraccarenfisArchiepi-
fcopusea dignitatefunftuseft,vt exijsconftafe pbteft.quaeexEcclefiaeBraccarchfis archiuis diximus,du deBrac-
Carenfi prx(u!eloqueremuf.Dcnique,reftitutoChriftianis Toleto, dum Braccarenfis acquifiram femel dignita-
tem fibi vendicar, Toletanus amiflam poftliminij itirerepetit,contentiointer eos ortaeft, VtexprimolibroDe-
Cf etalium apparet,& adhuc fub Iudice lis eft.
Habuit i n terim fedes haec ToIetana,viros multos excellentifilmosTcriptis, & vitse fan&itate clafos.- in ter quos
lllephonfus, qui EugeniofuccefsifleperhibetUr;Iulianipraeftantifsimiviri duo, qucrualterintermultaheroica
opeta,treslibrosPrognofticon,fiuedefuturOfaeculoedidir,a Boetio EpoheBordahufano,ProfeflbreRegioin A-
cademiaDuacena.exvetuftifsimismemhranisinMarchianenfibibliothecafepertis, inlucemprolati. Quiqui-
dem IulianusPrxceproremfuumlaudatteftiohofum Prognofticon libro quendam Eugenium,quemnuncfa-
crum,nuncegregium nominat,& eiufdem Toletartae fedis Antiftitem appellat. Alter Vero lulianusPomerius co-
tra ludjeoslibtoseleganresadpofteritatem tranfmifit.Ihfinelib J.AnnoChr 686 feVixifle rtotar,hoceft,Aera,vt
ipleex Hifpanorumconfuerudineloquitur^z^.HisDamianusaGoesinfuaHifpaniajS. lllephonfumadiungir,
cuiuspriusmeminimus.Er quia rampraeftantesviriToietariaeEcclefix femperpraefuerunt Antiftites,hinc, quali-
bufcunquecaufis&controuerfijsin totaHifpania exortis, deliberarioneS&confultationcs, vtplurimum.ad An~
tiftitemToletanum delatae.Prster etiamhos,dequibushicmeritiofitvifos-fama& ernditionis gloria celeberri-
roos accedit AloifiaSygxaVirgoToleranajqu«(vrrefert lo.VafaeusinHifp.ChrOn.)qUinquelinguarum adebpe-
rita fuir. vr non immerit b Paulus III. Pont. Max. litefas illius ad fe fcriptasLatine, Graece, Hebraice,Syriace arque
Arabice,laudibusparitcr acfauftis cpmprccationib. fitprofccutus,admiratustammultiplicemingenij fruftum,
&do-
O L E T V M, primafiamHifpaniae Vrbem, quae quafi centrQ praftantifllmi iftiuS Regru
conftituit.primociuitatum Theatroexhibuimus. Nurtc, praeter magis luculentam rantae
Regiaeiconen^EcclefiamipfamMctropolitanam.&Regiumcaftrum accuratiils expref-
fimus. PrimafaneHifpaniaeciuirashaec femper fuir.quaeChrifti Euangelium fufcepit ab
Eugeniomartyre.ipfiusD.Dionyfij Areopagitae Gallorumprimi Apoftolifotio.-Hifpa-
nia tunc Romanis parertte ;fed non ita diu poft, fub annum videlicet Chrifti 400. inter
VVandalos, AIanos,Sueuos,& Gothos diuifa;Gothis regiam fuam fedem in hac ciuitate
Toletana ponentibus.Chriftoque paulatim nomert fuum dantibus,& Catholicam fidem
ftrentiedefendcnribus,donectandem poft trecentos plus minusannos, Saraceni totam
Bilpaniam.cxceptis ioiis Cantabris & Afturibus gentibus omni tempore fortiffimis.occuparunt; CUtti religionis
noftrae inreritununquam fatis deplorando,quorum tyrannis,iam indeab artno Chrifti 700.ad patrum vfqueno-
ItrorummemoriampafneinaliquotHifpaniaelocisperdurauit; Toletana ramen ciuitate nobiliftima iampoft
annumChriftiiooo.per AlphonfumSexrumRegem emanibusiftorum fortitererepta.Baetica certe.quae &Gra-
nata nuncvocatur,Ferdinartdi fexti, PhilippiRegis Hifpaniarum potentifllmi, Proaui, armisartteannosnonita
mnltosaSaracenisdemumreceptafuir. Et eftciuitashaecdiuifainregionesrres& vigind,quasnobilitat&iliu-
ftrat amplifsimum & pulcherrimum templum,quod omnium iudicio facras omnes«des& forma conrpicua, &
magnificis aedificjjs/acerdotumqueminifterijs&ditiftlmisornamentisantecedit.In quotemploferteftraefpecu-
lares complures &imagines pulcherrimae varijscoloribus admirabiles & antiquas hiftorias referentes confpici-
untur: vbi perlucida fpeculafepringentanumerantur. Eftpraeterearemplum no folummagnum.pulchru.fplen-
didu.lederiamopulenrum.Incuiusfacellis.quaecapellsevocatur.&funrnumeroplures, altaria funtorrtatiftima.
Eftopcra:piecium &resadmirabilis,videre fingulisdiebus,&prgcipuefeftishuiusEcclefia',facerdotesfupplicart*
tes,nuncaureis, nuncargenteis.modofericis, aliquando purpureis,&nonnunquam gemmatisornamentis &
preciofiflimisinduros,remdiuinamcelebrantes.&horascanonicascortcinentes Huius Ecclefiae AntiftesinHi-
fpania feaindus eft a R ege,non dignitare folum
cuiusImpericprxteraliosminorespopulos,oppidanobiliftimaacmemorabilia feptcndecim gubcrnantur,etf
quibusmagnus EcclefiaeToletanajreditusexigitur.Cuiusfummam referunt,annueadducentorum milliumdu-
catorum. iuntin hocfan&i(fimotemploportaenumerofcx,tresad Occidentem,duae ad Meridiem, & vna ad Se-
ptentrionem,quaefuntomnesgrandes&pulchr3elaminisaereisadornarae,multis4ueSanclorum fimulachris&i-
maginibus & anriquis hiftorijsco-ifpicuae. Sunt & pulpira duopulcherrima atq; ditiflima. Eft & altare, in quo D*
Jllephonfus celebrauir.acceptisornamemis ad facrificandum neceflarijsa virgine Dei gertitrice. Sed quid prste-
rea dit am de facrario,& de magnis diuitijs &Sari£torumreliquijs,quaein eo funt admirabiles ?quid de facellis &
altaribus huius templi,quae Capellae vocantur,adornatiflimis>de ea prarfertim,quam Cabildum vocari t,aureo re-
fto^&onmiumPontificum^quihadenushuiusEcclefisfueruntjimaginibusornatiflima? Diftribuunrurin hac
Ecdefia rnultae pauperibus Eleemofynae fingulisdiebus, &o&o mirta:cofti panis hominibus ptobis& inopia la-
borantibus,qui mendicareerubefcnnr. Antiftespraetereatriginta pauperibusquotidielargiruralimenta,quima-
gnas etiam confert eleemofynas viduatispauperibus,& orphanis virginibus maritandis.cxteris4ue multis homi-
nibus necefsitate coa&is.Toletanr Ecclefifc antiquitatem,(inquir Vafaeus in Chronicis Hifpanicis Tomo 1. c.20.)
maieftarem,opulentiam jelegantiam.fi dicere velim.nefcio hercle,an fatis pro dignitate pofsim.Illud irl prefentia
fatisfit dixifle,ArchiepifcopumToletanum in Hi(pania,poft Regem, acRegiam prolem riuliiefle.nequedigni-
tatcnequefortunaearnplitudine fecundum.Haecquidem Vafasus.Cxterum quiapkriqueToletartae Ecclefiaj pri-
rtiatumindubium vocant,Braccarettfem hoccafudefendentes.quodidem Vafausdehac controUerfiaaiibi fcri-
bir,uaucisfubiungam.Deprimatu,inqUit,Hifpartiae,penesquem fuerit,certodeprehendiVixpoteft.Namincon-
ciliisprimum Archifpifcopi,deindeEpifcopi,fecundUm ordinationis fuaetempusfcdebant, quodpatettum cx i-
pfisconciliorum fubfcript onibusjtumexprimiconcilij Braccarenfisca 24.Sf dquantumexHifpanorUmanhali-
buscoiligipofcft,primatusHiipaniaprimiim,in Hifpalenfi fuit Ecclefia, deindel oletana vfqueadexcidium il-
ludHifpanixfuneftum.Poftea vero.quumTolctumadhucefletinBarbarorum potcftarejBraccarenfisArchiepi-
fcopusea dignitatefunftuseft,vt exijsconftafe pbteft.quaeexEcclefiaeBraccarchfis archiuis diximus,du deBrac-
Carenfi prx(u!eloqueremuf.Dcnique,reftitutoChriftianis Toleto, dum Braccarenfis acquifiram femel dignita-
tem fibi vendicar, Toletanus amiflam poftliminij itirerepetit,contentiointer eos ortaeft, VtexprimolibroDe-
Cf etalium apparet,& adhuc fub Iudice lis eft.
Habuit i n terim fedes haec ToIetana,viros multos excellentifilmosTcriptis, & vitse fan&itate clafos.- in ter quos
lllephonfus, qui EugeniofuccefsifleperhibetUr;Iulianipraeftantifsimiviri duo, qucrualterintermultaheroica
opeta,treslibrosPrognofticon,fiuedefuturOfaeculoedidir,a Boetio EpoheBordahufano,ProfeflbreRegioin A-
cademiaDuacena.exvetuftifsimismemhranisinMarchianenfibibliothecafepertis, inlucemprolati. Quiqui-
dem IulianusPrxceproremfuumlaudatteftiohofum Prognofticon libro quendam Eugenium,quemnuncfa-
crum,nuncegregium nominat,& eiufdem Toletartae fedis Antiftitem appellat. Alter Vero lulianusPomerius co-
tra ludjeoslibtoseleganresadpofteritatem tranfmifit.Ihfinelib J.AnnoChr 686 feVixifle rtotar,hoceft,Aera,vt
ipleex Hifpanorumconfuerudineloquitur^z^.HisDamianusaGoesinfuaHifpaniajS. lllephonfumadiungir,
cuiuspriusmeminimus.Er quia rampraeftantesviriToietariaeEcclefix femperpraefuerunt Antiftites,hinc, quali-
bufcunquecaufis&controuerfijsin totaHifpania exortis, deliberarioneS&confultationcs, vtplurimum.ad An~
tiftitemToletanum delatae.Prster etiamhos,dequibushicmeritiofitvifos-fama& ernditionis gloria celeberri-
roos accedit AloifiaSygxaVirgoToleranajqu«(vrrefert lo.VafaeusinHifp.ChrOn.)qUinquelinguarum adebpe-
rita fuir. vr non immerit b Paulus III. Pont. Max. litefas illius ad fe fcriptasLatine, Graece, Hebraice,Syriace arque
Arabice,laudibusparitcr acfauftis cpmprccationib. fitprofccutus,admiratustammultiplicemingenij fruftum,
&do-