DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0110
HERDERVVICIA>
ERDERVVICIA Dttcatus Gelrix bpidurn ad Germanki niaris finUm» & tiit6,& e-
lcgantifitu corinmcndatum,multorumopinione,latine Paftorum fiueOpilionu vi-
cum,refugium,vel finum defignat.V Vic,enim & finum, fiue ciirufi maris recefiiim,
&vicumfonat.VtdumdicimusBraunfuuicum,DanfUuicum.Ofteruuicum, &alia
complura loca.quibus nulli finus funt vicini.EadCm tamen ratione,& ad mare,&ad
tet ram refertur,quumvtrobiq; i lle locus fignificetur,ad quem epericulis quifqua fe-
cedere poflk.Quemadmodum enim in mari ad finus incuruos a procellis & fluaib.
declinamus: ita in terreftri periculo vnicuiq; ad vicinos fuos & cognatos eft feceden-
du.quorii iufta quxdam ad defendcdum fua multitudo,Vicus vocatur.a VVic, qut>
Cedo,& tecedo a pcriculo dicimus.Hicenim finis eft multarum domorum coniungendarum, quo commti-
nibus viribus intultus vcl hoftium vcl ferarum rcpellantur,quos fingulx domus fuftinere non poflenfc
HarderuUiciaigiturinHollandici Marisfinufeuxftuariolocoamceniflimocondita^aSeptentriohemarft
meridianum afpicit,omnipifcium generefcecundiflimum: A Meridie &cxterispartibushabet hortos, po-
maria,arua,campos,agrosq; tum ad pafcenda pecora.tum omni frumctorum genere producendo aptos:Syl-
uaspreterea,qu?lignorumfatisfuppeditant.Vndefit,quod hicparuo bcneviuatur,&multi,quibusalibifor-
tuna.vel penuria facilem viclum negant, huc vndiquc confluant.
OttotcrtiusGclrix & Zutphani^feptimusComes,AnnoChrifti M.CC.XXIX.eammuriscinxit.&cilii-
libus priuilcgijs.&proprijsNaffouiacisinfignijs donauit. Eiusdeindefilius Reinoldusprimuseiusnominis,
& Gelrix atque Zurphanix Comes oaauus,abs Rodolpho primo.Imperatore Augufto,priuilegium cttdedae
monctzHerdcruuicenfibusannofalutisM.CC.XXVIII.impetrauit,quoctiamnumtaminauro, quamar-
^Si firmitatcm rpe£tes,natura loci munitiflimum opidum eft,quofl licet anno M.D Ill.pridic CalendasAii-
gufti.vt fcribit Adrianus Barlandus in fuis Chronicis, ignis violentifllmus confumpferit, & totum intra tres
hora'sconftagrarit,fortuniscorruptisomnibus,cum multorumctiaminteriru.quinque.auradfummumfe*
edib.abincendio feruatis,Tamen montibus &vallisfirmiflimisfucccflutcmporis itafirmatu, vtaliquando
hoftibus fuis ad aliquod tcmpus facile refifterepotuerit.Firmitatcm hancconfirmat Arxquedafoflisac val-
libus circundata.cui Dux pro tempore Geldrix perpctuo Satrapas prxficiebat, Ex quib. vltjmus fuit Otto dc
Santen,fideliflimusRegisHifpaniarumCapitaneusSedhanciniuriahuius temporisfuftulit,
Ouod fi ipfam ciuitatem intueri liceat edificia fplendida.ift hic,tum a nobilibus,tum ditiflimis tnercatorl-
busrci nautice ftudiofis.olim erefta confpiciet.Cuius rei teftis inter cetera efle poteft platea illa,qu$ incolaru
lingua $)!'c ©tmcfdffrtf! appellatur. Ad Senatum quod attinet, hunc fcmper habuit, non modo xquiflimum,
fed & antiqux & Catholica; Rcligioni & pietati addictiflimum,quod quam plurimx fundationes,& annue. C-
kcmofynarum diftributiones.luce clarius.fi hoc tempore non obfcitrentur,demonftrant. Dc clcro, vt hoc
adijciamjTemporeillcquodifciplina Ecclefiaftica vigebat,&in hominibus plusconfcierttixquam fcientix
crat, habuit presby teros fane integros.diuinisquc officijs fcdulo incumbentes,vnde ipforum pietate& in Dc-
um finccraReligioneIncclx petmoti,multa procultusdiuiniaugmento,&Sacerdotum, pauperumquefu-
ftcntationeinftituerunt, Loquuntuthocdiftributionesiftx.quxcertisannitemporibus in Summo Templo
cx pia maiorum fundationc fieri folent Ecclefia B.Mariae confecrata eft,que. hoc funefto tempore ter fpolia-
taefthabet,fifabricamexterius, intcriulqueconfpiciaspulcherrimam altaribus circiter viginti pulchredi-
ftinaam,quorum quxdam honefte fatisfuos poflcflbresSacerdotesalerepotuerunt;quxdam veroadiucrfis
rei manuarie opificibus ercda.&ad noftra vfquc temppra dccenter conferuata.Superior pars camerara eft,&
infignibus imaginibus perpolita.Turrim habet Pharonon imparem.adquam Nauta fxpc nauesfuasdirigifc
HuicEcclefiaeomniumvltimopraefuitRutgcrusaBaerGrollanus, condonandi dexteritatelaudariffiriius,
obfidem&ReligionemCatholicam multaperpeffus. Ccenobia hicfuntfexvirorumtria, virginumfacra*
rum totidem.Primum,cui honoris caufa.princeps locus debetur,extra Ciuitatem in amceniflimo locopofi-
tum D.Ioanni confccratum eft,vulgo JJ)rt «0<t<nico/ vocatum. Cuius vltimus Commendator fuit Nobilis
ClatiiTimusqvVirIoachimusaSpueldeHerdervvicena:Reipub.Patricius.Altcrumeft)quod&a?desClcri
rum fibi adiudas habct, Monaftct ium Fratrum.qui funt inftituti D.Hieronymiquorum initium fumptum k
cuodamGerardoDauentrienfi.cuiob vitaefanftimoniam Magni cognomen tribuitiir.Huiusalumni & Fra-
tres vt vocantur.funt liberi Clerici,ininftituendaiuuentute,infcribendisperpoliris characleribUs, concio-
nando & alijs pietatis exef citijs occUpatiflimi paratiflimiq;.Quaproptcr fertiper opidanis Hadef Wicenfibus
eratiflimi fuerunt. A tempore didti Gerardi Magni.qui floruit Anno Dotnirii m.ccC.Lx xii.& anttb m.c cc.
lxxxiv quartoCalendarumFebruarij.xtatisfuxxLiv.in Chriftodcfunai,&DauentrixfepUlti.Ifem atg-
pore Florentij Hollandi,nobili parente oriundi.qui de Arkel originem rraxit, qui in Varijs Geldrix Hollan-
d=x&Brabantixlocisindefeflolaborc diligentiflime lubricxaetatisinftitutione, conciOnibus&admoniti-
onibuscelebetrimishuncordinemFratrumdecommunivita mifum in modum amplificauit, alios exijs
prxficiendo Collegijs, nonnullosfacris virginibus,quofdam etiam, quod fere iti Ordine illo Vfitatu fiiir, per-
politefcribendiexercitioadmouit.DeniqucatemporcaliorUm frarrum, qui in Viftea Scholafticamilites
ftrcnui &extirpandishominum viti)s,inlocisiftistoti fucrunt.dequorum initijs, vita,moribus,inftitutionc
& profeftuThomasaKempis cortfulcndus.HocCcenobium HardervvicenfC AttnoDomini k. d.lxx ii.Ec-
clefix ornamentis,libris,alijsque rcbus vtcnfilibus fpoliatum, multos cruditione &pietate firigulan habiiie
clariflimospatres.inquorum albummcritoreferendusD.Altctusab ^idbm/qui,cUm peraliquotannOsfui*
Collc^ispacifice.cum maximo honore,ac fruclu prxfuiffet,& vfque ad exttcmam fencautem,vef£Re!igio*
nis & pietatis exemplum cxhibuiflet.tadem varios labores,multas itidem calumnias ac diuexationcs, ab im-
pio praefentis bclli milite perpeflus.porreaa fide ac riiente obdotmiuit in doriiirio.reliriqucns illic Rcuercrt-
dum & Egrcgitim Patrem D:HermartnUmArnoldiSimilenium,ciuisHardervvicenfisfilium,quiciiminfdi-
bus ftudioforum Prsrfeaus fuiflct,apud Enchhufianos per viginti fctc anhoS Conucntus S. Vrful^,vulgo./;,«
eut»afic|t«nominati, curam fufcepit.tantoin honore apudeatholicoshabitus, vt ihReligione eatholici
cOnfta»^
2$
ERDERVVICIA Dttcatus Gelrix bpidurn ad Germanki niaris finUm» & tiit6,& e-
lcgantifitu corinmcndatum,multorumopinione,latine Paftorum fiueOpilionu vi-
cum,refugium,vel finum defignat.V Vic,enim & finum, fiue ciirufi maris recefiiim,
&vicumfonat.VtdumdicimusBraunfuuicum,DanfUuicum.Ofteruuicum, &alia
complura loca.quibus nulli finus funt vicini.EadCm tamen ratione,& ad mare,&ad
tet ram refertur,quumvtrobiq; i lle locus fignificetur,ad quem epericulis quifqua fe-
cedere poflk.Quemadmodum enim in mari ad finus incuruos a procellis & fluaib.
declinamus: ita in terreftri periculo vnicuiq; ad vicinos fuos & cognatos eft feceden-
du.quorii iufta quxdam ad defendcdum fua multitudo,Vicus vocatur.a VVic, qut>
Cedo,& tecedo a pcriculo dicimus.Hicenim finis eft multarum domorum coniungendarum, quo commti-
nibus viribus intultus vcl hoftium vcl ferarum rcpellantur,quos fingulx domus fuftinere non poflenfc
HarderuUiciaigiturinHollandici Marisfinufeuxftuariolocoamceniflimocondita^aSeptentriohemarft
meridianum afpicit,omnipifcium generefcecundiflimum: A Meridie &cxterispartibushabet hortos, po-
maria,arua,campos,agrosq; tum ad pafcenda pecora.tum omni frumctorum genere producendo aptos:Syl-
uaspreterea,qu?lignorumfatisfuppeditant.Vndefit,quod hicparuo bcneviuatur,&multi,quibusalibifor-
tuna.vel penuria facilem viclum negant, huc vndiquc confluant.
OttotcrtiusGclrix & Zutphani^feptimusComes,AnnoChrifti M.CC.XXIX.eammuriscinxit.&cilii-
libus priuilcgijs.&proprijsNaffouiacisinfignijs donauit. Eiusdeindefilius Reinoldusprimuseiusnominis,
& Gelrix atque Zurphanix Comes oaauus,abs Rodolpho primo.Imperatore Augufto,priuilegium cttdedae
monctzHerdcruuicenfibusannofalutisM.CC.XXVIII.impetrauit,quoctiamnumtaminauro, quamar-
^Si firmitatcm rpe£tes,natura loci munitiflimum opidum eft,quofl licet anno M.D Ill.pridic CalendasAii-
gufti.vt fcribit Adrianus Barlandus in fuis Chronicis, ignis violentifllmus confumpferit, & totum intra tres
hora'sconftagrarit,fortuniscorruptisomnibus,cum multorumctiaminteriru.quinque.auradfummumfe*
edib.abincendio feruatis,Tamen montibus &vallisfirmiflimisfucccflutcmporis itafirmatu, vtaliquando
hoftibus fuis ad aliquod tcmpus facile refifterepotuerit.Firmitatcm hancconfirmat Arxquedafoflisac val-
libus circundata.cui Dux pro tempore Geldrix perpctuo Satrapas prxficiebat, Ex quib. vltjmus fuit Otto dc
Santen,fideliflimusRegisHifpaniarumCapitaneusSedhanciniuriahuius temporisfuftulit,
Ouod fi ipfam ciuitatem intueri liceat edificia fplendida.ift hic,tum a nobilibus,tum ditiflimis tnercatorl-
busrci nautice ftudiofis.olim erefta confpiciet.Cuius rei teftis inter cetera efle poteft platea illa,qu$ incolaru
lingua $)!'c ©tmcfdffrtf! appellatur. Ad Senatum quod attinet, hunc fcmper habuit, non modo xquiflimum,
fed & antiqux & Catholica; Rcligioni & pietati addictiflimum,quod quam plurimx fundationes,& annue. C-
kcmofynarum diftributiones.luce clarius.fi hoc tempore non obfcitrentur,demonftrant. Dc clcro, vt hoc
adijciamjTemporeillcquodifciplina Ecclefiaftica vigebat,&in hominibus plusconfcierttixquam fcientix
crat, habuit presby teros fane integros.diuinisquc officijs fcdulo incumbentes,vnde ipforum pietate& in Dc-
um finccraReligioneIncclx petmoti,multa procultusdiuiniaugmento,&Sacerdotum, pauperumquefu-
ftcntationeinftituerunt, Loquuntuthocdiftributionesiftx.quxcertisannitemporibus in Summo Templo
cx pia maiorum fundationc fieri folent Ecclefia B.Mariae confecrata eft,que. hoc funefto tempore ter fpolia-
taefthabet,fifabricamexterius, intcriulqueconfpiciaspulcherrimam altaribus circiter viginti pulchredi-
ftinaam,quorum quxdam honefte fatisfuos poflcflbresSacerdotesalerepotuerunt;quxdam veroadiucrfis
rei manuarie opificibus ercda.&ad noftra vfquc temppra dccenter conferuata.Superior pars camerara eft,&
infignibus imaginibus perpolita.Turrim habet Pharonon imparem.adquam Nauta fxpc nauesfuasdirigifc
HuicEcclefiaeomniumvltimopraefuitRutgcrusaBaerGrollanus, condonandi dexteritatelaudariffiriius,
obfidem&ReligionemCatholicam multaperpeffus. Ccenobia hicfuntfexvirorumtria, virginumfacra*
rum totidem.Primum,cui honoris caufa.princeps locus debetur,extra Ciuitatem in amceniflimo locopofi-
tum D.Ioanni confccratum eft,vulgo JJ)rt «0<t<nico/ vocatum. Cuius vltimus Commendator fuit Nobilis
ClatiiTimusqvVirIoachimusaSpueldeHerdervvicena:Reipub.Patricius.Altcrumeft)quod&a?desClcri
rum fibi adiudas habct, Monaftct ium Fratrum.qui funt inftituti D.Hieronymiquorum initium fumptum k
cuodamGerardoDauentrienfi.cuiob vitaefanftimoniam Magni cognomen tribuitiir.Huiusalumni & Fra-
tres vt vocantur.funt liberi Clerici,ininftituendaiuuentute,infcribendisperpoliris characleribUs, concio-
nando & alijs pietatis exef citijs occUpatiflimi paratiflimiq;.Quaproptcr fertiper opidanis Hadef Wicenfibus
eratiflimi fuerunt. A tempore didti Gerardi Magni.qui floruit Anno Dotnirii m.ccC.Lx xii.& anttb m.c cc.
lxxxiv quartoCalendarumFebruarij.xtatisfuxxLiv.in Chriftodcfunai,&DauentrixfepUlti.Ifem atg-
pore Florentij Hollandi,nobili parente oriundi.qui de Arkel originem rraxit, qui in Varijs Geldrix Hollan-
d=x&Brabantixlocisindefeflolaborc diligentiflime lubricxaetatisinftitutione, conciOnibus&admoniti-
onibuscelebetrimishuncordinemFratrumdecommunivita mifum in modum amplificauit, alios exijs
prxficiendo Collegijs, nonnullosfacris virginibus,quofdam etiam, quod fere iti Ordine illo Vfitatu fiiir, per-
politefcribendiexercitioadmouit.DeniqucatemporcaliorUm frarrum, qui in Viftea Scholafticamilites
ftrcnui &extirpandishominum viti)s,inlocisiftistoti fucrunt.dequorum initijs, vita,moribus,inftitutionc
& profeftuThomasaKempis cortfulcndus.HocCcenobium HardervvicenfC AttnoDomini k. d.lxx ii.Ec-
clefix ornamentis,libris,alijsque rcbus vtcnfilibus fpoliatum, multos cruditione &pietate firigulan habiiie
clariflimospatres.inquorum albummcritoreferendusD.Altctusab ^idbm/qui,cUm peraliquotannOsfui*
Collc^ispacifice.cum maximo honore,ac fruclu prxfuiffet,& vfque ad exttcmam fencautem,vef£Re!igio*
nis & pietatis exemplum cxhibuiflet.tadem varios labores,multas itidem calumnias ac diuexationcs, ab im-
pio praefentis bclli milite perpeflus.porreaa fide ac riiente obdotmiuit in doriiirio.reliriqucns illic Rcuercrt-
dum & Egrcgitim Patrem D:HermartnUmArnoldiSimilenium,ciuisHardervvicenfisfilium,quiciiminfdi-
bus ftudioforum Prsrfeaus fuiflct,apud Enchhufianos per viginti fctc anhoS Conucntus S. Vrful^,vulgo./;,«
eut»afic|t«nominati, curam fufcepit.tantoin honore apudeatholicoshabitus, vt ihReligione eatholici
cOnfta»^
2$