Braun, Georg [Hrsg.]; Hogenberg, Franz [Hrsg.]: Civitates orbis terrarvm (5): Vrbivm Praecipvarvm Mundi Theatrvm Qvintvm: [Coloni[a]e Agrippin[a]e. 20. die Septemb. Anno M.DC.XVII.] ([Coloniae Agrippinae], [1599?]) [VD16 B 7183] [VD17 12:656254M]

RAZEBVRGVM-

AZEBVRGVM vctusSaxoniaeopidum,cumarceclcgantiflima,diftatHamburgo
miliaribus feptcm, Luneburga totidem, Lubeca tribus, Svverino fex,Schoneburgo duo-
bus, Mulhemio,vnico.Si tu oportuno & percommodo cxcellit, mari vndique cin&um,
quod ad tria miliaria, Lubccam vfque feextendit, quibufdam inlocis dimidiatummi-
liarc, communiter vero quartam mil iaris partem in latitudinc obtinet. De cuius fitu&
conditione Dauid Chytreusprima hiftoriaefuaepartehuncinmodumfcribit.

Epifcopi fedem inopidoDucis Saxoniae Razeburga, temporib. HenricilV. Imp. Al-
bertus Brcmenfis Archiepifcopus primum inftituit,loci fitu amceni flimo. Totum enim
opidum, colli vndiquaque circum fluo, velut infulae, i ncumbit.quam aedificijs totam fere
occupat.Ripae exteriores lacus feu maris opidum alluentis, collibus editis & fyluis amceniflimis veftiti funt. Infu-
kevero, adborealelatusopidi, Tcmplum cathedrale & Canonicorum aedes infiftunt. Auftrum vcrfusarxPrin-
cipis, frequentibusaedificijsornata, &aggeribus, murisacvallismunita, &aquis vndique cin&a opido adiacet,
qua fola parte , cifijs aut cquo ve&is per pontem aditus in opidum.In hoc opido, fedem Epifcopi crebris Heneto-
rumincurfionibusplaneextincUm&deletam , Hcnricus Leopofteainftaurauit. Quam Anno 15 o o. Ioannesex
familia nobili Barcketina orrus,regebat,ordinc vicefimus Sextus,ab Euermodo,ex MagdeburgEfi Ecclefia per Hcn-
ricum Leonem,ad primam Ecclefiaeillius, penitus per Henetos vaftate renouationem, euocato.qui praemonftra-
tenfem ordinem aflueuerat , Rarzeburgi etiam inter fratres collegas inftituit. Qui hoc tempore primum, fub
Ioanne, aflenfu Principis magni,authoritate Cancellarij fuiHenriciBergmeieriperfuafi, &pontificiadiipenfa-
tione, Canonicifaecularesfatti funt. Arque haec quidem Chytreus.

Capituli&Ciuitatis Razeburgenfis diuerfa & feparataeftiurisdictio, ingentibuspaffimfaxisperagros&cam-
pos diicreta, in quorum vno haec verba capitalibus litteris incifa leguntur.

TEMPORIBVS CONRADI REGIS ET HENRICI DVCIS SAXONIAE VENIT HENRICVS comes RA-
ZEBVRGENSIS ET ibi CHRISTIANITATEM PRIMVM FVNDAVIT. ANIMA eivs REQVTESCAT in
pACE. AMEN.

AnnofalutisM. CL. IV. Prxfidentc Ecclefiae Hadriano Pontifice.imperantegloriofiflimoImperatoreFride-
derico primo, fundatur Ecclefia Razeburgenfis Cathedralis ab Illuftriflimo altigenito Principc ac Domino
DominoHenricocognomentoLeone, Henrici primi Saxoniae & Bauariae Ducis filio , Quj eam liberaliter dotat
cumterraBoythin,&nonnullisalijsvillis,cumintegrali decima totius Dioecefis. Villamautem Potraurocum
cenfu,decima, &omni fupcrioritate, Ecclefiae Razeburgenficontulit.cooperateilli Hardeuico Archiepifcopo
Bremenfi, eo, quod Albim cum exercitu tranfgrefliis, primam noftem fub papolione in terra inimicorum tranl-
egiflet. C omitatum etiam Razeburgenfem erexit, primumquecreauit Comitem validum Henricum Bothvvcde,
vel vr alij fcribunt, Henricum deBadaevvidc.

Cumautemdecimatotius EpifcopatusadEpifcopumpertineret, pereundem Ducem tranfaclum , quatenus
dimidiamdecimam.praefe&urarum&dominorum, etiamComitatus totiusRazeburgenfis ^a^etujc^ &!«3Bm-
Utbotdf/ idem Comes ab Epifcopo in feudum haberet, Aliamcdictasprovtilitate Dicecefisremaneret, tamin
prcedijsnobilium &comitum, quamin emolumentisnoualium. Ita tamen.vtdeficientibushaeredibus mafculis,
iure feudi.omnes decimae ad Epilcopum redirent. Verum, cum pientiflimus fundator ab Imperij proceribus accu-
faretur, quodEpifcopostaliterinueftireinlmperiopraefumeret, fic haereditatem fuam , quamex Erico VVel-
pone in Suenia ae Bauaria habebat, ad Imperium libere tranftulit. In feudationem trium Epifcopatuum in recom-
penfam ad vitam obtinuit, neimperialisgratiaefaftumEcclefijsobeflet, haeredefqueetiamfucceflbres Ducatus
ius ex eo,ad fecompetere, in futurum praetendercnt. Prontplenius, in priuilegio,Archyui Ecclefiae Razeburgenfis
explicarur. Fundatorporr6,nouamhancRazeburgenfemEcclefiam, multispriuilegijs, quin&reliquijs factis,
multisque ornamentis, exdeftrudo Bareouico, magnifice exornauit:

In turri Ecclefiae talis infcriptio legitur.

ANNO DOMINI M. C.LlII. TERTIO IDVS AVG.
FVNDATA ET CONSECRATA EST RAZEBVRGEN-
SIS ECCLESIA CATHEDRALIS AB ILLVSTRISS.
PRINCIPE DVCE HENRICO BAVARIAE ET SA-
XONIAE. QVI OBIIT ANNO M C XCV.

ORATE PRO EO.

CircaannumChrifti 1066. fubimperioHenriciquarti,grauiflimaperfequutionc VVandaliinSaxoniachri-
ftianos afflixerunt, in Hamburgo, & loca vicina irruptione fa£ta, Monafteria, Ecclefias, Scholas, & omnespieta-
tisofficinaseuerterunt, omnesque iftas prouincias igne &ferro demoliti funt. VerbiDeipraeconespaflimtruci-
darunt, Et inter complures alios religione ac fan&itatepraeftantes, Anfuerum Razeburgenfem Abbatem,reli-
giofa vita, & gcneris profapia nobilcm, eum decem & o&o profeflionis fuae confratribus, lapidibus obruerunr, In
cuius martyrijmemoriam,lapis,cuicruxinfculpta, in ipfopaflionisloco,interLubecam &Razeburgum, pofitus
eft. Sed dehacVVandaloruminfania, vidc AlbertumCrantziuminfuaVVandalia lib.3. cap. 4. in Metropoli
lib.3.cap.3.&43.

Complures, varias, & mirabilesRazeburgenfisEcclefiaeconuerfiones, vide inopensiftiusindice, prolixius
cxplicari.