DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0125
T V N D E R A-
VNDERA Opidum eftclegans fitum in ca parteducatusSlefuicenfis, quamFriflandiam mi-
norem appellant, locofertili,tam agrisquam pafcuis. Vfurpandi iuris Lubccani fjcultatcm,
ab Abelo Duce Zudlandix, quem poftea fibi Regem Dani afciucrunt,Ciuibus Tundercntsbus
ReinhardusMinoritaimpctrauit,Annoa nato Chrifto 1245. Lubecenfis (cnatus, Vt lui iuris
copiamfacerer,quodImperatorFridcricus2.ipfi confirmauerat.per literasrcgams, illmsde-
fcriptioncmmandauit Henrico Brunfccncenfi, quiafecretisipfifutt.-attuliticem codicem,
inquo ius municipaleperfcripfit, annoeodem.qui fupra expreflus eft,i243. Menfe Maio. tins
rci tcftimonium extat in codem illo Tunderenfium codice. Frequentes nauigationes iftuc in-
ftitutc, cclebritatcm opido conciliarunt. Arguut nauigationum oportunitatcm infignia-.quo-
quorumvicem preftat nauis.Effuderunt fe marini flu&us.horrida tempeftate commoti ad Ecclcfiam opidi pnmariam
vfque altitudincpedumduorum& fcmis Anno Chrifti i532.Proditum hoc cftmcmorix, incifispafiim murorum in
ParictesCrucibus.
Nunc vcroia&isobicibuscifcumquaquc fpacio aliquot milleiugerum ara illa.contra iniurias efFcrucfcentis& fae-
u'cntisoceanioccidentalismunitaeft. Acnoftraquidgxtatci555.iS.lunijmolcscataratHhabens,firmataeft,&maxl
°Ppofita: ac produ&a illa ab Hoier ad Cohart vfque.
Non mulropoft nempc Annoi564.111uftrimus. PrinccpsIoanncs Seniormolem aliam iunfta carara&aconftituir,
^Jsa Rotebulad VVidingartvfqueporrigitur.Hinceucnit.vt nifiinteruallo magni miliarij naues ad Opidum iam
aPpellerenon poffintT emporc autumni &veristraijcerc duascatara&aspofluntLiburnicx & fcaphx.eafque applk
Cate ad arcem.quxopidovicina probe munita,&ducis Adolphi laudatiflimx memorix,hxrcdum cft. Pcruagata ha-
Anglos hoc in loco naues confcendifle.qui in Angliam fic modo appellatam traijcienres, ibique confiden-
tesBritannixantiquitusnuncupatx,nomenmutarunt.Namnonlonge rcmorumcftopidum abeoloco, qui etiam-
numnomen Anglorum obtinet : DiftatTundcra Flensburgo miliaribus quatuonSlefuiga oclo : Hufio iex:Lundd
^ithmarfarum otto.
Ex Archiuo opidiTundcrenfisantiquum eftmihicommunicatumpriuilcgium, cuius hic initiomemini.fubtaiV
Verborum forma.In nominefan&ae&indiuiduxTriniratis. Annodominicx incamationisu^? Regnante Sercniif.
^ noftro Friderico fecundofemper Augufto.Ierufalem &SicilixRege,confcribi fecerunt confulesciuitatis Lubcc£-
^sciuitatiTunderenfi,obhonorem&dile£tioncmDomini Abel Illuftris Ducis Luti^.&adinftantiam acpetitioncnt
^tresRcinardi, OrdinisFrarrum Minorum Dacix miniftri&etiamprodilec"tione ciuium deTundcreluftitiam
c»uitati Lubecenfi aGloriofo fundatore di&xCiuitatis pie;mcmorixDomino Henrico nobiliduce Sueui$,Bauarix,
^3xoniae,Angariae,& Nordalbingiseindultam&priuilegiata.Poftmodum vcr6,agloriofilfimoRomanorum Impera-
tore Fridericoprimo confirmatam & fuo ftabilitam priuilegio,deinde iRegibus, Principibus& Dominis approbara
^ roboraram Nuncaurcm aScreniflf. D. noftroRomanorum Imperatore Friderico Il.lerufalem & SicilixRcge, qni
nunc regnar,prinilegiatam,ftabilitam atquc confirmatam per omnia Ciuitati Lubeccnfi figillo aureo perenniter co-
.^rrnatam Omnibus igitur hanciuftitiam feruarc volentibus,gaudium fit&pax in D.N.IefuChrifto,qui cft bcnedi&us
lr* fecula feculor um, Amen.
IN VRBEM TVNDERENSEM EPIGRAMMA.
quamuisfpath comprenfaftt Orbis Per quem nauiculu merces portantibus itur Nobilium q<to%finitimt paulum% rtmet*
$>on tamtn omiuno Tundera laude caret. Vt mercatutam cuiut habtre qutant. Sunt arces aliquot Tunderapulchra tibu
^^pulchreftruttashac infe continet ades, Nattibus hunc Angltisnon rarb,Belga,Scottugj, Necfctcundatuisafinibttsorarecepit
Anma cultori datfy alimentafuo. Acvarijsportummerctbusingreditur. LongtusfaprifcisAngliadictaviris.
hicprimutn fgesesl tnpinguibtts aruit Ejjigics igitur tuafuntinftgnianauis: Credttur,hinc Anglos oltm migrajfr.fuum^
^fttatfc «ramimbus luxunare foltnt. Hac vti veteri Tundera more foles. Mutauijfe folum: qua ratione, latet.
^"cfimul Hejbtrtum ftta brachia porngit aquor Arx Dttcis tsl muris, vallo circumdatafojf* tttcfunt,queis tnerito nunc commtndabttis: tffi
£* curfu portum conflituitfyfno. Vndtifc Victttis adificata locit. Vtrfibtts m paucis Tunderaparuapctejt.
O I T I N V M.
Itinum Or. Jum vna cum arce qu? modo Epifcoporum Lubecenfium primaria fedes.ab Adolpho Il.Comi-
eHolfatix,VVagrix,Stormarix,&Gehovvenburgcnfi,exmi&umeft,a quoetiaminfignia,&ius municipa»
ie accepit.Epifcopatus autem 01denburgcnfis,qui nunc ad Lubecenfes tranflatus ett.ab Ottonc I.ImpcratO-
rc fundatus eft A nno Domini 952 qui conftituit ibi Marconem l.Epifcopum.
H<mc arccm dittus Adolphus Il.rna cum trecentis manfis(3oo. 3)ior<?m |an&t)ac poftulationc Hcnrici Leortis.Epifl
C0P3tuiOldenburgenficircaannum D. 1159. attribuit: cum idcmfc fa&urum antca Vicelino Epifcopo Oldenbur-
fcenfipromififlet.Hacrationc Arxillafedes EpifcoporumOldenburgcnfium, &deindcpofttranslationcm Lubcccri-
^mfaaacft
MortuoFridericoI.RcgcDanix,LubcccnfesnulloinduaobelIoHoIfatiaminuadentcsTrittouiam& hancarcerrl
Vna-cumopiduloexpugnarunt,fedpoftmodumaufpkijs Chriftiani Holfatix Ducis k Ioanne Ranzouio Equitc au-
'aro & nobilibus Holfaticis rccuperata funt.Lubcccnfibus in fugam conucrfis & cejis Arx autcm hxc a ChriftianollL
^cgc Daniae certis conditionibus Epifcopo Lubeccnfi & Canonicis rcftituta eft.
Memotabileeft.quod olimcircaOitinuaccidifle.AnnalibusCoenobij Arensbockproditur, nimirum.KobilcquS-
^3m viru infignitcrimprobu,&cuiindelicijscrudeliraserat,nonlongeabhocopidoduob. circitcr miliaribus habi-
tafle tanta^immanitatcpr^ditu^vtxi.hominespropriamanuinternecionidederit.fc^dirisdcuouiu^eniadhucvnvi,
numeru duodenii implerer.intet fcciflet. Hic cum cx opido Oitino cques domQ fe conferrcr.mcro ?ftuans,rufticd
obuiantc occiderc conarusfpumansficaffatuscft.Oportunc ades,duodenus cnim erisqueperima, Rufticusidude-
^ir»ans, fuxu adiacens rranfili jt,per quod illu infcquens,excuflus equo.ccruice fregir,& pcenas facinoribus dignas luir.
, ndcetiamnu vngularuequi veftigiaineofaxoconfpiciutur.Diuinxvltioniscxgpluhaud vulgare,quoc6monefa£tt
atrones no inultu fe laturos fibi perfuadeat.fi alteri fuauiflima hac iucis Vfuram qux inaeftimabilis cft naturx immc^
^otcscrudclitcrprxfcindant. in arcem oiTiNENifiM epigramma.
ArxOitinenftsclaraefl,primariafedei CumconttaHolfatusbtllumLubtcA mutrttt
t>'«t Lubecenfts prafulis ejfe folet. Arxper vimfubito milttt captafutt.
Inclitus llolfatis. Comes hanc conftruxit Adolphm AtRex Chrifttanus,qui Danicafceptrd tenthatt
Qui quondam ifttus nommis alter erat. Subiettam hanc altj ttolutt ejfe duci.
Uem etiam paruam iuxta arcem condidit vrbem bt^fugam rurfus peregrmum depulit hojlettt
Atjj hmc iuspropntim mumctpale dedit. lani R4nS,ouy dumfuit vftts opt.
1
VNDERA Opidum eftclegans fitum in ca parteducatusSlefuicenfis, quamFriflandiam mi-
norem appellant, locofertili,tam agrisquam pafcuis. Vfurpandi iuris Lubccani fjcultatcm,
ab Abelo Duce Zudlandix, quem poftea fibi Regem Dani afciucrunt,Ciuibus Tundercntsbus
ReinhardusMinoritaimpctrauit,Annoa nato Chrifto 1245. Lubecenfis (cnatus, Vt lui iuris
copiamfacerer,quodImperatorFridcricus2.ipfi confirmauerat.per literasrcgams, illmsde-
fcriptioncmmandauit Henrico Brunfccncenfi, quiafecretisipfifutt.-attuliticem codicem,
inquo ius municipaleperfcripfit, annoeodem.qui fupra expreflus eft,i243. Menfe Maio. tins
rci tcftimonium extat in codem illo Tunderenfium codice. Frequentes nauigationes iftuc in-
ftitutc, cclebritatcm opido conciliarunt. Arguut nauigationum oportunitatcm infignia-.quo-
quorumvicem preftat nauis.Effuderunt fe marini flu&us.horrida tempeftate commoti ad Ecclcfiam opidi pnmariam
vfque altitudincpedumduorum& fcmis Anno Chrifti i532.Proditum hoc cftmcmorix, incifispafiim murorum in
ParictesCrucibus.
Nunc vcroia&isobicibuscifcumquaquc fpacio aliquot milleiugerum ara illa.contra iniurias efFcrucfcentis& fae-
u'cntisoceanioccidentalismunitaeft. Acnoftraquidgxtatci555.iS.lunijmolcscataratHhabens,firmataeft,&maxl
°Ppofita: ac produ&a illa ab Hoier ad Cohart vfque.
Non mulropoft nempc Annoi564.111uftrimus. PrinccpsIoanncs Seniormolem aliam iunfta carara&aconftituir,
^Jsa Rotebulad VVidingartvfqueporrigitur.Hinceucnit.vt nifiinteruallo magni miliarij naues ad Opidum iam
aPpellerenon poffintT emporc autumni &veristraijcerc duascatara&aspofluntLiburnicx & fcaphx.eafque applk
Cate ad arcem.quxopidovicina probe munita,&ducis Adolphi laudatiflimx memorix,hxrcdum cft. Pcruagata ha-
Anglos hoc in loco naues confcendifle.qui in Angliam fic modo appellatam traijcienres, ibique confiden-
tesBritannixantiquitusnuncupatx,nomenmutarunt.Namnonlonge rcmorumcftopidum abeoloco, qui etiam-
numnomen Anglorum obtinet : DiftatTundcra Flensburgo miliaribus quatuonSlefuiga oclo : Hufio iex:Lundd
^ithmarfarum otto.
Ex Archiuo opidiTundcrenfisantiquum eftmihicommunicatumpriuilcgium, cuius hic initiomemini.fubtaiV
Verborum forma.In nominefan&ae&indiuiduxTriniratis. Annodominicx incamationisu^? Regnante Sercniif.
^ noftro Friderico fecundofemper Augufto.Ierufalem &SicilixRege,confcribi fecerunt confulesciuitatis Lubcc£-
^sciuitatiTunderenfi,obhonorem&dile£tioncmDomini Abel Illuftris Ducis Luti^.&adinftantiam acpetitioncnt
^tresRcinardi, OrdinisFrarrum Minorum Dacix miniftri&etiamprodilec"tione ciuium deTundcreluftitiam
c»uitati Lubecenfi aGloriofo fundatore di&xCiuitatis pie;mcmorixDomino Henrico nobiliduce Sueui$,Bauarix,
^3xoniae,Angariae,& Nordalbingiseindultam&priuilegiata.Poftmodum vcr6,agloriofilfimoRomanorum Impera-
tore Fridericoprimo confirmatam & fuo ftabilitam priuilegio,deinde iRegibus, Principibus& Dominis approbara
^ roboraram Nuncaurcm aScreniflf. D. noftroRomanorum Imperatore Friderico Il.lerufalem & SicilixRcge, qni
nunc regnar,prinilegiatam,ftabilitam atquc confirmatam per omnia Ciuitati Lubeccnfi figillo aureo perenniter co-
.^rrnatam Omnibus igitur hanciuftitiam feruarc volentibus,gaudium fit&pax in D.N.IefuChrifto,qui cft bcnedi&us
lr* fecula feculor um, Amen.
IN VRBEM TVNDERENSEM EPIGRAMMA.
quamuisfpath comprenfaftt Orbis Per quem nauiculu merces portantibus itur Nobilium q<to%finitimt paulum% rtmet*
$>on tamtn omiuno Tundera laude caret. Vt mercatutam cuiut habtre qutant. Sunt arces aliquot Tunderapulchra tibu
^^pulchreftruttashac infe continet ades, Nattibus hunc Angltisnon rarb,Belga,Scottugj, Necfctcundatuisafinibttsorarecepit
Anma cultori datfy alimentafuo. Acvarijsportummerctbusingreditur. LongtusfaprifcisAngliadictaviris.
hicprimutn fgesesl tnpinguibtts aruit Ejjigics igitur tuafuntinftgnianauis: Credttur,hinc Anglos oltm migrajfr.fuum^
^fttatfc «ramimbus luxunare foltnt. Hac vti veteri Tundera more foles. Mutauijfe folum: qua ratione, latet.
^"cfimul Hejbtrtum ftta brachia porngit aquor Arx Dttcis tsl muris, vallo circumdatafojf* tttcfunt,queis tnerito nunc commtndabttis: tffi
£* curfu portum conflituitfyfno. Vndtifc Victttis adificata locit. Vtrfibtts m paucis Tunderaparuapctejt.
O I T I N V M.
Itinum Or. Jum vna cum arce qu? modo Epifcoporum Lubecenfium primaria fedes.ab Adolpho Il.Comi-
eHolfatix,VVagrix,Stormarix,&Gehovvenburgcnfi,exmi&umeft,a quoetiaminfignia,&ius municipa»
ie accepit.Epifcopatus autem 01denburgcnfis,qui nunc ad Lubecenfes tranflatus ett.ab Ottonc I.ImpcratO-
rc fundatus eft A nno Domini 952 qui conftituit ibi Marconem l.Epifcopum.
H<mc arccm dittus Adolphus Il.rna cum trecentis manfis(3oo. 3)ior<?m |an&t)ac poftulationc Hcnrici Leortis.Epifl
C0P3tuiOldenburgenficircaannum D. 1159. attribuit: cum idcmfc fa&urum antca Vicelino Epifcopo Oldenbur-
fcenfipromififlet.Hacrationc Arxillafedes EpifcoporumOldenburgcnfium, &deindcpofttranslationcm Lubcccri-
^mfaaacft
MortuoFridericoI.RcgcDanix,LubcccnfesnulloinduaobelIoHoIfatiaminuadentcsTrittouiam& hancarcerrl
Vna-cumopiduloexpugnarunt,fedpoftmodumaufpkijs Chriftiani Holfatix Ducis k Ioanne Ranzouio Equitc au-
'aro & nobilibus Holfaticis rccuperata funt.Lubcccnfibus in fugam conucrfis & cejis Arx autcm hxc a ChriftianollL
^cgc Daniae certis conditionibus Epifcopo Lubeccnfi & Canonicis rcftituta eft.
Memotabileeft.quod olimcircaOitinuaccidifle.AnnalibusCoenobij Arensbockproditur, nimirum.KobilcquS-
^3m viru infignitcrimprobu,&cuiindelicijscrudeliraserat,nonlongeabhocopidoduob. circitcr miliaribus habi-
tafle tanta^immanitatcpr^ditu^vtxi.hominespropriamanuinternecionidederit.fc^dirisdcuouiu^eniadhucvnvi,
numeru duodenii implerer.intet fcciflet. Hic cum cx opido Oitino cques domQ fe conferrcr.mcro ?ftuans,rufticd
obuiantc occiderc conarusfpumansficaffatuscft.Oportunc ades,duodenus cnim erisqueperima, Rufticusidude-
^ir»ans, fuxu adiacens rranfili jt,per quod illu infcquens,excuflus equo.ccruice fregir,& pcenas facinoribus dignas luir.
, ndcetiamnu vngularuequi veftigiaineofaxoconfpiciutur.Diuinxvltioniscxgpluhaud vulgare,quoc6monefa£tt
atrones no inultu fe laturos fibi perfuadeat.fi alteri fuauiflima hac iucis Vfuram qux inaeftimabilis cft naturx immc^
^otcscrudclitcrprxfcindant. in arcem oiTiNENifiM epigramma.
ArxOitinenftsclaraefl,primariafedei CumconttaHolfatusbtllumLubtcA mutrttt
t>'«t Lubecenfts prafulis ejfe folet. Arxper vimfubito milttt captafutt.
Inclitus llolfatis. Comes hanc conftruxit Adolphm AtRex Chrifttanus,qui Danicafceptrd tenthatt
Qui quondam ifttus nommis alter erat. Subiettam hanc altj ttolutt ejfe duci.
Uem etiam paruam iuxta arcem condidit vrbem bt^fugam rurfus peregrmum depulit hojlettt
Atjj hmc iuspropntim mumctpale dedit. lani R4nS,ouy dumfuit vftts opt.
1