DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0082
TVRONVM>
Vuigo <£oure.
Vrones inter czteros Galliae populos funtantiquifilmi 8c przcipui.inter Celtas haud po-
ftremi,quorutn Metropolis ad fuburbij partem Ligeri alluitur, qui fluuiusex tranfucrfo
riuum canali prope S.Annam ad fuburbia Richij tranfmittit,earumq\ part em orietalem
occupat.a meridie & occidete fluuius Idra curfum fuum dirigit. Latitudo huius regionis
nonadeotnagnaeft,proptervicinas&flnitimasprouincias,quibusanguflecircumdatur.
Ad occafum habet Andegauum.a qua terrirorio fuo & limitibus Belnz feparatur, & par-
tem aliquam Pidtauienfem Cteula flumine diuifam,ibi enim Chinam ciuitas iita eft,quas
Turonenfcs forfi fortitur. Ad meridiem fita eft in finibus Pidtaui j, iuxta Creufam flumcn,
qua Pilesportus Garumnam aTuronenfibus feparat. Ex eodelatcreProuinciadidta Ber-
ruyereohzret,finibusqueCaftellonij ad Indram notatur. InOricnteadLigerimtcrritoriumBloifinenfe &par-
temaliquamBiturigumtangitj ibiqueCharumflumcnlimitesconftituit. Hincigiturpatet, quomodo Turo-
nenfes aliis Prouinciis inclufi & coarctati funt, qui etiam vcrfus feptentrionem Mcncnfes & Vendonicenfes
attingunt, aquibus flumineLigerifeiunguntur. Vrbem Turonum antiquilfimazdificarunt Galli, vndectiam
propterantiquitatem, prx aliisGalliz ciuitatibus excellit, adeovt caput multarum nationum dici meruerit}
ctiam a Czfare aliisquc qui Galliam defcripfere, pro przcipuis primisque Gallis femper Turones habiti fint. Pco-
lomxus li. z. cap. S. tab. 3. Europe^, eos Turegiosnominat, ripam Ligeris incolentes; Czfar plurimis in locis illo-
rum facit mentionem, przfertiminfine fecundi libri Commentariorum, cuiushzcverbafunt:Hisrcbusge-
ftis , omniGalliapacata, tantahuius belli adBarbaros opiniopetlata eft, vt ab nationibus, quz trans Rhc-
num incolerent, mitterentur legati ad Czfarem, quz,feobfides daturas, imperata fadturas, pollicerentur. quas
legationes Czfar, quodinItaliam Illyricumqueproperabat.initaproximazftate, adfe reuertiiufsit.Ipfe, inCar-
nutes, Andes,Turones,quzciuitatcspropinquz his locis erant, vbi bellum geflerat, lcgionibus in hiberna dc-
du&is.inltaliam profeduscft. Vndccolligipoteft.TuronenfesnonfuitTehoftesRomanorum, fed Czfaris par-
tcs tcnuifle, optimumque hoc antiquz illorum magnificentiz indicium efle. Ex hiftoria etiamGregorij Tu-
roncnfis liquet, ciuesTuronenfesplurimisinlocis SenatoresRomanosnuncupari, ebquod iure ciuium Ro-
manorumvfi fint, cuiusiurisolimamici&confcederati Romanorumfuercparricipes. vScdpofteaquam Im-
perium Romanorum a Gothis, Vandalis, Alanis,Burgundis,Hunis & Francis deuaftaretur, Turonu ciuiras, vt Sc
aliz,libcrtate fruftrata eft,duraq; obfidionel Gallis prefla fuit: qui tamen commoti monumento D. Marrini,cu-
ius ofla ibicondita funt, abinceptodeftitcrc,quinimmotantipoftmodumhancvrbem habuere, vt infanctis
reliquiishuiusfacratifsimi Epifcopi, omnium negociorum fuorum,acconatuum fortunam pofuerint. Et hac
ratione VrbsTuronum coronz Franciz inferta fuit, donec poft fa&am Danorum Sc Normandorum irru-
prionem in Galliam aLudovvicO tertiolngclgerum, comitem Andegauenfem, transferretur, quo hoftiles
barbarorum impetus copiis fuis repelleret, &oramLigerispropugnaret. lllud quoquemcmoriadignum eft}
quod olim in territorio, &fcreinipfisportis&fub mccnibusTuronum, inuittifsimusille Gallorum Princeps
carolusMarteilus, circa annum Chrifti 729. pr^liofuperarit neciquc dedidcrit Rcgem, vna cum quadringen-
tis millibus militum, qui cum innumero cxercitu, fubiugata priusHifpania, Galliam inuaferat. Turonenfes
ctiamhacinparte^ternumnomcnmeruerunt,quinonfolumSarracenis illis acriterreftitcre, fcd&Chriftia-
nis,cum przlium anceps eflet,adituminvrbemprzclufcrunt, quofalutcmnonin fuga.fedfortiterdimicando
quzrercnt. Municipia, qu? ducatui & Iurifdiftioni Turonenfium fubiefta funt^h^cnumerantur} CHINO-
NVM , cuiustcrritotiumfertilc&amcenum FrancizRegibusolimindeliciisfuit. L O D V N V M, quod
Pi&auienfi ditioni quidam aflcribunt, fedesTribunalis Rcgij nunc cft. A M S O I S E, in ripa Ligeris fluuij,
tam amceno loco fitum,vt vix in Francia fimilc oppidum reperiatur.qua de caufa etiam Reges ibi fzpe degunt,
LOCHES oppidumfirmcmunitum.MONTRlCHARD,inplanitiefitum,quodrupes&filuzcingunt,
extra oppidum domus fubtcrrancz funt,& fuper eas horti vinctaquc. PAVLMIVM AR X,Vicecomitatus
titu!oprzftat,fita efteditoloco, agrequcinprimisfalubri, retroipfumeftpulchrum fpatiofumquc viuarium,
quod muro cingitur, duoque fere milliaria continet. Deniquevtconcludam.Turonumeftexopulentiffimis
Francizciuitatibus, quas diuitias cx fertili territorio confequitur, eiusque diligcnti cura,&quod incolzprobe
rem familiarem curent.addicti mercaturzfunt, nauantqucoperam parandz byffb, quam ibitam probc.fubrili-
terqueparari,qu!minltalia dicitur. Aeribi fuauefpirat,ferenusquceft,vndeobvoluptatem, amoeniratemquc
quaprzftat, HortulusFranciz.Regumquedcliciz, communiprouerbioappellatur. Arborumfructusexanimi
fententiaproueniunt, iiq; nullisaliis Europzcedunt; Lutetiam Parifiorum vfquecomportantur,ibiq;przcz-
teris funt in pretio.Vini frumentiquc fcraciffima eft.nec nemora ei defunt venationi commoda,neque ad zdifi-
ciaconftruendaquzcumque, nequeadignesinftruendosligna,aquzadprimefanzfunt,Populusfinccruseft,
non difficilis vel morofus,& fuo Rcgi o bfequens & fidelis.
2!tt0fer& Andegauum.
NdegauiGaIIi?populi, olimrerumomniumaffluentibuscopiisditati, vt plurimumclaruere, quo-
rum Prouinciavulgo Anjou nuncupatur.Galliz Celticz limitropha, ac quanquam late non pro-
tendatur,attamenbreues fuoslimites ferrili,eorum,quz ad vidum pertinent, copia, compenfat; Al-
'—=-baitidemvina,quzpronobiliflimis totiusGalliz celebrantur, profert. Propter collium &tumulo-
rum frequentiammontofa &inzqualis eft, Planitiem fyluz, proceris arboribus confita, pafcuz & prata ad-
modum fruticantia, illuftrant. Amnes actorrentes adeo crebriin ea funt, vthocnominc plurimi putarint
Gallico Aquitanorum idiomate Aiguam fuifle didam , eo quod ibidem quadraginta recenfentur flumina,
non connumeratisfontibus, pifcinis, ftagnis, &aliisriuulis,quorum nonexiguus eftnumerus. VrbsAndega-
uenfis.vulgo2Ln$itT6 dicta, fitaeftad Meduanamfluuium:vnaparshocflumine diuifa meridiem&oricntem
fpe&at, altera occidentcmprofpicit.Britanniamvcrfus. Initioquidem,priufquamIoannesfansterre cogno-
minatus, ex familia Andegauenfi (qui Rex Angliz poftmodum fuit.) Regnum adeptus,foIum verfus Orientem
20
Vuigo <£oure.
Vrones inter czteros Galliae populos funtantiquifilmi 8c przcipui.inter Celtas haud po-
ftremi,quorutn Metropolis ad fuburbij partem Ligeri alluitur, qui fluuiusex tranfucrfo
riuum canali prope S.Annam ad fuburbia Richij tranfmittit,earumq\ part em orietalem
occupat.a meridie & occidete fluuius Idra curfum fuum dirigit. Latitudo huius regionis
nonadeotnagnaeft,proptervicinas&flnitimasprouincias,quibusanguflecircumdatur.
Ad occafum habet Andegauum.a qua terrirorio fuo & limitibus Belnz feparatur, & par-
tem aliquam Pidtauienfem Cteula flumine diuifam,ibi enim Chinam ciuitas iita eft,quas
Turonenfcs forfi fortitur. Ad meridiem fita eft in finibus Pidtaui j, iuxta Creufam flumcn,
qua Pilesportus Garumnam aTuronenfibus feparat. Ex eodelatcreProuinciadidta Ber-
ruyereohzret,finibusqueCaftellonij ad Indram notatur. InOricnteadLigerimtcrritoriumBloifinenfe &par-
temaliquamBiturigumtangitj ibiqueCharumflumcnlimitesconftituit. Hincigiturpatet, quomodo Turo-
nenfes aliis Prouinciis inclufi & coarctati funt, qui etiam vcrfus feptentrionem Mcncnfes & Vendonicenfes
attingunt, aquibus flumineLigerifeiunguntur. Vrbem Turonum antiquilfimazdificarunt Galli, vndectiam
propterantiquitatem, prx aliisGalliz ciuitatibus excellit, adeovt caput multarum nationum dici meruerit}
ctiam a Czfare aliisquc qui Galliam defcripfere, pro przcipuis primisque Gallis femper Turones habiti fint. Pco-
lomxus li. z. cap. S. tab. 3. Europe^, eos Turegiosnominat, ripam Ligeris incolentes; Czfar plurimis in locis illo-
rum facit mentionem, przfertiminfine fecundi libri Commentariorum, cuiushzcverbafunt:Hisrcbusge-
ftis , omniGalliapacata, tantahuius belli adBarbaros opiniopetlata eft, vt ab nationibus, quz trans Rhc-
num incolerent, mitterentur legati ad Czfarem, quz,feobfides daturas, imperata fadturas, pollicerentur. quas
legationes Czfar, quodinItaliam Illyricumqueproperabat.initaproximazftate, adfe reuertiiufsit.Ipfe, inCar-
nutes, Andes,Turones,quzciuitatcspropinquz his locis erant, vbi bellum geflerat, lcgionibus in hiberna dc-
du&is.inltaliam profeduscft. Vndccolligipoteft.TuronenfesnonfuitTehoftesRomanorum, fed Czfaris par-
tcs tcnuifle, optimumque hoc antiquz illorum magnificentiz indicium efle. Ex hiftoria etiamGregorij Tu-
roncnfis liquet, ciuesTuronenfesplurimisinlocis SenatoresRomanosnuncupari, ebquod iure ciuium Ro-
manorumvfi fint, cuiusiurisolimamici&confcederati Romanorumfuercparricipes. vScdpofteaquam Im-
perium Romanorum a Gothis, Vandalis, Alanis,Burgundis,Hunis & Francis deuaftaretur, Turonu ciuiras, vt Sc
aliz,libcrtate fruftrata eft,duraq; obfidionel Gallis prefla fuit: qui tamen commoti monumento D. Marrini,cu-
ius ofla ibicondita funt, abinceptodeftitcrc,quinimmotantipoftmodumhancvrbem habuere, vt infanctis
reliquiishuiusfacratifsimi Epifcopi, omnium negociorum fuorum,acconatuum fortunam pofuerint. Et hac
ratione VrbsTuronum coronz Franciz inferta fuit, donec poft fa&am Danorum Sc Normandorum irru-
prionem in Galliam aLudovvicO tertiolngclgerum, comitem Andegauenfem, transferretur, quo hoftiles
barbarorum impetus copiis fuis repelleret, &oramLigerispropugnaret. lllud quoquemcmoriadignum eft}
quod olim in territorio, &fcreinipfisportis&fub mccnibusTuronum, inuittifsimusille Gallorum Princeps
carolusMarteilus, circa annum Chrifti 729. pr^liofuperarit neciquc dedidcrit Rcgem, vna cum quadringen-
tis millibus militum, qui cum innumero cxercitu, fubiugata priusHifpania, Galliam inuaferat. Turonenfes
ctiamhacinparte^ternumnomcnmeruerunt,quinonfolumSarracenis illis acriterreftitcre, fcd&Chriftia-
nis,cum przlium anceps eflet,adituminvrbemprzclufcrunt, quofalutcmnonin fuga.fedfortiterdimicando
quzrercnt. Municipia, qu? ducatui & Iurifdiftioni Turonenfium fubiefta funt^h^cnumerantur} CHINO-
NVM , cuiustcrritotiumfertilc&amcenum FrancizRegibusolimindeliciisfuit. L O D V N V M, quod
Pi&auienfi ditioni quidam aflcribunt, fedesTribunalis Rcgij nunc cft. A M S O I S E, in ripa Ligeris fluuij,
tam amceno loco fitum,vt vix in Francia fimilc oppidum reperiatur.qua de caufa etiam Reges ibi fzpe degunt,
LOCHES oppidumfirmcmunitum.MONTRlCHARD,inplanitiefitum,quodrupes&filuzcingunt,
extra oppidum domus fubtcrrancz funt,& fuper eas horti vinctaquc. PAVLMIVM AR X,Vicecomitatus
titu!oprzftat,fita efteditoloco, agrequcinprimisfalubri, retroipfumeftpulchrum fpatiofumquc viuarium,
quod muro cingitur, duoque fere milliaria continet. Deniquevtconcludam.Turonumeftexopulentiffimis
Francizciuitatibus, quas diuitias cx fertili territorio confequitur, eiusque diligcnti cura,&quod incolzprobe
rem familiarem curent.addicti mercaturzfunt, nauantqucoperam parandz byffb, quam ibitam probc.fubrili-
terqueparari,qu!minltalia dicitur. Aeribi fuauefpirat,ferenusquceft,vndeobvoluptatem, amoeniratemquc
quaprzftat, HortulusFranciz.Regumquedcliciz, communiprouerbioappellatur. Arborumfructusexanimi
fententiaproueniunt, iiq; nullisaliis Europzcedunt; Lutetiam Parifiorum vfquecomportantur,ibiq;przcz-
teris funt in pretio.Vini frumentiquc fcraciffima eft.nec nemora ei defunt venationi commoda,neque ad zdifi-
ciaconftruendaquzcumque, nequeadignesinftruendosligna,aquzadprimefanzfunt,Populusfinccruseft,
non difficilis vel morofus,& fuo Rcgi o bfequens & fidelis.
2!tt0fer& Andegauum.
NdegauiGaIIi?populi, olimrerumomniumaffluentibuscopiisditati, vt plurimumclaruere, quo-
rum Prouinciavulgo Anjou nuncupatur.Galliz Celticz limitropha, ac quanquam late non pro-
tendatur,attamenbreues fuoslimites ferrili,eorum,quz ad vidum pertinent, copia, compenfat; Al-
'—=-baitidemvina,quzpronobiliflimis totiusGalliz celebrantur, profert. Propter collium &tumulo-
rum frequentiammontofa &inzqualis eft, Planitiem fyluz, proceris arboribus confita, pafcuz & prata ad-
modum fruticantia, illuftrant. Amnes actorrentes adeo crebriin ea funt, vthocnominc plurimi putarint
Gallico Aquitanorum idiomate Aiguam fuifle didam , eo quod ibidem quadraginta recenfentur flumina,
non connumeratisfontibus, pifcinis, ftagnis, &aliisriuulis,quorum nonexiguus eftnumerus. VrbsAndega-
uenfis.vulgo2Ln$itT6 dicta, fitaeftad Meduanamfluuium:vnaparshocflumine diuifa meridiem&oricntem
fpe&at, altera occidentcmprofpicit.Britanniamvcrfus. Initioquidem,priufquamIoannesfansterre cogno-
minatus, ex familia Andegauenfi (qui Rex Angliz poftmodum fuit.) Regnum adeptus,foIum verfus Orientem
20