DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0112
conftantiffime in exilio mortuum, qui eum probe nouerunt,hodierno dic,ob rara virtutum ornamenta,ad-
huc viuum exoptent.
Venio ad tcrtium Monafterium Francifcanorum videlicet ad EleonOra Reinaldi fccundi, qui anno Chri-
fti M ccc xxxix.vixit,& Rufusdidtuseft vxorepientiflimaoportunoinlococonditum,infigniquetemplo &
ccemirerioduplicicohoneftatum.reditibusq, annuisita prouifum,vtaccedentibus commodis& eleemofy-
nis.quosex ciuium liberalitate expedtabant honeftiflime feiftic fratresiftis temporibus fuftentarepotuerint,
fuit hoc antea Minorum qui Gaudentes vocantur domicilium ab initio, tempore vcro Ducis Albani fratri-
bus de Obferuantia conceffum ,& illius liberalitate aliquot aedificijs audtum.Sed Anno M. D. Lx x 11. in expu-
gnatione vrbis totum fpoliatum,templo profanato, & hocpoftrcmo tumultubellico fratribuscaptis,& pcr
piorum hominum interceffionemlytro redemptis Habuit profcdtohocccenobiumi(nefcio quo cafuconfla-
gramm,templo diruto,&ccemiterij vnaparte, vt dicitur.in forum feuambulatorium conuerfa,) olim viros
maxime in concionandi munereexercitatiflimos,&aliquos,vt dicitur.prophetico fpiritu illuminatos,quod
memoratur dequodam,qui incendium illud.cuius antea mentio fadta eft,dicitur diuinituspraeuidiffe, & ob
hanccaufam populum faepiusidquelerio.adpcenitentiamexcitaffc, vtiratinuminisiram compcfcerent,&
flagella futura a luis ceruicibus auerterent.
De virorum ccenobijs hadtenus.Ad virginumcollegia quod attinet,vnumeftinterceterapraeftantiflimum
D.Agneti virgini dedicatum,inquofubregulaD.Auguftini viuirur,tempore antedefinitomiferedefttuctu,
ccenobium inquam ditiflimum, virginibusplurimisobgeneris fplendorem clariflimisnobilitatum : folent
fiquidem patricij & nobiles fuas filias hic Domino Deo confecrarc,vt in pietate & difciplina Ecciefiafticapic
religiofcqueomnibus vitaefuaediebus viuerent.Harum curaquamuis aliquandofratres habcrent, ordinarie
tamen vnusexmonafterioRcgularum VVindecemenfi propeSvvollam pr^fkiebatur, ideo quod ad capitu-
lum iftius loci pertinerent. A d alterum Virginum collcgium venio, quod S. Catharinae dcdkatum eft, in quo
MonialesfubRegula D.Francifcitertiapie&deuoteviuunt. huiusconfefiariuspermultos annos fuit Reue-
rendus ac infignis Pater TheodorusSvvollanus Oeconomus exquifitiflimus,fuperioribus annis in Domino,
cum magno ludtu fuarum virginum defundtus.quianno M.D Lxxn per cuiufdam amicitiam cuiolim bene
fecerat,hoccoenobiumillaefumtenuir,vulgd H<£ttxftt>me vocatur.Tertium fuit etiamde Regula D. Francif-
ci.earum fororum.quae^to^SuftftfnGermanicevocantur.hodie profanis vfibus deftinatum. His omnibus
addeinfigne hofpitale.ad quodpauperes alienigenae fuum refugium habent,& neipfis,fi forteinfirmarcntur,
vtiaricumfalutisdeeffet,&finepcenitentiadifcederent, maiorum pietas facellum infigne adiunxit, propc
quodfacerdos,qui eorum curamhabcrer.aedescontiguashabet. Orphanis item optime prouifum eftapijs
patribus,nam jnfignem domum prope monafterium Francifcanorum ipfiserexerunt, vbi expiorum homi-
num fundationibus pueri & puell^ certo veftitus genere ab alijs diftindti,honefte in pietate & timore Dei cdu-
cantur,&determinatotemporeadopificium aliquodmanuale promouentur.vndepoftea viuant.Si quivel
fenioalioaliquo vitiocorporis impediantur,quo minus manuum labore vidtumquaeritent, & ipfispijnoftri
maiorcs catholici infignes aedes extra moenia non procul a ciuitate ercxerunt, in quarfi valuis olim pulcher-
rima D.Gregorij imago cernebatur, vbi ne illis pie viuendi occafio deeflet, pulcherri mfi in amccno loco, vul-
goHierufalem didtum facellumaedificatum eft.Hominibuspeftevelleprainfe&isetiam fua domiciiia cxtra
muros affignata.
Schola hic eft,quae olim fuitceleberrima,ad quam ex pluribus Geldriae, Hollandiae & Frifie^ partibus quam
plurimi ftudiofi,& ingenuarum artium candidati confluebat,idq; propter dodtiflimos quos habuir Redtorcs,
Interquos non minimicenfendi IoannesPedanusiftiusopidi Ci uis& patriciusjoannes Voflius, Petrus Ap-
ferdianus& alij nonnullivirifinceri&fcriprisclari, quibusannumerandusReinerus Sarcerius, quiScholac
Vltraicftinaehodiernodie fummacumlandepraeeltAlumni huiusScholaenonpauci,inter quosfacilePrin-
cipem tcnebir locum Keuerend. Magnif Eximiusque vi r. D. Gcrardus de J)atbtvfoU. liberalium artium & SS.
Theologiae Dodtor eximius.Laurentiani Collegij apud Colonienfes Redtor infignis^ad S. Columbam Paftor
vigilanriftimus,quipraeterDecanatum,quem in facultate artium vniuerfitatis Colonienfisbis terue honori-
ficeadminiftrauit,etiam eiufdem VniuerfitatisColonienfis Magnificus Redlor defignatuseft. ObijtAnno
M.D.III.relidtis poft fe dodtiflimis inAriftotelem Commentarijs. Alberti Magni aflecla & defenfor egregius,
qucmRodulfus Langius CanonicusMonafterienfis virfumm^eruditionisnominatClariflimum totiusCo-
lonienfisScholae&inprimisTheologicaeJumcn.MagnumitidemDodtorem. Hicin CommenrarijsLogicis
poft explicationeCathegori^Qualitatisaliquid memorabilchaber,Scribirfiquide Anno M.CCC.Lxxxn.
HardervviciSacerdotem quendam honeftae vitx,nulla infirmitatealia pracuia, meridiana luce.dodtrinam ab
incunte aetate fummo cum frudtuhauftam ita amififfc.vt prima ctiam fcientiaeelementa ignorans, nominis
proprijoblitusfuerit.inillaqueobliuioneadextremum vfque vitae terminum permanfiffe. Sed hocobiter.
HucGerardoadhuc viucnti fucceffit IoannesHardervvicenfisartium liberalium Magifter & S5. Theologix
Licentiatus,vt Epitaphium ad D.Paulum Coloniaedocet,dodtiflimus,qui cum aliquamdiu inLaurentioCol-
lcgioiuuentutem inftituifier.&femelatqueiterumDecanatusmuncrefundtus fuilfet, magno ciuium mce-
rore mortuus eft.Claruit etiam in Vbiorum Ciuitate Bernardus Hardervvicenfis Artium & Decrctorum Do-
clor.Capituli MetropolitanxEcclefiaeColonienfisSyndicusccleberrimus,quorum honorificain Annalibus
facultatis artium mentio fit.Hi inquam & alij plurimi,fummi, ingenij viri ex hac Schola Ciuesprodiere, vt
hicpraeteream aliosmultos quiHardcrvviciinftituti.Ecclefiae Dei &Reip. Chriftiana?, vtiliffimam operam
pra'ftiterunt,adeo vt per cos non paruam luce & celebriratem ipfa Ciuitas adcpta fit. Ac quia concordiaparug
rescrefcant,difcordiamaximae dilabantur,ciuesin hoctotifunt,vt concorditer&vnanimiter viuant,cx qui
bus quidam ex agricultura,quidam ex pifcatura.nonnulli ex mercatura,&manuum fuarum labore,multi dc-
niqueex fuisreditibus viuunt.finguliadeorebusfuisinrenti,vtnihil peiusquam otiofum hominemoderint.
Humanitatisofficiaergapauperes&hofpites&peregrinos minimenegligunt.maximeij quipatricijfiueno-
biles funr,quorum hic magnus numerus eft,inter quos hoctempore florent Hardervvici j.Bronchorftij, Bre-
nii.Spuldij.VVynbergij.VVolffij.Edani^Homij Bocopij,Graneburgij,Mauriciani,Prcnromij,Bronchij, Brcc-
chufij,Arnemij, /aneveldij,& alij nonnulli.horumenim Parentesnon tantum miferis,& abomni folatiode-
ftitutis manus auxiliaresfuoviraetemporeporrexcrunt,fed vtip(is,velfimiliegeftateconftitutis, poft mortg
eorum.abundefatisprouifum eflet,pias fundationes inftituerunt.
huc viuum exoptent.
Venio ad tcrtium Monafterium Francifcanorum videlicet ad EleonOra Reinaldi fccundi, qui anno Chri-
fti M ccc xxxix.vixit,& Rufusdidtuseft vxorepientiflimaoportunoinlococonditum,infigniquetemplo &
ccemirerioduplicicohoneftatum.reditibusq, annuisita prouifum,vtaccedentibus commodis& eleemofy-
nis.quosex ciuium liberalitate expedtabant honeftiflime feiftic fratresiftis temporibus fuftentarepotuerint,
fuit hoc antea Minorum qui Gaudentes vocantur domicilium ab initio, tempore vcro Ducis Albani fratri-
bus de Obferuantia conceffum ,& illius liberalitate aliquot aedificijs audtum.Sed Anno M. D. Lx x 11. in expu-
gnatione vrbis totum fpoliatum,templo profanato, & hocpoftrcmo tumultubellico fratribuscaptis,& pcr
piorum hominum interceffionemlytro redemptis Habuit profcdtohocccenobiumi(nefcio quo cafuconfla-
gramm,templo diruto,&ccemiterij vnaparte, vt dicitur.in forum feuambulatorium conuerfa,) olim viros
maxime in concionandi munereexercitatiflimos,&aliquos,vt dicitur.prophetico fpiritu illuminatos,quod
memoratur dequodam,qui incendium illud.cuius antea mentio fadta eft,dicitur diuinituspraeuidiffe, & ob
hanccaufam populum faepiusidquelerio.adpcenitentiamexcitaffc, vtiratinuminisiram compcfcerent,&
flagella futura a luis ceruicibus auerterent.
De virorum ccenobijs hadtenus.Ad virginumcollegia quod attinet,vnumeftinterceterapraeftantiflimum
D.Agneti virgini dedicatum,inquofubregulaD.Auguftini viuirur,tempore antedefinitomiferedefttuctu,
ccenobium inquam ditiflimum, virginibusplurimisobgeneris fplendorem clariflimisnobilitatum : folent
fiquidem patricij & nobiles fuas filias hic Domino Deo confecrarc,vt in pietate & difciplina Ecciefiafticapic
religiofcqueomnibus vitaefuaediebus viuerent.Harum curaquamuis aliquandofratres habcrent, ordinarie
tamen vnusexmonafterioRcgularum VVindecemenfi propeSvvollam pr^fkiebatur, ideo quod ad capitu-
lum iftius loci pertinerent. A d alterum Virginum collcgium venio, quod S. Catharinae dcdkatum eft, in quo
MonialesfubRegula D.Francifcitertiapie&deuoteviuunt. huiusconfefiariuspermultos annos fuit Reue-
rendus ac infignis Pater TheodorusSvvollanus Oeconomus exquifitiflimus,fuperioribus annis in Domino,
cum magno ludtu fuarum virginum defundtus.quianno M.D Lxxn per cuiufdam amicitiam cuiolim bene
fecerat,hoccoenobiumillaefumtenuir,vulgd H<£ttxftt>me vocatur.Tertium fuit etiamde Regula D. Francif-
ci.earum fororum.quae^to^SuftftfnGermanicevocantur.hodie profanis vfibus deftinatum. His omnibus
addeinfigne hofpitale.ad quodpauperes alienigenae fuum refugium habent,& neipfis,fi forteinfirmarcntur,
vtiaricumfalutisdeeffet,&finepcenitentiadifcederent, maiorum pietas facellum infigne adiunxit, propc
quodfacerdos,qui eorum curamhabcrer.aedescontiguashabet. Orphanis item optime prouifum eftapijs
patribus,nam jnfignem domum prope monafterium Francifcanorum ipfiserexerunt, vbi expiorum homi-
num fundationibus pueri & puell^ certo veftitus genere ab alijs diftindti,honefte in pietate & timore Dei cdu-
cantur,&determinatotemporeadopificium aliquodmanuale promouentur.vndepoftea viuant.Si quivel
fenioalioaliquo vitiocorporis impediantur,quo minus manuum labore vidtumquaeritent, & ipfispijnoftri
maiorcs catholici infignes aedes extra moenia non procul a ciuitate ercxerunt, in quarfi valuis olim pulcher-
rima D.Gregorij imago cernebatur, vbi ne illis pie viuendi occafio deeflet, pulcherri mfi in amccno loco, vul-
goHierufalem didtum facellumaedificatum eft.Hominibuspeftevelleprainfe&isetiam fua domiciiia cxtra
muros affignata.
Schola hic eft,quae olim fuitceleberrima,ad quam ex pluribus Geldriae, Hollandiae & Frifie^ partibus quam
plurimi ftudiofi,& ingenuarum artium candidati confluebat,idq; propter dodtiflimos quos habuir Redtorcs,
Interquos non minimicenfendi IoannesPedanusiftiusopidi Ci uis& patriciusjoannes Voflius, Petrus Ap-
ferdianus& alij nonnullivirifinceri&fcriprisclari, quibusannumerandusReinerus Sarcerius, quiScholac
Vltraicftinaehodiernodie fummacumlandepraeeltAlumni huiusScholaenonpauci,inter quosfacilePrin-
cipem tcnebir locum Keuerend. Magnif Eximiusque vi r. D. Gcrardus de J)atbtvfoU. liberalium artium & SS.
Theologiae Dodtor eximius.Laurentiani Collegij apud Colonienfes Redtor infignis^ad S. Columbam Paftor
vigilanriftimus,quipraeterDecanatum,quem in facultate artium vniuerfitatis Colonienfisbis terue honori-
ficeadminiftrauit,etiam eiufdem VniuerfitatisColonienfis Magnificus Redlor defignatuseft. ObijtAnno
M.D.III.relidtis poft fe dodtiflimis inAriftotelem Commentarijs. Alberti Magni aflecla & defenfor egregius,
qucmRodulfus Langius CanonicusMonafterienfis virfumm^eruditionisnominatClariflimum totiusCo-
lonienfisScholae&inprimisTheologicaeJumcn.MagnumitidemDodtorem. Hicin CommenrarijsLogicis
poft explicationeCathegori^Qualitatisaliquid memorabilchaber,Scribirfiquide Anno M.CCC.Lxxxn.
HardervviciSacerdotem quendam honeftae vitx,nulla infirmitatealia pracuia, meridiana luce.dodtrinam ab
incunte aetate fummo cum frudtuhauftam ita amififfc.vt prima ctiam fcientiaeelementa ignorans, nominis
proprijoblitusfuerit.inillaqueobliuioneadextremum vfque vitae terminum permanfiffe. Sed hocobiter.
HucGerardoadhuc viucnti fucceffit IoannesHardervvicenfisartium liberalium Magifter & S5. Theologix
Licentiatus,vt Epitaphium ad D.Paulum Coloniaedocet,dodtiflimus,qui cum aliquamdiu inLaurentioCol-
lcgioiuuentutem inftituifier.&femelatqueiterumDecanatusmuncrefundtus fuilfet, magno ciuium mce-
rore mortuus eft.Claruit etiam in Vbiorum Ciuitate Bernardus Hardervvicenfis Artium & Decrctorum Do-
clor.Capituli MetropolitanxEcclefiaeColonienfisSyndicusccleberrimus,quorum honorificain Annalibus
facultatis artium mentio fit.Hi inquam & alij plurimi,fummi, ingenij viri ex hac Schola Ciuesprodiere, vt
hicpraeteream aliosmultos quiHardcrvviciinftituti.Ecclefiae Dei &Reip. Chriftiana?, vtiliffimam operam
pra'ftiterunt,adeo vt per cos non paruam luce & celebriratem ipfa Ciuitas adcpta fit. Ac quia concordiaparug
rescrefcant,difcordiamaximae dilabantur,ciuesin hoctotifunt,vt concorditer&vnanimiter viuant,cx qui
bus quidam ex agricultura,quidam ex pifcatura.nonnulli ex mercatura,&manuum fuarum labore,multi dc-
niqueex fuisreditibus viuunt.finguliadeorebusfuisinrenti,vtnihil peiusquam otiofum hominemoderint.
Humanitatisofficiaergapauperes&hofpites&peregrinos minimenegligunt.maximeij quipatricijfiueno-
biles funr,quorum hic magnus numerus eft,inter quos hoctempore florent Hardervvici j.Bronchorftij, Bre-
nii.Spuldij.VVynbergij.VVolffij.Edani^Homij Bocopij,Graneburgij,Mauriciani,Prcnromij,Bronchij, Brcc-
chufij,Arnemij, /aneveldij,& alij nonnulli.horumenim Parentesnon tantum miferis,& abomni folatiode-
ftitutis manus auxiliaresfuoviraetemporeporrexcrunt,fed vtip(is,velfimiliegeftateconftitutis, poft mortg
eorum.abundefatisprouifum eflet,pias fundationes inftituerunt.