DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0122
HELSINGORVMv
ELSINGORVM,Vulg6,HelscheriorjVrbs fcftDariias littofaliS ftuhdiriisfrequeritifiimis,
& peregrinarum mercium adue&ione clara\ In cjnam multi conuenae, & magnarij diuerfis
ex locis confluxcre. Quo etiam conquifitiflirnae quaeque rcs incolarum Vfui inferuientes ap-
portantur. Adcuius latus maritimumadfcitacftarx CORONAEBVRG VM caftrum
munitiflimum, & inexpugnabile. Vbi pro mercibusVltro,citroq; expOrtandis, rurfumq*; hi-
uchendis.aliove t ranfuehendis.fi modo (ecure quis nauigationem inftitutam abfoluere velitj
rcdd6da erit ratio. Qui fccus faxit.capitale cfto. £tbona quantulacunq, fubtracta fegio fifco
cedant. Vclificantesigitur^dorfumq; marishaccalcantes.angultasfauces.quocunquefolue-
rint, curfumve direxctint mtrare coguntur: dcbitumq*; portorium velis deduftis regio quae-
ftori pendere tencntur. Quibus tranfmiflis, mox alij onuftiores rationem reddituri cateruatim appellunt. Idque fand
bono iurc,quod pro ipforum falute, tranfituquefecuro,regia claflis maximis fumptibus qitotannis iriftruituf .-ratibuf-
q* ue copiae per aequora traducutur, vt quicquid piratarum inueftigetur,capitur,cf ucique adiudicatur. Ne fic fpoliof urrt
aceruo&dulcedinealletti, maiusinpofterumfacinusintendantj plurefqucimmanitertrucident, hevedeincepsim-
punitatis fpe huius pelagi portibus incautis infidias ftruentes deliteant. lta nauigantibus pcr faluum coftduftum diriiii
diumintegrum.amiflbplustoto. Quanquamautem Dania natur&aureas venas^&fodinas metallicas,quibuSglo-
rictur.nonhabeat,vtAr a bi ae, Hispan i a£,Vng a ri a ehocmodoconfcrripoflit. Habettamenfuasampliffimas
opes, & reuera hoc loco aurifera eft, vt regijs gazis, thcft uris, annuifque reditibus immenfisjnec Tago.ncc Pa&olb ce-
dat, necquicquid ab ali js periculose, maximoq; cum labore in fodinis quxritur, inuenitur, effoditur,igni excoquithr,
& aqua minerali diutiflimelauatur, tandemquc vfui humano in formas, maflafq" ue diffufum prxparatur: Id cunaula-
tiflimeinDANiAM portatur,magna pars fubditis probonis diuenditis numeratur, maior regiiuftapertfioneexol-
uitur. Opem viciflim contra piratarum impios aufus implorantibus,promptiflimccommunicat; Et negotiationibus
tutiflimu maris vfum recuperando, vnicuilibet terrae fuos faluos reddit. Laborent igitur ali j in fodinis profundifllmisj
in vinetisdefudent alij, macerent fenonnulli alijsartibus in colligcndoauro:Nobispinguium boum multitudinemj
arua, frumentotumcopiam, agri pifciumq; affluentiam maria fubminiftrant. Quarum rerum iufta commhtatione,
auricopiaquantumIuflicitregnoimportatur,&focietashumana conferuatur. Verfus Septentriortem adiacetarx
omnium magnificentiflima, quamidem rexnofterilluftriflimus,villadiruta, abintegroinlbcoOmniumam«scnif-
fimo,fingulariapparatucondidit. EamquedefuonomineFRidericiSvrcvm nuncupaUit. Hicocium, hicfolitri-
dojhic rcgis grauiflimus feceflus, a ftrepitu vrbano turbaque ciuili procul folutus. Cingitur autem hae£ arx aquis,& fy U
uis vndiquaquein quibus ferarum copiae, gratiflimaecj ue venationes fe offerunt. Hic montes, colleSjValles, fohteS ir-
rigui, horti cultiflimi, loca paluftrla, & quicquid plus oblectationis, rninus vero taedij, Vifitur.
R I P AE>
MAGNIFICO DOMINO NICOLAO KAAS, DO-
MINO DE TORVPGAARD, SERENISSlMI REGIS DANIAE CANCEk
lARIO FiDELISSlMO, ANDREAS
Vclleius. S. D.
Etijfti, Magnifice Dorriine Cancellarie, per Generofurri Domirium Albcrtunl Fris defcriptu
onem noftrx vrbisRipenfisad te in primis trartfmitti. Earri hic habes, qualem quidem fefti-
nanspi&oris martus. hacvice>formare potuitcom modiflime. Dign^certehaertoftrasRipap,-
quae Calcogf aphiae beneflcio in nobili Georgi j Bf auni j Vrbium Theatf O cum cseteris in noti-
tiam veniantexternorum. Neq;certe vlli maritimarum vicinarumceditjaut fitiisacportus
opportunitate, aut originisantiquiflimae monumentis, autetiam Incolaru moribusacingd-
nijs cultiflimis, fi his cum caeteris contcndei e nccefie eft. Sitaeft enim haec Cimbricae Dafiicas
vrbSjin fipa Oceani, Auftrali Gothix prbxima, loco herbido,pafcuo,fcrtili atquc falubri. Ad
Septentrionem tamen atque occafum aeftiuum, fi pergas loca Tefqua tantifper habebis ob-
uia, doncc miliario ab Vrbe quarto excipiat frequens fy luarum copia. Ab ortu, nihil delitiaru defiderari poteft, quod
nOn fiuulorurri, agrorum atqUefyluarum Tempeaffarim fuppetant. Hac late patent Regijvenatusclauftra^ vfq, durri
mareorientalepertingitur. Meridiesamnem Nipticumvrbi fccum infert.ri^farov/VTfjjt/exiftimem ?™^<*,, viciria certe
quondam balnea, & ab his nomert retincntes hodie vici, fidem faciunt. Hic Varmigenfis ac Munchafdenfis lactis fca^
turiginibus au&us, Vrbis latus meridioflale vniuerfum claudit. Eumq; vrbis benigniflimo amplexu excipiens, cXitUni
quatuor locis diuerfis prarbet, quibus in ftumen Tuedenfe, quod vrbis latus boreale pfaeterfiuit, fe exOnerat. £a de cau-
fafipenitusinteriorem Vrbisformam fpe&es, Tripolim eam meritodixeris. In tresenim fe&ioncs, horu riUulorUm
tfurfu, fifla,totidem pontibus fublicijs ^atque molis frumcntarijs viciffim connexa, dcnub coalefcit. AboccidUa Vr-
bispafte,RegiaAcropolisfluentumViciriorumamniumopibu$auclumdefpicit,quod planiuemdeprefliorem perUa-
gatum, inftar Mcandri, in matisgremium fc infinuat. Hoc miliario vno ab vrbe fe aperit poftu commodo, cxtarttibus
vndiqueinfulis,vulgo nautarum rtotiflirftis^ Mandoa, Phanoa, Forda, Silda, AmrOma, Holglanda, cumpcninfula
Canglcgia & promontorijs varijs in rriare latc excufreritibus, iri quibus Variae nationes pifcatum exercent longe vbet-
rimum. Verilm, quod humilius hoclitus, praeter ftatum aeftum, rarius accidit fblem cardinalia pundta tranfire, qui irt
rna non ingens aliqua maris inundatio Vrbem vniuerfam,magna rhole aquarum,fad1:a quafi obfidibne.vndiq; irruat
ttq; inuoiuat. Aded, vt aliquoties notatum fit, etiam in ipfunt vfque cocmiteriumCathedralis Ecclefiae,quod fummo
Vrbis
33
ELSINGORVM,Vulg6,HelscheriorjVrbs fcftDariias littofaliS ftuhdiriisfrequeritifiimis,
& peregrinarum mercium adue&ione clara\ In cjnam multi conuenae, & magnarij diuerfis
ex locis confluxcre. Quo etiam conquifitiflirnae quaeque rcs incolarum Vfui inferuientes ap-
portantur. Adcuius latus maritimumadfcitacftarx CORONAEBVRG VM caftrum
munitiflimum, & inexpugnabile. Vbi pro mercibusVltro,citroq; expOrtandis, rurfumq*; hi-
uchendis.aliove t ranfuehendis.fi modo (ecure quis nauigationem inftitutam abfoluere velitj
rcdd6da erit ratio. Qui fccus faxit.capitale cfto. £tbona quantulacunq, fubtracta fegio fifco
cedant. Vclificantesigitur^dorfumq; marishaccalcantes.angultasfauces.quocunquefolue-
rint, curfumve direxctint mtrare coguntur: dcbitumq*; portorium velis deduftis regio quae-
ftori pendere tencntur. Quibus tranfmiflis, mox alij onuftiores rationem reddituri cateruatim appellunt. Idque fand
bono iurc,quod pro ipforum falute, tranfituquefecuro,regia claflis maximis fumptibus qitotannis iriftruituf .-ratibuf-
q* ue copiae per aequora traducutur, vt quicquid piratarum inueftigetur,capitur,cf ucique adiudicatur. Ne fic fpoliof urrt
aceruo&dulcedinealletti, maiusinpofterumfacinusintendantj plurefqucimmanitertrucident, hevedeincepsim-
punitatis fpe huius pelagi portibus incautis infidias ftruentes deliteant. lta nauigantibus pcr faluum coftduftum diriiii
diumintegrum.amiflbplustoto. Quanquamautem Dania natur&aureas venas^&fodinas metallicas,quibuSglo-
rictur.nonhabeat,vtAr a bi ae, Hispan i a£,Vng a ri a ehocmodoconfcrripoflit. Habettamenfuasampliffimas
opes, & reuera hoc loco aurifera eft, vt regijs gazis, thcft uris, annuifque reditibus immenfisjnec Tago.ncc Pa&olb ce-
dat, necquicquid ab ali js periculose, maximoq; cum labore in fodinis quxritur, inuenitur, effoditur,igni excoquithr,
& aqua minerali diutiflimelauatur, tandemquc vfui humano in formas, maflafq" ue diffufum prxparatur: Id cunaula-
tiflimeinDANiAM portatur,magna pars fubditis probonis diuenditis numeratur, maior regiiuftapertfioneexol-
uitur. Opem viciflim contra piratarum impios aufus implorantibus,promptiflimccommunicat; Et negotiationibus
tutiflimu maris vfum recuperando, vnicuilibet terrae fuos faluos reddit. Laborent igitur ali j in fodinis profundifllmisj
in vinetisdefudent alij, macerent fenonnulli alijsartibus in colligcndoauro:Nobispinguium boum multitudinemj
arua, frumentotumcopiam, agri pifciumq; affluentiam maria fubminiftrant. Quarum rerum iufta commhtatione,
auricopiaquantumIuflicitregnoimportatur,&focietashumana conferuatur. Verfus Septentriortem adiacetarx
omnium magnificentiflima, quamidem rexnofterilluftriflimus,villadiruta, abintegroinlbcoOmniumam«scnif-
fimo,fingulariapparatucondidit. EamquedefuonomineFRidericiSvrcvm nuncupaUit. Hicocium, hicfolitri-
dojhic rcgis grauiflimus feceflus, a ftrepitu vrbano turbaque ciuili procul folutus. Cingitur autem hae£ arx aquis,& fy U
uis vndiquaquein quibus ferarum copiae, gratiflimaecj ue venationes fe offerunt. Hic montes, colleSjValles, fohteS ir-
rigui, horti cultiflimi, loca paluftrla, & quicquid plus oblectationis, rninus vero taedij, Vifitur.
R I P AE>
MAGNIFICO DOMINO NICOLAO KAAS, DO-
MINO DE TORVPGAARD, SERENISSlMI REGIS DANIAE CANCEk
lARIO FiDELISSlMO, ANDREAS
Vclleius. S. D.
Etijfti, Magnifice Dorriine Cancellarie, per Generofurri Domirium Albcrtunl Fris defcriptu
onem noftrx vrbisRipenfisad te in primis trartfmitti. Earri hic habes, qualem quidem fefti-
nanspi&oris martus. hacvice>formare potuitcom modiflime. Dign^certehaertoftrasRipap,-
quae Calcogf aphiae beneflcio in nobili Georgi j Bf auni j Vrbium Theatf O cum cseteris in noti-
tiam veniantexternorum. Neq;certe vlli maritimarum vicinarumceditjaut fitiisacportus
opportunitate, aut originisantiquiflimae monumentis, autetiam Incolaru moribusacingd-
nijs cultiflimis, fi his cum caeteris contcndei e nccefie eft. Sitaeft enim haec Cimbricae Dafiicas
vrbSjin fipa Oceani, Auftrali Gothix prbxima, loco herbido,pafcuo,fcrtili atquc falubri. Ad
Septentrionem tamen atque occafum aeftiuum, fi pergas loca Tefqua tantifper habebis ob-
uia, doncc miliario ab Vrbe quarto excipiat frequens fy luarum copia. Ab ortu, nihil delitiaru defiderari poteft, quod
nOn fiuulorurri, agrorum atqUefyluarum Tempeaffarim fuppetant. Hac late patent Regijvenatusclauftra^ vfq, durri
mareorientalepertingitur. Meridiesamnem Nipticumvrbi fccum infert.ri^farov/VTfjjt/exiftimem ?™^<*,, viciria certe
quondam balnea, & ab his nomert retincntes hodie vici, fidem faciunt. Hic Varmigenfis ac Munchafdenfis lactis fca^
turiginibus au&us, Vrbis latus meridioflale vniuerfum claudit. Eumq; vrbis benigniflimo amplexu excipiens, cXitUni
quatuor locis diuerfis prarbet, quibus in ftumen Tuedenfe, quod vrbis latus boreale pfaeterfiuit, fe exOnerat. £a de cau-
fafipenitusinteriorem Vrbisformam fpe&es, Tripolim eam meritodixeris. In tresenim fe&ioncs, horu riUulorUm
tfurfu, fifla,totidem pontibus fublicijs ^atque molis frumcntarijs viciffim connexa, dcnub coalefcit. AboccidUa Vr-
bispafte,RegiaAcropolisfluentumViciriorumamniumopibu$auclumdefpicit,quod planiuemdeprefliorem perUa-
gatum, inftar Mcandri, in matisgremium fc infinuat. Hoc miliario vno ab vrbe fe aperit poftu commodo, cxtarttibus
vndiqueinfulis,vulgo nautarum rtotiflirftis^ Mandoa, Phanoa, Forda, Silda, AmrOma, Holglanda, cumpcninfula
Canglcgia & promontorijs varijs in rriare latc excufreritibus, iri quibus Variae nationes pifcatum exercent longe vbet-
rimum. Verilm, quod humilius hoclitus, praeter ftatum aeftum, rarius accidit fblem cardinalia pundta tranfire, qui irt
rna non ingens aliqua maris inundatio Vrbem vniuerfam,magna rhole aquarum,fad1:a quafi obfidibne.vndiq; irruat
ttq; inuoiuat. Aded, vt aliquoties notatum fit, etiam in ipfunt vfque cocmiteriumCathedralis Ecclefiae,quod fummo
Vrbis
33