DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.16956#0208
puerutus,alteramanuanatem nfgramitapremereappare^s.vtaqusmeaexoreprofundere cogatur, altera veroalium fontis faltum
amplcdtens.quianteeumextambirnarmoreafumnioartificioelaborataac politaexoritur, inquam & caetcras aqiiGE fuperius eietfta»
decidunr.SupraCupidinemexvtroqueIaterequatuora]ijfuntpuellinudi,&exalbo confefti marmore. fuperiores duoin rupibus
confiftunt,& ex lapideis quas humeris geftant amphoris,aquas fuas ante Cupidine quiefcentis morerecubante,fuper lapideeffundut,
reliquiduo paulo iriferius,quorfi vnus Delphini infidct.alter equo marino,fimiliter ex hydriolaaquas fuaseffundentes.in tumbulam
quandaminfraCupidinem fibncatam: vbi omnisiilaaquademontibusacrupibuscongregatur,donectandem latiflimofluxu, veluti
cryftallumextonfum in inferioremdecidat ripam,exqua perabfconditos quofdamcanaics sbforbetur, & quafi euanefcit. Suprain
media di&i profpe&aculi fiuc Logiaetefludine.hifloria: quxdam leu tabulne potius deHerculis laboribus depi&aecernuntur.Supra ia-
miamLogix.primaria: vrbes &oppidadomus Farncfianae.advtrumqueoftij latus,perquodingreflus inLogiamhanc datur, quatuor
longinqui profpeftus regiones depictxfunt.quarum primaamccniffimumMaij menfcm defignat, villibus, pafcuis, faltibus vndique
viridantibu$;animalibus itidem,auiculis,&aucupijsreferta.Secundavrbiscuiufdam,velutiTroiann:,incendium prxfigurat. Tertia
mareflu&ibusac tempeflatibus infaniens,nauibusacnauf ragi js refertum.Quarta& vitimaregionem niuibus vbique conte&am. Ad
latus frontifpicij £ regione fontis,ianua eft in Sacellum deducens,cui & ali j duo funt exitus fiue ianuoe,facrorum Bibliorum hiftori j s o-
mniexparteveftitum,infuperioriteftudinisparretabulis,cauam«ntis,acmarginibus fuis ordine diftinchim, in parietum circuitu
duodecimconfpiciunturApoftolihabitufuoacftaturanaturali; fupracapitacuiufuisin quadratis tabulis pafSo ac mors eorundem.
Supremaautemtcftudodiftinctisregionibusac dcmicilijs quadratis auroqueallitis.Mundi crcationem demonftrat,primaeuositidem
parentes.Noertcum Arcafua,diluuiumsAbrahamum & Ifaacuro,Mofen &populum Ifraeliticumpcrmarerubrumtranfeunt.es, Samu-
e!em&DauidemRegioexornetdiademate,Salomoncmquoqueinfolioconfidcntem &tributaacdoniria fufcipientem. Supra tres
facelli ianuas diu; confpiciuntur, Georgrus videlicet, StephanuSj&Laurentius^ftratum non minoriin fuo genere conftat ornamento,
feopaftitulapidibus co&ilibusliliafqua» Farnefianx familisfunt infignia)c6praehededibus;ficut& reliquajom niaconclauia ac vcftibula
iliuisftrarafuntlilijs.Verum vtad primae porticusapparamentaveniamus.Icias vniusapparamenticaenaculum& cubicula vndequa-
que aureis fuis marginibus ac regionibus dift. n&a efle ac depicta: alteiius vero apparamenti conclauia in folis fornicibus elaborata,
quamuisparieteseorumaulxisDamaicenisalijfquepretiofisau^ Iam quod ad aulam
fiuecsnaculum primi apparamenti attinet.in ea omnis Farnefianae ftirpis res geftae ante oculos ponuntunprimaque fronteab vtroq;la-
terein oblong s tabuhsiregionefibioppofitisimaginescernuntur HenriciGalliaruro,&Philippi Hifpaniarum,Regum, cfi hisfub-
friptionibus HENRICO FKANCORVM REGI MAXIMO, FAMILIAE FARNESIAE CONSERVA-
TORI,&fubeffigieHifpaniarumRcgis:PHILIPPO HISPANIARVM REGI MAXIMO OB EXIMIA IN
DOMVM FARNESIANAMMERITA. Inroediafummitatisantiqua&originaliaFarnefiaeflirpisinfigniavidentur,cly-
peus nimirumflauorumliliorumrefertus.quxpoftmodoadnouem.deniquead ffxdedu&afunt.Galeae monoceros impofitaeft dw-
dematecollumcindh quxareginaquadamNeapolitanaoIimFarnefisftirpiscuidaminvirtutisfusteftimonium donata fuit. Indi-
uerfis pofteatabulis abomnibus lateribusdepi&ae funtres geflx illuftrium familias huius maiorum.qux cum permultx fint, inter alia
vnamadducemus Petricuiufdam Farnefij hiftoriam: Isanno millefimo¢efimofupremus SedisRomanaemilitum Duxfuit.ma-
gnamqueabhoftibusRomanxEcclefiasinTufciadeportauitvifioriam. AliusPetrus Nicolaus FarnefiusBononiam graui obfidione
liberauit, eamqueSedi Rocianaeconferuauit. Alius quoque Pctrus Farnefiusfummus belliDux in exped' ioneHorentinorum aduer-
fus Pifanos, magno triumpho Florentiam ingreditur.captiuos ducens primarium hoftium ducem cum alijs permultis praslio fupera-
tis hoftibus• vndeFlorentiniqnoqueftatuam seneam equoinfidentem ipfifecerunt,quametiamnum viderelicetinveftibulo fummi
templi. Hinc, qua ratione Alexandro Farnefio in habitu Pontificali ( cum a Paulo III. Pont. Max. V Vormatiam ablegatus efiet de bel-
lo Germani s inferendo tra&andi caufa ) a Carolo V. Imp.& rege Romam. obuiam proceflum fit. Abalio latere Carolus V.armatus co-
piasfuasmilitaresantegreditur,intcr Cardinalem Farnefium&Ducem Odtauiumfratremeius tum temporis generalem Italoru Pras-
fe&um. Ab vna quoque ofti j parte primo intunu OcTtaui j Ducis & Margaretae Auftriaca? Car. Imp. filix connubium a Sum. Pontifin-
auguratur.Abalteraparteidem fitcumfratreeiusHoratio&DianaHenriciFrancorumregisfilia.Abaliaporr6 eiufdem aulx parte,
quomodoFrancifcus rex fub Baldachino quodam Parifijs Carolum V.excipiat, equitantem interrcgem & Cardinalem Farnefium Le-
gatum Pontificium; quomodo etiam & tergo alij nonnulli proceres ac Principes Germanorum fequantur. In eadcm qucqucaula vi-
derelicetConfiflorium Cardinalium a IulioIII. Pont. Max.inftitutum,in quoFarnefius CardinalisParmam vrbem reftituit, ac dein-
ceps fratrifuo Odhuio tradit. Atquehxcomnia ( qua:totius tantummodo pars funt) inaula fiuecsenaculo di&oad viuum adumbrata
confpiciuntur. Id vero admiratione dignum, qua ratione tot Magnatnm ac procerum effigies ex Germania, Gallia, Hifpania fuis habi-
tibus&armisaccurar^adeoad viuumoboculos poniquiuerint;vtquieorumquemui$femel tantummodo viderit, primo afpeelu
hunc vel iftum regem,Pontificem,C:efarem(quorum tamen numerus centum & decem excedebat) internofcere valuerit. Morum
illuftrium virorum effigies ( quemadmodum&caeterx pidurx& imagines ) afummis iftius loci ac ftculi artificibus,
Tadeo videlicetjFridencoZuccaro.alijsmagninominiselaborataj&perfedajfunt. Denique arcis huiusC*-
prarOlx magnificentia &gloriapaucis paginis defcribinequit,particularem autem de ea fccit librum
celeberrimusacdoctiflimus vir&Poeta Laurentius Gambara Brixia-
nus, quem carminibus confcriptum nuper in
lucem cdidic^
amplcdtens.quianteeumextambirnarmoreafumnioartificioelaborataac politaexoritur, inquam & caetcras aqiiGE fuperius eietfta»
decidunr.SupraCupidinemexvtroqueIaterequatuora]ijfuntpuellinudi,&exalbo confefti marmore. fuperiores duoin rupibus
confiftunt,& ex lapideis quas humeris geftant amphoris,aquas fuas ante Cupidine quiefcentis morerecubante,fuper lapideeffundut,
reliquiduo paulo iriferius,quorfi vnus Delphini infidct.alter equo marino,fimiliter ex hydriolaaquas fuaseffundentes.in tumbulam
quandaminfraCupidinem fibncatam: vbi omnisiilaaquademontibusacrupibuscongregatur,donectandem latiflimofluxu, veluti
cryftallumextonfum in inferioremdecidat ripam,exqua perabfconditos quofdamcanaics sbforbetur, & quafi euanefcit. Suprain
media di&i profpe&aculi fiuc Logiaetefludine.hifloria: quxdam leu tabulne potius deHerculis laboribus depi&aecernuntur.Supra ia-
miamLogix.primaria: vrbes &oppidadomus Farncfianae.advtrumqueoftij latus,perquodingreflus inLogiamhanc datur, quatuor
longinqui profpeftus regiones depictxfunt.quarum primaamccniffimumMaij menfcm defignat, villibus, pafcuis, faltibus vndique
viridantibu$;animalibus itidem,auiculis,&aucupijsreferta.Secundavrbiscuiufdam,velutiTroiann:,incendium prxfigurat. Tertia
mareflu&ibusac tempeflatibus infaniens,nauibusacnauf ragi js refertum.Quarta& vitimaregionem niuibus vbique conte&am. Ad
latus frontifpicij £ regione fontis,ianua eft in Sacellum deducens,cui & ali j duo funt exitus fiue ianuoe,facrorum Bibliorum hiftori j s o-
mniexparteveftitum,infuperioriteftudinisparretabulis,cauam«ntis,acmarginibus fuis ordine diftinchim, in parietum circuitu
duodecimconfpiciunturApoftolihabitufuoacftaturanaturali; fupracapitacuiufuisin quadratis tabulis pafSo ac mors eorundem.
Supremaautemtcftudodiftinctisregionibusac dcmicilijs quadratis auroqueallitis.Mundi crcationem demonftrat,primaeuositidem
parentes.Noertcum Arcafua,diluuiumsAbrahamum & Ifaacuro,Mofen &populum Ifraeliticumpcrmarerubrumtranfeunt.es, Samu-
e!em&DauidemRegioexornetdiademate,Salomoncmquoqueinfolioconfidcntem &tributaacdoniria fufcipientem. Supra tres
facelli ianuas diu; confpiciuntur, Georgrus videlicet, StephanuSj&Laurentius^ftratum non minoriin fuo genere conftat ornamento,
feopaftitulapidibus co&ilibusliliafqua» Farnefianx familisfunt infignia)c6praehededibus;ficut& reliquajom niaconclauia ac vcftibula
iliuisftrarafuntlilijs.Verum vtad primae porticusapparamentaveniamus.Icias vniusapparamenticaenaculum& cubicula vndequa-
que aureis fuis marginibus ac regionibus dift. n&a efle ac depicta: alteiius vero apparamenti conclauia in folis fornicibus elaborata,
quamuisparieteseorumaulxisDamaicenisalijfquepretiofisau^ Iam quod ad aulam
fiuecsnaculum primi apparamenti attinet.in ea omnis Farnefianae ftirpis res geftae ante oculos ponuntunprimaque fronteab vtroq;la-
terein oblong s tabuhsiregionefibioppofitisimaginescernuntur HenriciGalliaruro,&Philippi Hifpaniarum,Regum, cfi hisfub-
friptionibus HENRICO FKANCORVM REGI MAXIMO, FAMILIAE FARNESIAE CONSERVA-
TORI,&fubeffigieHifpaniarumRcgis:PHILIPPO HISPANIARVM REGI MAXIMO OB EXIMIA IN
DOMVM FARNESIANAMMERITA. Inroediafummitatisantiqua&originaliaFarnefiaeflirpisinfigniavidentur,cly-
peus nimirumflauorumliliorumrefertus.quxpoftmodoadnouem.deniquead ffxdedu&afunt.Galeae monoceros impofitaeft dw-
dematecollumcindh quxareginaquadamNeapolitanaoIimFarnefisftirpiscuidaminvirtutisfusteftimonium donata fuit. Indi-
uerfis pofteatabulis abomnibus lateribusdepi&ae funtres geflx illuftrium familias huius maiorum.qux cum permultx fint, inter alia
vnamadducemus Petricuiufdam Farnefij hiftoriam: Isanno millefimo¢efimofupremus SedisRomanaemilitum Duxfuit.ma-
gnamqueabhoftibusRomanxEcclefiasinTufciadeportauitvifioriam. AliusPetrus Nicolaus FarnefiusBononiam graui obfidione
liberauit, eamqueSedi Rocianaeconferuauit. Alius quoque Pctrus Farnefiusfummus belliDux in exped' ioneHorentinorum aduer-
fus Pifanos, magno triumpho Florentiam ingreditur.captiuos ducens primarium hoftium ducem cum alijs permultis praslio fupera-
tis hoftibus• vndeFlorentiniqnoqueftatuam seneam equoinfidentem ipfifecerunt,quametiamnum viderelicetinveftibulo fummi
templi. Hinc, qua ratione Alexandro Farnefio in habitu Pontificali ( cum a Paulo III. Pont. Max. V Vormatiam ablegatus efiet de bel-
lo Germani s inferendo tra&andi caufa ) a Carolo V. Imp.& rege Romam. obuiam proceflum fit. Abalio latere Carolus V.armatus co-
piasfuasmilitaresantegreditur,intcr Cardinalem Farnefium&Ducem Odtauiumfratremeius tum temporis generalem Italoru Pras-
fe&um. Ab vna quoque ofti j parte primo intunu OcTtaui j Ducis & Margaretae Auftriaca? Car. Imp. filix connubium a Sum. Pontifin-
auguratur.Abalteraparteidem fitcumfratreeiusHoratio&DianaHenriciFrancorumregisfilia.Abaliaporr6 eiufdem aulx parte,
quomodoFrancifcus rex fub Baldachino quodam Parifijs Carolum V.excipiat, equitantem interrcgem & Cardinalem Farnefium Le-
gatum Pontificium; quomodo etiam & tergo alij nonnulli proceres ac Principes Germanorum fequantur. In eadcm qucqucaula vi-
derelicetConfiflorium Cardinalium a IulioIII. Pont. Max.inftitutum,in quoFarnefius CardinalisParmam vrbem reftituit, ac dein-
ceps fratrifuo Odhuio tradit. Atquehxcomnia ( qua:totius tantummodo pars funt) inaula fiuecsenaculo di&oad viuum adumbrata
confpiciuntur. Id vero admiratione dignum, qua ratione tot Magnatnm ac procerum effigies ex Germania, Gallia, Hifpania fuis habi-
tibus&armisaccurar^adeoad viuumoboculos poniquiuerint;vtquieorumquemui$femel tantummodo viderit, primo afpeelu
hunc vel iftum regem,Pontificem,C:efarem(quorum tamen numerus centum & decem excedebat) internofcere valuerit. Morum
illuftrium virorum effigies ( quemadmodum&caeterx pidurx& imagines ) afummis iftius loci ac ftculi artificibus,
Tadeo videlicetjFridencoZuccaro.alijsmagninominiselaborataj&perfedajfunt. Denique arcis huiusC*-
prarOlx magnificentia &gloriapaucis paginis defcribinequit,particularem autem de ea fccit librum
celeberrimusacdoctiflimus vir&Poeta Laurentius Gambara Brixia-
nus, quem carminibus confcriptum nuper in
lucem cdidic^