DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Notten, M. van: Aanwinsten voor het nederlandsch Museum voor geschiedenis en kunst in 1910
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19800#0035
Van nog schitterender kleur en krachtiger werking geven een 70 stuks, om eenige
tientallen van jaren oudere tegels blijk, die als bruikleen van N. N. in het museum
tentoongesteld mochten worden. Zij zijn versierd met voorstellingen van musketiers, haak-
schutters, vaandeldragers enz., welker houding en kleedij aan de prenten van de Gheyn
en van Van Breen, de wapenteekenaars van Prins Maurits, herinneren. Hoeveel vroolijker
en levendiger dan prenten, doen echter deze tegels aan, waarin geel tegen groen en blauw,
mangaan en rood tegen wit niet ontbreken, en die toch een harmonisch geheel vormen
van diepe kleur met fonkelende lichten.
Het aan krachtige effecten gewende oog der vroeg 17de eeuwers deed naar zulke
kleur-combinaties verlangen en de reeds zeer ontwikkelde techniek maakte het mogelijk,
zelfs bij een massa-product als deze tegels, daaraan te voldoen.
Leerrijk is het weder deze tegels te vergelijken met die, in de vitrine met Italiaansche
ceramiek tentoongesteld, b.v. met het Nicoloso-tableau of met den grooten Faenza-tegel
met den prachtigen groen-blauwen leeuw in het oranje-schild op witten grond. Deze,
ontstaan in zuidelijker, tot breeder groei leidende landen, toonen meerder rijpheid en
volheid van vormen, maar het kleurengamma is hetzelfde en van elkaar te scheiden zijn zij niet.
Een belangrijke aankoop was dit jaar, die der twee Delfsche pullen (fig. 1), welke
in de 3de vitrine met nationaal aardewerk geplaatst zijn. De Vereeniging Rembrandt ver-
gemakkelijkte dezen aankoop, door het verleenen van een renteloos voorschot.
Behalve door de uitmuntende kwaliteit van het glazuur, kenmerken zij zich door
de karakteristiek van hun ornament. Wel blijkt daaruit, evenals uit den vorm der vazen,
dat het evenaren van Chineesch of Japansch porcelein ook hier als ideaal heeft gegolden,
maar de wijze, waarop de decoratieve elementen toegepast zijn, is kenmerkend voor het
werk van dien meester, die met Pynacker boven de andere Delfsche pottenbakkers van
de 2de helft der 17de eeuw uitsteekt, n.1. voor Rochus Jacobs Hoppesteyn, den eigenaar
en leider van de bekende fabriek, »het oude Moriaans klooft”. Hij was den 18en Maart
1680 als meester-plateelschilder in het St. Lukas-gilde opgenomen en stierf reeds in ’tjaar
1692. Zijn werk is langen tijd vrijwel onopgemerkt gebleven; thans echter vormen de
uit zijne werkplaats afkomstige stukken, vooral bekend door het fraaie stel in de ver-
zameling Evenepoel te Brussel, de vazen in de verzameling Loudon, in de musea te Berlijn
en te Hamburg en de enkele schoteltjes en kannetjes in particulier bezit, eene afzonderlijke
groep van, om hun kwaliteit, zeer gezochte voorwerpen. De hierbij gevoegde afbeelding
geelt voldoende de wijze van versiering aan; de kleurenrijkdom en de warme glans van
het roomachtig, rose-doorschijnend, wit glazuur spreekt er niet uit. Daarvoor zij naar de
pullen zelf verwezen.
Reeds bezat de verzameling een fraaie vaas, die blijkens het monogram (R. H. S.
dooréén) uit hetzelfde atelier afkomstig is. Deze is eveneens in kleuren, maar op blauw-
witten grond versierd. Nu het in den loop van het jaar mogelijk was, behalve de twee eerst
genoemde pullen, nog een kleine pul, van zeer sierlijken vorm, en versierd met bloemen
23
tientallen van jaren oudere tegels blijk, die als bruikleen van N. N. in het museum
tentoongesteld mochten worden. Zij zijn versierd met voorstellingen van musketiers, haak-
schutters, vaandeldragers enz., welker houding en kleedij aan de prenten van de Gheyn
en van Van Breen, de wapenteekenaars van Prins Maurits, herinneren. Hoeveel vroolijker
en levendiger dan prenten, doen echter deze tegels aan, waarin geel tegen groen en blauw,
mangaan en rood tegen wit niet ontbreken, en die toch een harmonisch geheel vormen
van diepe kleur met fonkelende lichten.
Het aan krachtige effecten gewende oog der vroeg 17de eeuwers deed naar zulke
kleur-combinaties verlangen en de reeds zeer ontwikkelde techniek maakte het mogelijk,
zelfs bij een massa-product als deze tegels, daaraan te voldoen.
Leerrijk is het weder deze tegels te vergelijken met die, in de vitrine met Italiaansche
ceramiek tentoongesteld, b.v. met het Nicoloso-tableau of met den grooten Faenza-tegel
met den prachtigen groen-blauwen leeuw in het oranje-schild op witten grond. Deze,
ontstaan in zuidelijker, tot breeder groei leidende landen, toonen meerder rijpheid en
volheid van vormen, maar het kleurengamma is hetzelfde en van elkaar te scheiden zijn zij niet.
Een belangrijke aankoop was dit jaar, die der twee Delfsche pullen (fig. 1), welke
in de 3de vitrine met nationaal aardewerk geplaatst zijn. De Vereeniging Rembrandt ver-
gemakkelijkte dezen aankoop, door het verleenen van een renteloos voorschot.
Behalve door de uitmuntende kwaliteit van het glazuur, kenmerken zij zich door
de karakteristiek van hun ornament. Wel blijkt daaruit, evenals uit den vorm der vazen,
dat het evenaren van Chineesch of Japansch porcelein ook hier als ideaal heeft gegolden,
maar de wijze, waarop de decoratieve elementen toegepast zijn, is kenmerkend voor het
werk van dien meester, die met Pynacker boven de andere Delfsche pottenbakkers van
de 2de helft der 17de eeuw uitsteekt, n.1. voor Rochus Jacobs Hoppesteyn, den eigenaar
en leider van de bekende fabriek, »het oude Moriaans klooft”. Hij was den 18en Maart
1680 als meester-plateelschilder in het St. Lukas-gilde opgenomen en stierf reeds in ’tjaar
1692. Zijn werk is langen tijd vrijwel onopgemerkt gebleven; thans echter vormen de
uit zijne werkplaats afkomstige stukken, vooral bekend door het fraaie stel in de ver-
zameling Evenepoel te Brussel, de vazen in de verzameling Loudon, in de musea te Berlijn
en te Hamburg en de enkele schoteltjes en kannetjes in particulier bezit, eene afzonderlijke
groep van, om hun kwaliteit, zeer gezochte voorwerpen. De hierbij gevoegde afbeelding
geelt voldoende de wijze van versiering aan; de kleurenrijkdom en de warme glans van
het roomachtig, rose-doorschijnend, wit glazuur spreekt er niet uit. Daarvoor zij naar de
pullen zelf verwezen.
Reeds bezat de verzameling een fraaie vaas, die blijkens het monogram (R. H. S.
dooréén) uit hetzelfde atelier afkomstig is. Deze is eveneens in kleuren, maar op blauw-
witten grond versierd. Nu het in den loop van het jaar mogelijk was, behalve de twee eerst
genoemde pullen, nog een kleine pul, van zeer sierlijken vorm, en versierd met bloemen
23