DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Feith, J. A.: De twaalfde eeuwsche vondst te Groningen
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19800#0088
koper (dik ±0.2 c.M.) gedreven borstbeelden van apostelen, in nevensgaande af beddingen
op bijna de helft der ware grootte weergegeven. Zij zijn met een laag hooggekleurd goud
overdekt geweest, welke bij sommige beeldjes nog grootendeels bewaard is gebleven. Slechts
daar, waar het goud meer of min heeft losgelaten, heeft de put-materie eenige harde groen-
zwarte oxyde weten te vestigen, welke, zonder tevens de loslating
van het overgebleven goud te veroorzaken, moeilijk te verwijderen
is. Op enkele der boeken, welke de apostelen voor hun' borst
houden, zijn sporen van email te zien, terwijl in de oogkassen
der figuren, thans hol, ongetwijfeld edelgesteenten of stukjes
email hebben gezeten. De kleedij der apostelen, hun haartooi,
de houding der vingers, gelaatsuitdrukking en geheele bewerking
geven duidelijk aan, dat men hier heeft te doen met vroeg-
Romaansche kunst uit de 12de, ZOo’ niet het begin der 12de eeuw.
Van de nevensgaande afbeeldingen zijn 1 en 2 photo’s van het
origineel, 3-—8 photo’s van gipsafgietingen; van de orgineelen
dezer nummers 3—8 konden
met het oog op de oxydatie-
vlekken bezwaarlijk duide-
9 lijke photo’s worden gemaakt.
N°. 9 is hetzelfde beeldje
als N°. 4, men ziet hier duidelijk de gipsplaat, N°. 9
is hier afzonderlijk van ter zijde weergegeven om
beter te doen uitkomen in welk een hoog relief de
koppen zijn gedreven. Het brokstuk, dat aan den
linker-bovenhoek van N°. 8 ontbreekt, is later terug-
gevonden.
Dat de figuren acht der twaalf apostelen voor-
stellen, mag met zekerheid worden aangenomen. Voor
Petrus met zijn Frankischen sleutel in de opgeheven
hand staat dit vast. De andere figuren kenmerken
zich wel niet door de attributen (zwaard, St. Andries-
kruis, knods, beker enz.), waarmede de apostelen ook
reeds in de middeleeuwen worden afgebeeld, doch in
de 12de eeuw schijnen die attributen niet of althans
niet algemeen te zijn in zwang geweest; ik zag dit
bij meer vroege afbeeldingen der apostelen. Zeer kenmerkend is dit op de in koper
gedreven en vergulde »rétable de Coblentz”, thans bewaard in de sacristij der kerk te
St. Denis, waarvan Viollet le Duc in zijne Dictionnaire raisonné du mobilier francais
tegenover blz. 234 dl. I eene afbeelding geeft. Ook daar zijn de apostelen zonder verdere
attributen. Trouwens de geheele bewerking van het genoemde altaarblad uit de 12de eeuw
76
op bijna de helft der ware grootte weergegeven. Zij zijn met een laag hooggekleurd goud
overdekt geweest, welke bij sommige beeldjes nog grootendeels bewaard is gebleven. Slechts
daar, waar het goud meer of min heeft losgelaten, heeft de put-materie eenige harde groen-
zwarte oxyde weten te vestigen, welke, zonder tevens de loslating
van het overgebleven goud te veroorzaken, moeilijk te verwijderen
is. Op enkele der boeken, welke de apostelen voor hun' borst
houden, zijn sporen van email te zien, terwijl in de oogkassen
der figuren, thans hol, ongetwijfeld edelgesteenten of stukjes
email hebben gezeten. De kleedij der apostelen, hun haartooi,
de houding der vingers, gelaatsuitdrukking en geheele bewerking
geven duidelijk aan, dat men hier heeft te doen met vroeg-
Romaansche kunst uit de 12de, ZOo’ niet het begin der 12de eeuw.
Van de nevensgaande afbeeldingen zijn 1 en 2 photo’s van het
origineel, 3-—8 photo’s van gipsafgietingen; van de orgineelen
dezer nummers 3—8 konden
met het oog op de oxydatie-
vlekken bezwaarlijk duide-
9 lijke photo’s worden gemaakt.
N°. 9 is hetzelfde beeldje
als N°. 4, men ziet hier duidelijk de gipsplaat, N°. 9
is hier afzonderlijk van ter zijde weergegeven om
beter te doen uitkomen in welk een hoog relief de
koppen zijn gedreven. Het brokstuk, dat aan den
linker-bovenhoek van N°. 8 ontbreekt, is later terug-
gevonden.
Dat de figuren acht der twaalf apostelen voor-
stellen, mag met zekerheid worden aangenomen. Voor
Petrus met zijn Frankischen sleutel in de opgeheven
hand staat dit vast. De andere figuren kenmerken
zich wel niet door de attributen (zwaard, St. Andries-
kruis, knods, beker enz.), waarmede de apostelen ook
reeds in de middeleeuwen worden afgebeeld, doch in
de 12de eeuw schijnen die attributen niet of althans
niet algemeen te zijn in zwang geweest; ik zag dit
bij meer vroege afbeeldingen der apostelen. Zeer kenmerkend is dit op de in koper
gedreven en vergulde »rétable de Coblentz”, thans bewaard in de sacristij der kerk te
St. Denis, waarvan Viollet le Duc in zijne Dictionnaire raisonné du mobilier francais
tegenover blz. 234 dl. I eene afbeelding geeft. Ook daar zijn de apostelen zonder verdere
attributen. Trouwens de geheele bewerking van het genoemde altaarblad uit de 12de eeuw
76