DOI Heft:
[Nr.1]
DOI Artikel:Boekbespreking
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19805#0064
Haringvliet 97 (eind 17de), Wagenstraat 51 en 88, Kipstraat 7, met driehoekig fronton en
vleugelstukken langs den top (uit 1687), Raambrug, Open Rijstuin 17, Spui 1 (uit 1688),
Visschersdijk 47, 49 en 64, Molensteeg 31 en 35, Steiger 8 en 32 (met eigenaardige strekken
met kopje (c. 1688), en eenvoudige gevels aan de Weste Wagenstraat 51 en 88 (uit 1680).
Aanverwante gevels zijn in het boek afgebeeld, doch hierbij ontbreekt de mooie
gevel aan de Weste Wagenstraat 47, uit 1685, met goed verdeelden top met vleugelstukken en
met pilasters onder het driehoekig fronton. Dit is een der aardigste Rotterdamsche topgevels,
afwijkend van het omstreeks dien tijd vrij algemeen gevolgde type. Ook de tuitgevel aan
den Open Rijstuin No. 6 mocht genoemd worden, zoowel als de gevel met het gegolfd
fronton aan den Visschersdijk No. 67, en een later type, uit 1736, aan het Haagsche
Veer No. 40. Voor grootere heerenhuizen kwam dit type omstreeks 1700 in discrediet
en werd het verdrongen door de klassieke gevels van natuursteen, zooals aan den Oppert 129,
uit 1685, Oppert 83—85, uit 1700 en Oppert 94, uit 1705. Hierbij vielen ook te vermelden
de natuursteenen gevels aan de Wijnhaven 61—65, uit 1700, met een Grieksch fries
onder de kroonlijst en met versieringen om een deel der vensters, en de gevels aan het
Haringvliet 48 en 66—68, respectievelijk uit 1701 en 1711, de laatste met een goed
gesneden deurkalf. Een voorbeeld van een rococo-gevel had het perceel Hang No. 92
kunnen leveren.
Uit het midden en het derde kwart der 18de eeuw vindt men verschillende gevels
van baksteen met natuursteenen onderpui en soms rijk bewerkt travee. De deuromlijsting
en die van het in de lage onderverdieping geplaatst kantoor of pakhuis zijn bij dit type veelal
met eenig lofwerk versierd. Ik wijs hierbij, als niet vermeld, op den gevel Nieuwe Haven 67,
uit 1755, waarbij boven den ingang een posthoorn is afgebeeld, en eenige gevels aan
Wijnstraat, Wijnhaven en Nieuwe Haven. Bij dien aan de Nieuwe Haven No. 127 zijn
boven de onderpui vier bloemvazen als versiering aangebracht, die het eenvoudig travee
flankeeren. Uit het eind der 18de eeuw worden in de collectie vooral gemist de fraaie
door ]. Giudici ontworpen gevel uit c. 1796 aan de Boompjes No. 58, het door dezen
bouwmeester in 1793 na den brand herbouwde torentje van Leuvenhaven 48—50, de
gevel Boompjes 77—81 en de deftige natuursteenen gevels aan de Zuidblaak No. 2 (met
raamomlijsting en hoekpilasters), No. 18 (met kroonlijst versierd met triglyphen en versierd
middenraam), No. 20 (met groot fronton over het midden en onderpui met drie poorten,
waarvan de middelste met architraaf, rustende op halve muurkolommen).
Het zoude te ver voeren hier nog in meer bijzonderheden te treden. Het bovenstaande
is voldoende als bewijs, dat er ook buiten de gekozen afbeeldingen nog wel iets te
vinden is, en tevens als vingerwijzing in welke richting voor een supplement te zoeken valt.
Voor de détails zouden daarbij o. a. in aanmerking komen een gekoppeld deur-
en raamkozijn in de Wilde Zeesteeg No. 19, 2de helft 17de eeuw, het tegeltableau als
gevelsteen (bloempot, 6 bij 4 tegels) aan den Schiedamschen dijk 172, aardige ankertjes
aan de Pannekoekstraat No. 22, gesneden deuren Lod. XIV aan Haringvliet 96 en
Lod. XV aldaar No. 62, met mooi bovenlicht, en Houttuin 25, deurkalf met rocaille
52
vleugelstukken langs den top (uit 1687), Raambrug, Open Rijstuin 17, Spui 1 (uit 1688),
Visschersdijk 47, 49 en 64, Molensteeg 31 en 35, Steiger 8 en 32 (met eigenaardige strekken
met kopje (c. 1688), en eenvoudige gevels aan de Weste Wagenstraat 51 en 88 (uit 1680).
Aanverwante gevels zijn in het boek afgebeeld, doch hierbij ontbreekt de mooie
gevel aan de Weste Wagenstraat 47, uit 1685, met goed verdeelden top met vleugelstukken en
met pilasters onder het driehoekig fronton. Dit is een der aardigste Rotterdamsche topgevels,
afwijkend van het omstreeks dien tijd vrij algemeen gevolgde type. Ook de tuitgevel aan
den Open Rijstuin No. 6 mocht genoemd worden, zoowel als de gevel met het gegolfd
fronton aan den Visschersdijk No. 67, en een later type, uit 1736, aan het Haagsche
Veer No. 40. Voor grootere heerenhuizen kwam dit type omstreeks 1700 in discrediet
en werd het verdrongen door de klassieke gevels van natuursteen, zooals aan den Oppert 129,
uit 1685, Oppert 83—85, uit 1700 en Oppert 94, uit 1705. Hierbij vielen ook te vermelden
de natuursteenen gevels aan de Wijnhaven 61—65, uit 1700, met een Grieksch fries
onder de kroonlijst en met versieringen om een deel der vensters, en de gevels aan het
Haringvliet 48 en 66—68, respectievelijk uit 1701 en 1711, de laatste met een goed
gesneden deurkalf. Een voorbeeld van een rococo-gevel had het perceel Hang No. 92
kunnen leveren.
Uit het midden en het derde kwart der 18de eeuw vindt men verschillende gevels
van baksteen met natuursteenen onderpui en soms rijk bewerkt travee. De deuromlijsting
en die van het in de lage onderverdieping geplaatst kantoor of pakhuis zijn bij dit type veelal
met eenig lofwerk versierd. Ik wijs hierbij, als niet vermeld, op den gevel Nieuwe Haven 67,
uit 1755, waarbij boven den ingang een posthoorn is afgebeeld, en eenige gevels aan
Wijnstraat, Wijnhaven en Nieuwe Haven. Bij dien aan de Nieuwe Haven No. 127 zijn
boven de onderpui vier bloemvazen als versiering aangebracht, die het eenvoudig travee
flankeeren. Uit het eind der 18de eeuw worden in de collectie vooral gemist de fraaie
door ]. Giudici ontworpen gevel uit c. 1796 aan de Boompjes No. 58, het door dezen
bouwmeester in 1793 na den brand herbouwde torentje van Leuvenhaven 48—50, de
gevel Boompjes 77—81 en de deftige natuursteenen gevels aan de Zuidblaak No. 2 (met
raamomlijsting en hoekpilasters), No. 18 (met kroonlijst versierd met triglyphen en versierd
middenraam), No. 20 (met groot fronton over het midden en onderpui met drie poorten,
waarvan de middelste met architraaf, rustende op halve muurkolommen).
Het zoude te ver voeren hier nog in meer bijzonderheden te treden. Het bovenstaande
is voldoende als bewijs, dat er ook buiten de gekozen afbeeldingen nog wel iets te
vinden is, en tevens als vingerwijzing in welke richting voor een supplement te zoeken valt.
Voor de détails zouden daarbij o. a. in aanmerking komen een gekoppeld deur-
en raamkozijn in de Wilde Zeesteeg No. 19, 2de helft 17de eeuw, het tegeltableau als
gevelsteen (bloempot, 6 bij 4 tegels) aan den Schiedamschen dijk 172, aardige ankertjes
aan de Pannekoekstraat No. 22, gesneden deuren Lod. XIV aan Haringvliet 96 en
Lod. XV aldaar No. 62, met mooi bovenlicht, en Houttuin 25, deurkalf met rocaille
52