DOI Heft:
[Nr. 5]
DOI Artikel:Pit, Adriaan: Nederlandsch Museum voor geschiedenis en kunst Aanwinsten
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19805#0219
is een ornament zuiver aangebracht. Een enkel stuk in een woonvertrek mist bijna nooit
zijn aangename werking; in een museum-vitrine kan eene kleine verzameling het echter
nauwelijks houden naast Fransche ceramiek, om van Italiaansche en Oostersche niet te
spreken. Het fabrikaat van Rouaan, van Nevers,
van Moustier bezit eene beschaving in de ver-
siering, welke van dichtbij gezien het drooge van
het émail doet vergeten. Maar dit wordt anders,
wanneer een voldoende aantal voorwerpen, naar
soort en tijd gerangschikt, de generositeit van palet
te zien geeft die'van den beginne het echt Hol-
landsche gevoel voor kleur aan den dag bracht.
De Delftsche plateelbakkers, zelfs de voor-
naamste, waren ruwe onbeschaafde kerels. Wij lezen
daarvan de bewijzen in de stukken door wijlen
Mr. van der Burgh uit de Delftsche archieven
opgediept. Wanneer zij iets anders wilden dan
slaafs een ornament copieeren, zooals zij dat met
het Chineesche deden, dan brachten zij er weinig
van terecht; de motieven in den stijl van
Lodewijk XIV en Lodewijk XV werden vrijwel
altijd verknoeid en slechts bij uitzondering
teekenden zij waarlijk aardige figuurtjes. Maar
allen zonder uitzondering hadden dat innig ge
zonde genot in krasse, zware, bezonken kleuren,
dat een van de meest onverwoestelijke aesthetische
eigenschappen van ons volk schijnt te zijn.
Ik heb er vroeger reeds op gewezen, hoe
onze eerste ceramisten juist dat fabrikaat tot voor-
beeld kozen waar zij de sterkste kleuren vonden,
als oranje-bruin tegen donkerblauw, namelijk het
aardewerk van Faënza, en dat zij aan het einde
der 16de en in het begin der 17de eeuw bij
voorkeur de Italiaansche stukken uit de 15de eeuw
aankeken die nog de volle kracht van het oor-
spronkelijk palet hadden behouden. Welnu, de
voorwerpen daargelaten die het porcelein zoo Figuur 1.
getrouw mogelijk moesten nabij komen, transpo-
neerde Delft ook het Chineesche ornament tot iets Hollandsch door het volle van het
décor en voornamelijk door het gedurfde van de kleur. Menige plaat die in het
middenveld nog een vrij zuiver Chineesch patroon vertoont, laat in den rand zoovele
207
zijn aangename werking; in een museum-vitrine kan eene kleine verzameling het echter
nauwelijks houden naast Fransche ceramiek, om van Italiaansche en Oostersche niet te
spreken. Het fabrikaat van Rouaan, van Nevers,
van Moustier bezit eene beschaving in de ver-
siering, welke van dichtbij gezien het drooge van
het émail doet vergeten. Maar dit wordt anders,
wanneer een voldoende aantal voorwerpen, naar
soort en tijd gerangschikt, de generositeit van palet
te zien geeft die'van den beginne het echt Hol-
landsche gevoel voor kleur aan den dag bracht.
De Delftsche plateelbakkers, zelfs de voor-
naamste, waren ruwe onbeschaafde kerels. Wij lezen
daarvan de bewijzen in de stukken door wijlen
Mr. van der Burgh uit de Delftsche archieven
opgediept. Wanneer zij iets anders wilden dan
slaafs een ornament copieeren, zooals zij dat met
het Chineesche deden, dan brachten zij er weinig
van terecht; de motieven in den stijl van
Lodewijk XIV en Lodewijk XV werden vrijwel
altijd verknoeid en slechts bij uitzondering
teekenden zij waarlijk aardige figuurtjes. Maar
allen zonder uitzondering hadden dat innig ge
zonde genot in krasse, zware, bezonken kleuren,
dat een van de meest onverwoestelijke aesthetische
eigenschappen van ons volk schijnt te zijn.
Ik heb er vroeger reeds op gewezen, hoe
onze eerste ceramisten juist dat fabrikaat tot voor-
beeld kozen waar zij de sterkste kleuren vonden,
als oranje-bruin tegen donkerblauw, namelijk het
aardewerk van Faënza, en dat zij aan het einde
der 16de en in het begin der 17de eeuw bij
voorkeur de Italiaansche stukken uit de 15de eeuw
aankeken die nog de volle kracht van het oor-
spronkelijk palet hadden behouden. Welnu, de
voorwerpen daargelaten die het porcelein zoo Figuur 1.
getrouw mogelijk moesten nabij komen, transpo-
neerde Delft ook het Chineesche ornament tot iets Hollandsch door het volle van het
décor en voornamelijk door het gedurfde van de kleur. Menige plaat die in het
middenveld nog een vrij zuiver Chineesch patroon vertoont, laat in den rand zoovele
207