DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: Wprowadzenie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23829#0013
Wprowadzenie
Z
espół zabytkowy Uniwersytetu Warszaw-
skiego przy Krakowskim Przedmieściu —
obecnie powszechnie nazywany campu-
sem (kampusem) — należy bez wątpienia do naj-
piękniejszych i jednocześnie najbardziej pulsujących
historią fragmentów miasta. W Pałacu Kazimie-
rzowskim, najstarszej jego budowli, zamieszkiwali
najpierw królowie Rzeczpospolitej, a następ-
nie studiowali Tadeusz Kościuszko i Fryderyk
Chopin. Po Szkole Rycerskiej, ufundowanej przez
Stanisława Augusta Poniatowskiego i Liceum
Warszawskim, swoje locum ustanowił tu Uniwer-
sytet, który pomimo dramatycznych losów, podob-
nych do losów Warszawy, promieniował kultem
wiedzy i uczonością nie tylko na miasto, którego
jest integralną częścią, ale na ziemie całej Rzecz-
pospolitej. W jego murach wykładali lub kształ-
cili się m.in. Joachim Lelewel, Zygmunt Krasiński,
Henryk Sienkiewicz, Józef Brudziński, Witold
Gombrowicz, Władysław Tatarkiewicz, Jan Bia-
łostocki, Grzegorz Białkowski, Menachem Begin
i Czesław Miłosz. Ta pierwsza wyższa Uczelnia
w Warszawie stała się jednocześnie zaczynem,
z którego wyrosły z czasem Akademia Medyczna
i Akademia Sztuk Pięknych. Swoje uniwersytec-
kie początki miało też Muzeum Narodowe w War-
szawie. Nie zawsze pamiętamy dzisiaj, że na
kampusie UW działała w ramach Wydziału Nauk
i Sztuk Pięknych pierwsza warszawska szkoła ar-
tystyczna, która posiadała wspaniałe zbiory i wy-
dała wybitnych architektów, malarzy i rzeźbiarzy.
Podstawy sztuki narodowej tworzyli tacy arty-
ści jak Antoni Brodowski, Jakub Tatarkiewicz,
Wojciech Gerson czy Konstanty Hegel, który jest
autorem wielu przedstawień herbu miasta — war-
szawskiej Syreny — w tym także tej najsłynniej-
szej, ustawionej pośrodku Rynku Starego Miasta.
Dzieła zaś Jakuba Tatarkiewicza zdobią pięk-
nie liczne warszawskie kościoły, Powązki i królew-
ski Wilanów. Nie sposób dziś sobie wyobrazić
Muzeum Narodowego w Warszawie bez maje-
statycznych płócien Brodowskiego, Gersona i jego
uczniów.
Uniwersytet Warszawski należy do licznej gru-
py uniwersytetów, które wydała epoka Oświecenia.
Powstał w tym samym czasie, co m.in. Uniwersy-
tet Humboldta w Berlinie (1811) i Uniwersy-
tet Virginii w Charlottesville (1819). Tworzony
wiatach 1808-1818 przez grupę warszawskich
intelektualistów, oficjalnie zatwierdzony przez
Aleksandra I w dniu 19 listopada 1816 roku i uro-
czyście inaugurowany 14 maja 1818 roku, został
zamknięty już w 1831. W rok później, większość
jego skarbów (w tym przeszło sto tysięcy znakomi-
tej klasy rycin i rysunków, bez mała tyleż książek
i tysiące numizmatów) wywieziono do Petersbur-
ga. Tak więc powołana zaledwie piętnaście lat
wcześniej pięciowydziałowa Uczelnia przestała
istnieć. Odrodziła się niemal w pełni na krótko
w latach 1862—1869 jako Szkoła Główna, ale do-
piero w 1915 roku wróciła do samodzielnego bytu.
Odzyskana po wojnie polsko-bolszewickiej w 1920
roku większość zagrabionych w XIX wieku skar-
bów Uniwersytetu została w znacznej części uni-
cestwiona przez hitlerowców w czasie II wojny
światowej. Pomimo ogromu zniszczeń, odbudo-
wany po wojnie kampus przy Krakowskim Przed-
mieściu zachował swój zabytkowy charakter.
Uczelnia jest nadal w posiadaniu znacznej liczby
zgromadzonych niegdyś dzieł sztuki, wzbogaco-
nych obiektami pozyskanymi w okresie między-
wojennym. Są to, poza rycinami i rysunkami
(przeszło połowa z nich przepadła w czasie woj-
ny), przede wszystkim dzieła sztuki egipskiej
i rzymskiej oraz gipsowe odlewy najwybitniej-
szych rzeźb antycznych i renesansowych. Jednak
tylko zbiór rycin i rysunków pozostał na Uniwer-
sytecie. Inne obiekty trafiły, niekiedy już w okresie
międzywojennym, jako depozyty do kilku muze-
ów Warszawy. Z powodu braku miejsca i proble-
mów z ich konserwacją większość z nich zapewne
już na Uniwersytet nie powróci, ale nie przestanie
Wprowadzenie
9
Z
espół zabytkowy Uniwersytetu Warszaw-
skiego przy Krakowskim Przedmieściu —
obecnie powszechnie nazywany campu-
sem (kampusem) — należy bez wątpienia do naj-
piękniejszych i jednocześnie najbardziej pulsujących
historią fragmentów miasta. W Pałacu Kazimie-
rzowskim, najstarszej jego budowli, zamieszkiwali
najpierw królowie Rzeczpospolitej, a następ-
nie studiowali Tadeusz Kościuszko i Fryderyk
Chopin. Po Szkole Rycerskiej, ufundowanej przez
Stanisława Augusta Poniatowskiego i Liceum
Warszawskim, swoje locum ustanowił tu Uniwer-
sytet, który pomimo dramatycznych losów, podob-
nych do losów Warszawy, promieniował kultem
wiedzy i uczonością nie tylko na miasto, którego
jest integralną częścią, ale na ziemie całej Rzecz-
pospolitej. W jego murach wykładali lub kształ-
cili się m.in. Joachim Lelewel, Zygmunt Krasiński,
Henryk Sienkiewicz, Józef Brudziński, Witold
Gombrowicz, Władysław Tatarkiewicz, Jan Bia-
łostocki, Grzegorz Białkowski, Menachem Begin
i Czesław Miłosz. Ta pierwsza wyższa Uczelnia
w Warszawie stała się jednocześnie zaczynem,
z którego wyrosły z czasem Akademia Medyczna
i Akademia Sztuk Pięknych. Swoje uniwersytec-
kie początki miało też Muzeum Narodowe w War-
szawie. Nie zawsze pamiętamy dzisiaj, że na
kampusie UW działała w ramach Wydziału Nauk
i Sztuk Pięknych pierwsza warszawska szkoła ar-
tystyczna, która posiadała wspaniałe zbiory i wy-
dała wybitnych architektów, malarzy i rzeźbiarzy.
Podstawy sztuki narodowej tworzyli tacy arty-
ści jak Antoni Brodowski, Jakub Tatarkiewicz,
Wojciech Gerson czy Konstanty Hegel, który jest
autorem wielu przedstawień herbu miasta — war-
szawskiej Syreny — w tym także tej najsłynniej-
szej, ustawionej pośrodku Rynku Starego Miasta.
Dzieła zaś Jakuba Tatarkiewicza zdobią pięk-
nie liczne warszawskie kościoły, Powązki i królew-
ski Wilanów. Nie sposób dziś sobie wyobrazić
Muzeum Narodowego w Warszawie bez maje-
statycznych płócien Brodowskiego, Gersona i jego
uczniów.
Uniwersytet Warszawski należy do licznej gru-
py uniwersytetów, które wydała epoka Oświecenia.
Powstał w tym samym czasie, co m.in. Uniwersy-
tet Humboldta w Berlinie (1811) i Uniwersy-
tet Virginii w Charlottesville (1819). Tworzony
wiatach 1808-1818 przez grupę warszawskich
intelektualistów, oficjalnie zatwierdzony przez
Aleksandra I w dniu 19 listopada 1816 roku i uro-
czyście inaugurowany 14 maja 1818 roku, został
zamknięty już w 1831. W rok później, większość
jego skarbów (w tym przeszło sto tysięcy znakomi-
tej klasy rycin i rysunków, bez mała tyleż książek
i tysiące numizmatów) wywieziono do Petersbur-
ga. Tak więc powołana zaledwie piętnaście lat
wcześniej pięciowydziałowa Uczelnia przestała
istnieć. Odrodziła się niemal w pełni na krótko
w latach 1862—1869 jako Szkoła Główna, ale do-
piero w 1915 roku wróciła do samodzielnego bytu.
Odzyskana po wojnie polsko-bolszewickiej w 1920
roku większość zagrabionych w XIX wieku skar-
bów Uniwersytetu została w znacznej części uni-
cestwiona przez hitlerowców w czasie II wojny
światowej. Pomimo ogromu zniszczeń, odbudo-
wany po wojnie kampus przy Krakowskim Przed-
mieściu zachował swój zabytkowy charakter.
Uczelnia jest nadal w posiadaniu znacznej liczby
zgromadzonych niegdyś dzieł sztuki, wzbogaco-
nych obiektami pozyskanymi w okresie między-
wojennym. Są to, poza rycinami i rysunkami
(przeszło połowa z nich przepadła w czasie woj-
ny), przede wszystkim dzieła sztuki egipskiej
i rzymskiej oraz gipsowe odlewy najwybitniej-
szych rzeźb antycznych i renesansowych. Jednak
tylko zbiór rycin i rysunków pozostał na Uniwer-
sytecie. Inne obiekty trafiły, niekiedy już w okresie
międzywojennym, jako depozyty do kilku muze-
ów Warszawy. Z powodu braku miejsca i proble-
mów z ich konserwacją większość z nich zapewne
już na Uniwersytet nie powróci, ale nie przestanie
Wprowadzenie
9