DOI article:
Dolińska, Monika: Egipskie mumie i sarkofagi z kolekcji Uniwersytetu Warszawskiego w Muzeum Narodowym w Warszawie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.23829#0443
Znudzony wkrótce, założył w swych włościach,
w Sławsku, fabrykę porcelany. Po kilku jednak latach
przeprowadził się do Hamburga, a następnie do Pa-
ryża, chcąc zapewnić lepsze wykształcenie synom.
Porzucił wówczas malarstwo na rzecz rzeźby, zajmo-
wał się również architekturą. W Warszawie w 1860
roku zbudował wedle własnego planu dom przy ulicy
Krochmalnej, zaprojektował pałacyk dla Potockich
zwany „Rajem" i opracował projekt restauracji Sukien-
nic krakowskich w 1867 roku. Następnie pomieszki-
wał w Krakowie i we Florencji i tam zmarł w 1874
roku. Do końca życia był bardzo czynny, miewał licz-
ne odczyty o numizmatyce i archeologii, uchodził za
wybitnego znawcę sztuki. Ogromny zbiór starożytno-
ści i wielka część jego prac przeszły w obce ręce, jako
że obaj synowie zmarli przed nim. Jedynym zaszczy-
tem, jaki go spotkał w życiu, było uroczyste mianowa-
nie go członkiem Akademii św. Łukasza w Rzymie.
Tak więc w 1832 roku, po rozwiązaniu Uniwersy-
tetu w związku z represjami po Powstaniu Listopado-
wym, w Gabinecie Zoologicznym znajdowały się dwie
mumie (wspomina o nich Bieliński, podając zawartość
zbiorów zoologicznych13). Gabinet ów od 1823 roku
zajmował piętro pawilonu Sztuk Pięknych, czyli tzw.
Gmachu Pomuzealnego14, gdzie obecnie (od 1938
roku) mieści się Instytut Historii. Pawilon ten, wzno-
szony w latach 1818—1820 dla Wydziału Sztuk
Pięknych, a w szczególności zbioru odlewów gipso-
wych, powiększono w trakcie budowy o piętro na po-
mieszczenie świetnie się rozwijającego Gabinetu
Zoologicznego1^. Tam też, w trzech dużych szafach,
prezentowano część zbiorów starożytnych osobliwo-
ści, m.in. „21 urn słowiańskich w ziemi znalezionych,
mumię egipską i narzędzia chińskie”16. Inne starożyt-
ności pokrywały się kurzem na strychach Pałacu Kazi-
mierzowskiego. Gabinetami naukowymi zarządzał
w owym czasie dyrektor Gabinetu Zoologicznego Feliks
Paweł Jarocki, od 1834 zarządca Pałacu Kazimierzow-
skiego (tzn. wszystkich pawilonów uniwersyteckich).
Jak okazało się niespodziewanie, jedyna rycina z te-
go okresu (i, jak się wydaje, jedyna w całym XIX wie-
ku), pokazująca mumie, pojawiła się w piśmie
adresowanym do dzieci1'. Przedstawiona jest tam „mu-
mija kobiety” i dwa wieka (a właściwie kartonaż
i wieko sarkofagu) oraz „mumija dziecka”. Rycina ta
ostatecznie potwierdza identyfikację mumii przywiezio-
nej przez Rudzkiego i przemawia za hipotetyczną iden-
tyfikacją mumii dziecka, o czym za chwilę (ił. 281—282).
Sytuacja zmieniła się w 1862 roku, kiedy to Usta-
wą o wychowaniu publicznym w Królestwie Polskim
powołane zostało Muzeum Sztuk Pięknych. Artykuł
378 tej ustawy precyzował, że do muzeum należą:
„zbiory rycin, jakie się znajdują w dzisiejszej Biblio-
tece Rządowej i w Szkole Sztuk Pięknych, obrazy olej-
ne, jakie są w zawiadywaniu tejże Szkoły, odlewy
gipsowe rzeźb, znajdujące się dotąd w zawiadywaniu
Dyrektora Gabinetów”. Komitet wyznaczony przez
Komisję Rządową WRiOP na posiedzeniu 30 maja
1864 roku wypowiedział się pozytywnie co do utwo-
rzenia w muzeum działu archeologicznego, a także
zaakceptował przedstawiony przez Bolesława Podcza-
szyńskiego projekt przebudowy gmachu Szkoły Sztuk
Pięknych, tak by mogła się w nim pomieścić zarówno
Galeria Obrazów, jak i Muzeum Archeologiczne.
Do tej pory Muzeum Sztuk Pięknych zajmowało
dwa lokale: Galeria Odlewów Gipsowych mieściła
się na parterze gmachu Sztuk Pięknych (zwanego
w owym okresie raczej Gabinetem Zoologicznym),
Galeria Obrazów znalazła chwilowe pomieszczenie
w Szkole Sztuk Pięknych, w niewielkiej pracowni jed-
nego z profesorów malarstwa. Szkoła owa zaś od 1846
roku zajmowała część gmachu zwanego Fizycznym
bądź Audytoryjnym, ze względu na to, że pierwotnie
mieściły się w nim audytoria, sala uroczystości uniwer-
syteckich i Gabinet Fizyczny18 (obecnie zaś gmach ten
użytkuje Akademia Medyczna). Sytuacja ta była bar-
dzo niewygodna i dla muzeum, i dla szkoły. Projekt
Podczaszyńskiego zakładał, że szkoła przeprowadzi się
do innego lokum, a po dokonaniu niezbędnych prze-
róbek Galeria Obrazów zajmie większą część piętra,
zaś projektowane Muzeum Archeologiczne — pięcio-
okienną salę na parterze od południowej strony19.
Niestety, mimo że projekt był skromny i uwzględ-
niał tylko minimum koniecznych robót (całość prac
miała kosztować 14 000 rubli), przebudowa nie doszła
do skutku z tego prostego powodu, że Szkoła Sztuk
Pięknych nie miała się dokąd wyprowadzić. I Muzeum
Archeologiczne pozostało na papierze.
Mimo to archeologiczne osobliwości z Gabinetu
Zoologicznego przekazane zostały do Muzeum Sztuk
Egipskie mumie i sarkofagi z kolekcji Uniwersytetu Warszawskiego
447
w Sławsku, fabrykę porcelany. Po kilku jednak latach
przeprowadził się do Hamburga, a następnie do Pa-
ryża, chcąc zapewnić lepsze wykształcenie synom.
Porzucił wówczas malarstwo na rzecz rzeźby, zajmo-
wał się również architekturą. W Warszawie w 1860
roku zbudował wedle własnego planu dom przy ulicy
Krochmalnej, zaprojektował pałacyk dla Potockich
zwany „Rajem" i opracował projekt restauracji Sukien-
nic krakowskich w 1867 roku. Następnie pomieszki-
wał w Krakowie i we Florencji i tam zmarł w 1874
roku. Do końca życia był bardzo czynny, miewał licz-
ne odczyty o numizmatyce i archeologii, uchodził za
wybitnego znawcę sztuki. Ogromny zbiór starożytno-
ści i wielka część jego prac przeszły w obce ręce, jako
że obaj synowie zmarli przed nim. Jedynym zaszczy-
tem, jaki go spotkał w życiu, było uroczyste mianowa-
nie go członkiem Akademii św. Łukasza w Rzymie.
Tak więc w 1832 roku, po rozwiązaniu Uniwersy-
tetu w związku z represjami po Powstaniu Listopado-
wym, w Gabinecie Zoologicznym znajdowały się dwie
mumie (wspomina o nich Bieliński, podając zawartość
zbiorów zoologicznych13). Gabinet ów od 1823 roku
zajmował piętro pawilonu Sztuk Pięknych, czyli tzw.
Gmachu Pomuzealnego14, gdzie obecnie (od 1938
roku) mieści się Instytut Historii. Pawilon ten, wzno-
szony w latach 1818—1820 dla Wydziału Sztuk
Pięknych, a w szczególności zbioru odlewów gipso-
wych, powiększono w trakcie budowy o piętro na po-
mieszczenie świetnie się rozwijającego Gabinetu
Zoologicznego1^. Tam też, w trzech dużych szafach,
prezentowano część zbiorów starożytnych osobliwo-
ści, m.in. „21 urn słowiańskich w ziemi znalezionych,
mumię egipską i narzędzia chińskie”16. Inne starożyt-
ności pokrywały się kurzem na strychach Pałacu Kazi-
mierzowskiego. Gabinetami naukowymi zarządzał
w owym czasie dyrektor Gabinetu Zoologicznego Feliks
Paweł Jarocki, od 1834 zarządca Pałacu Kazimierzow-
skiego (tzn. wszystkich pawilonów uniwersyteckich).
Jak okazało się niespodziewanie, jedyna rycina z te-
go okresu (i, jak się wydaje, jedyna w całym XIX wie-
ku), pokazująca mumie, pojawiła się w piśmie
adresowanym do dzieci1'. Przedstawiona jest tam „mu-
mija kobiety” i dwa wieka (a właściwie kartonaż
i wieko sarkofagu) oraz „mumija dziecka”. Rycina ta
ostatecznie potwierdza identyfikację mumii przywiezio-
nej przez Rudzkiego i przemawia za hipotetyczną iden-
tyfikacją mumii dziecka, o czym za chwilę (ił. 281—282).
Sytuacja zmieniła się w 1862 roku, kiedy to Usta-
wą o wychowaniu publicznym w Królestwie Polskim
powołane zostało Muzeum Sztuk Pięknych. Artykuł
378 tej ustawy precyzował, że do muzeum należą:
„zbiory rycin, jakie się znajdują w dzisiejszej Biblio-
tece Rządowej i w Szkole Sztuk Pięknych, obrazy olej-
ne, jakie są w zawiadywaniu tejże Szkoły, odlewy
gipsowe rzeźb, znajdujące się dotąd w zawiadywaniu
Dyrektora Gabinetów”. Komitet wyznaczony przez
Komisję Rządową WRiOP na posiedzeniu 30 maja
1864 roku wypowiedział się pozytywnie co do utwo-
rzenia w muzeum działu archeologicznego, a także
zaakceptował przedstawiony przez Bolesława Podcza-
szyńskiego projekt przebudowy gmachu Szkoły Sztuk
Pięknych, tak by mogła się w nim pomieścić zarówno
Galeria Obrazów, jak i Muzeum Archeologiczne.
Do tej pory Muzeum Sztuk Pięknych zajmowało
dwa lokale: Galeria Odlewów Gipsowych mieściła
się na parterze gmachu Sztuk Pięknych (zwanego
w owym okresie raczej Gabinetem Zoologicznym),
Galeria Obrazów znalazła chwilowe pomieszczenie
w Szkole Sztuk Pięknych, w niewielkiej pracowni jed-
nego z profesorów malarstwa. Szkoła owa zaś od 1846
roku zajmowała część gmachu zwanego Fizycznym
bądź Audytoryjnym, ze względu na to, że pierwotnie
mieściły się w nim audytoria, sala uroczystości uniwer-
syteckich i Gabinet Fizyczny18 (obecnie zaś gmach ten
użytkuje Akademia Medyczna). Sytuacja ta była bar-
dzo niewygodna i dla muzeum, i dla szkoły. Projekt
Podczaszyńskiego zakładał, że szkoła przeprowadzi się
do innego lokum, a po dokonaniu niezbędnych prze-
róbek Galeria Obrazów zajmie większą część piętra,
zaś projektowane Muzeum Archeologiczne — pięcio-
okienną salę na parterze od południowej strony19.
Niestety, mimo że projekt był skromny i uwzględ-
niał tylko minimum koniecznych robót (całość prac
miała kosztować 14 000 rubli), przebudowa nie doszła
do skutku z tego prostego powodu, że Szkoła Sztuk
Pięknych nie miała się dokąd wyprowadzić. I Muzeum
Archeologiczne pozostało na papierze.
Mimo to archeologiczne osobliwości z Gabinetu
Zoologicznego przekazane zostały do Muzeum Sztuk
Egipskie mumie i sarkofagi z kolekcji Uniwersytetu Warszawskiego
447